شاه اسماعیل دوم

توضیحات :  کتاب تاریخ شاه اسماعیل صفوی اثر امیر حسین خنجی است؛ پژوهشِ تاریخی مفصلی است درباره تاریخ زندگی و اقدامات شاه اسماعیل صفوی و تأثیرات حکومت صفویان در ایران. نویسنده در این اثر بر آن است تا اندیشه‌ها و عملکردهای شاه اسماعیل و اطرافیان اثر گذارِ وی را در تاریخ ایران بررسی نموده و نتایج آن را تحلیل کند. وی در این راه، به جنبه‌های روانشناختی شخصیت افراد، توجه ویژه‌ای داشته است. او بحث را با معرفی پیشینه خاندان صفوی به ویژه صفی الدین اردبیلی و فرزندان وی، آغاز و سپس به منشأ قزلباش‌ها و عقاید آنها پرداخته و تأثیر عقاید شیخ جنید، شیخ حیدر، سلطان یعقوب بایندر و سلطان علی را بر افکار آنها را بیان می‌کند. شرح دوران کودکی و نوجوانی شاه اسماعیل، چگونگی انتقام از شروانشاه، تشکیل سلطنت در تبریز و تسخیر آذربایجان در بخش سوم مورد بحث قرار می‌گیرد. در بخش بعد، ضمن اشاره به علت و نحوه جدایی ماوراء النهر از ایران، نحوه تسخیر کشور را توسط قزلباش‌ها بیان می‌نماید. انگیزه‌های نبرد چالدیران و پیامدهای اسف بار آن برای کشور، موضوعی است که نویسنده در ادامه بدان می‌پردازد. او بخش ششم کتاب را به بیان چگونگی گسترش نفوذ عثمانی در خاور میانه، جدایی عراق و کردستان از ایران و آغاز انزوای سیاسی حکومت شیعیِ صفویه اختصاص داده است. بحث در نتایج ظهور قزلباش‌ها در ایران، برنامه‌ریزی انتشار ایدئولوژی صفوی در کشور، و نحوه تئوریزه‌ شدن تشیعِ صفوی توسط فقهای لبنانی، موضوعات بخش پایانی کتاب هستند.

توضیحات :  روزنامه ملا جلال منجم یا تاریخ عباسی از منابع مهم شناخت دوران صفوی است. ملا جلال الدین محمد منجم یزدی از منجمان معروف دربار شاه عباس اول (کبیر) صفوی بود. او به‌ عنوان مردی ادیب، منجم، منشی و مورخ شناخته می‌شد و مورد احترام خاص شاه عباس بود به نحوی که نظراتش بدون درنگ به مرحله اجرا در می‌آمد. زمان تولدش مشخص نیست. در ۱۰۲۹ ق. فوت کرد و ۳۴ سال در خدمت شاه عباس بود. خانه مجللی داشت که از آن به‌عنوان محل اقامت میهمانان پادشاه و سفیران خارجی استفاده می‌شد. پس از مرگ ملا جلال، شاه این خانه را خرید و به پذیرایی از میهمانان فوق اختصاص داد. تاریخ ملا جلال مشتمل بر اطلاعات مفیدی از دوران شاه اسماعیل دوم، سلطان محمد خدابنده و شاه عباس اول است. از کتاب فوق ظاهراً تاکنون سه نسخه خطی یافت شده است که در کتابخانه ملی تهران، کتابخانه حاج حسین آقا ملک و کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود.