آثار تاریخی ایران باستان
توضیحات : کتاب زندگی در ایران باستان از عهد باستان در فلات ایران شروع می‌شود و تا دوره ساسانیان و حمله اعراب به ایران ادامه دارد. کتاب نوشته ماری نوی رات و ترجمه ع. میرسپاسی است که در سال ۱۳۵۷ توسط انتشارات کتابهای طلائی منتشر شده است.
توضیحات : در سرزمین پهناور ایران خاندانهای متعدد به سلطنت رسیده‌اند که پادشاهان آن به علل جغرافیایی و سیاسی و نظامی شهرهای مختلفی را در قلمرو خود به عنوان پایتخت و مرکز حکومت انتخاب کرده‌اند؛ چون در خصوص این پایتخت‌ها که با تاریخ و عظمت شاهنشاهی ایران ارتباط مستقیم دارد کتابی مجزا تدوین نشده است، شورای مرکزی جشن شاهنشاهی از لحاظ اهمیت موضوع و معرفی مراکز تمدن و فرهنگ و هنر این مرز و بوم عده‌ای از نویسندگان صاحب‌نظر را مامور تالیف کتابی که این منظور را تامین نماید کرد و نویسندگان مزبور کتاب حاضر را که عنوان “پایتخت‌های شاهنشاهی ایران” دارد با مراجعه به منابع و ماخذ لازم زیر نظر آقای دکتر خانبابا بیانی رئیس کمیسیون مطالعات تاریخی تدوین نمودند.
توضیحات : این فهرست شامل آن قسمت از بناها و امکنه تاریخی است که از بدو تشکیل اداره کل باستان‌شناسی تا زمان نگارش این کتاب بر طبق قانون و آیین‌نامه حفظ آثار عتیقه به‌تدریج در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است؛ از این‌رو این رساله شامل کلیه بناهای تاریخی و اماکن و اتلال باستانی ایران نمی‌باشد. در این فهرست افزون بر بناهای تاریخی برای معرفی اتلال و سایر اماکن باستانی که در حقیقت معتبرترین اسناد تاریخی کشور می‌باشند، فهرستی دیگر تنظیم و برای اطلاع مشتاقان و علاقمندان به شناسایی قدمت تاریخی این مرزوبوم در پایان کتاب با ذکر نام و موقعیت جغرافیایی هر یک درج گردیده است.
توضیحات : کتاب تالیف استاد حسن پیرنیا(مشیرالدوله) است که به تاریخ اساطیری ایران می‌پردازد. این کتاب نخستین‌بار در سال ۱۳۰۷ در مطبعه مجلس شورای ملی انتشار یافت. مشیرالدوله پس از تالیف کتاب «تاریخ ایران باستان» که تاریخ ایران از دوره تاریخی جدید، شامل مادها تا ساسانیان بود، ترغیب شد تا درباره تاریخ اسطوره‌ای ایران نیز کتابی تالیف کند. «خطوط برجسته داستان‌های ایران قدیم» با ذکر مدارک و نتیجه سنجش و استنباطات، نخستین تالیف مستقل ایرانی و مستند درباره تاریخ پیش از ایران به‌شمار می‌آید که مولف در این کتاب می‌کوشد، اثبات کند داستان‌های مربوط به تاریخ روزگار نخستین ایران‌زمین افسانه و اسطوره صرف نیستند و ریشه در حقایق تاریخی و واقعی دارند.
این کتاب در چهار فصل گردآوری شده است:
– فصل نخست آن شامل پنج بخش است که روایت‌ها و داستان‌های قدیم درباره خلقت جهان، نخستین انسان(کیومرث)، مشی و مشیانه، سلسله پیشدادیان، سلسله کیانیان، اسکندر، اشکانیان و ساسانیان را در برمی‌گیرد. بخش نخست درباره کیومرث، هوشنگ، تهمورث، جمشید، ضحاک، فریدون، منوچهر، نوذر، زاب و گرشاسب است. بخش دوم نیز به سلسله کیانیان شامل کیقباد، کیکاوس، کیخسرو، لهراسب، گشتاسپ، بهمن، همای، داراب و دارا می‌پردازد. در بخش‌های بعدی به‌ترتیب، اسکندر، اشکانیان و ساسانیان شرح داده می‌شود.
– فصل دوم مدارک و اسناد تاریخی داستان‌های قدیم است .
– در فصل سوم به سنجش داستان‌ها و مقایسه آن‌ها با تاریخ پرداخته شده است و شامل پنج بخش است که از عهد بسیار قدیم تا منوچهر، از منوچهر تا کیقباد، از کیقباد تا گشتاسپ، از گشتاسپ تا مرگ دارا دربرمی‌گیرد و دیدگاه‌هایی درباره داستان‌ها مطرح می‌کند.
– فصل آخر نیز کلیاتی درباره قرون قبل از تاریخ از جمله ورود آریایی‌های ایرانی به فلات ایران، مذهب، شکل حکومت، خانواده، طبقات، تمدن و اخلاق را بیان می‌کند.
توضیحات : دوران ایران باستان دوران تشکیل دولت ماد تا زمان انقراض ساسانیان به دست اعراب است.پیش از مهاجرت آریائیان به فلات ایران، اقوامی با تمدن‌های متفاوت در ایران می‌زیستند. سرزمین کنونی ایران بخشی بزرگی از یک واحد جغرافیایی بنام فلات ایران است، این واحد طبیعی با تنوع اقلیمی و زیستی خود دارای ویژگیهای بارزی است که در نتیجه آن وحدت فرهنگی ایران را سبب شده‌است، بی شک تمدن بشری مرهون نبوغ و خلاقیت مردمانی بوده‌است که سالیان دراز در این سرزمین زندگی کرده‌اند.