ایستگاه راه آهن تهران
توضیحات : ساخت راه آهن در ايران، همواره يكي از آرزوهاي بزرگ و ملي محسوب مي گرديد و با توجه به اينكه در حدود نيم قرن كوشش هايي از طرف اولياي امور در انجام اين امر خطير به عمل مي آمد، تحقق اين آرزوي ملي تا سال 1306 به طول انجاميد. در 23 مهرماه 1306 اولين كلنگ ساختمان راه آهن سراسري در تهران، محل فعلي ايستگاه تهران بر زمين زده شد و از همان زمان ساخت و ساز راه آهن از سه نقطة جنوب – مركز – شمال آغاز گرديد و براي اجراي اين امر با سرمايه داخلي و بدون استمداد از بيگانگان، و از طرفي تحمل هزينه آن براي ملت ايران طاقت فرسا نباشد، قبل از شروع، بنا به فرمان دولت وقت، قانون انحصار قند و شكر و چاي، وضع و در نهم خرداد 1304 به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.
توضیحات : در سالروز آغاز احداث راهآهن سراسری (۲۳ مهر)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتابچه «راهآهن در ایران» که بنگاه راهآهن دولتی ایران چاپ کرده و در آرشیو ملی ایران نگهداری میشود را منتشر کرده است. قانون اجازه ساخت خطوط آهن اصلی، قانون استخدام خارجیها و اختصاص اعتبار برای ساخت راهآهن و…از جمله اسنادی است که آرشیو ملی ایران منتشر کرده است.
ساعت ۸ صبح روز یکشنبه ۲۳ مهرماه ۱۳۰۶ بر حسب دعوتی که از طرف وزارت فواید عامه به عمل آمده بود، در بیرون دروازه گمرک با حضور وزراء، رجال، نمایندگان مجلس، سفرا، امرای ارتش، مدیران جراید و… در محوطه حسینآباد تهران، رضاشاه پهلوی کلنگ نقرهای را بر زمین زد و ساخت ایستگاه مرکزی راهآهن آغاز شد. زیرساختهای شبکه راهآهن از ۲۳ مهر آغاز شد و تکمیل آن ۱۱ سال به طول انجامید. منابع مالی ساخت راهآهن بر اساس مصوبه مجلس و از مالیات بر قند و چای تامین شد. پیش از شروع ساخت راهآهن، دولت وقت قانون انحصار قند و شکر و چای را وضع و در نهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب مجلس شورای ملی رساند. به موجب این قانون مقرر شد از هر ۳ کیلو قند و شکر، ۲ ریال و از هر ۳ کیلو چای، ۶ ریال مالیات اخذ و درآمد حاصله از آن صرف هزینه ساختمان راهآهن سراسری شود.
راهآهن سراسری در ۲۷ مرداد ۱۳۱۷ به پایان رسید و دو خط شمال و جنوب در ایستگاه سمیه به یکدیگر متصل و در چهارم شهریور ۱۳۱۷ این خط با تشریفات خاصی رسماً افتتاح و بهرهبرداری آن شروع شد و اینچنین بود که آرزوی دیرین ایرانیان برآورده شد.
توضیحات : سید محمود پاکزاد (متولد ۱۳۰۳ خیابان ری تهران، درگذشت ۱۳۸۰، تهران) از اولین عکاسانی است که تاریخ خیابانهای تهران را مصور و مستند و زندگی مردم و شهرهای ایران را ثبت کرده است. آرشیو ملی ایران در بیستمین سالگرد درگذشت این عکاس برجسته کشور، تعدادی از عکسهای اهدایی پاکزاد به سازمان اسناد ملی در سال ۱۳۷۸ را منتشر کرده است.
پاکزاد در شرحی که از زندگی خود در ابتدای کتاب «طهران قدیم» آورده، به چگونگی جمعآوری عکسهایش اشاره کرده است: «سال ۱۳۶۰ که کارها یک کمی کساد شد به فکر افتادم عکسهایی را که قدیم گرفته بودم چاپ کنم. چند تا از عکسها را چاپ کردم و پشت ویترین گذاشتم و دیدم باز مثل همان نان و پنیر مردم را پشت ویترین میخکوب میکند و گاهی هم میآمدند و از عکسها میخریدند. کم کم مشتریها زیاد شدند و ما هم تمام کارهای دیگر را کنار گذاشتیم و به چاپ عکسهای قدیم پرداختیم. من در واقع از همه چیز عکس میگرفتم؛ از تمام کاروکسبهای تهران، مغازهها، اشیا، خیابانهای معروف، بیمارستانها و سینماها. در سال ۱۳۷۷ خودم را بازنشسته کردم و مغازه را فروختم.
تا به حال شاید ۲۰ هزار تا از این عکسها را چاپ کردم و الان هم به طور مرتب از تهران از تغییرات ساختمانها، خیابانها و راههایش عکس میگیرم. تا به حال از تلویزیون، مرکز اسناد رسمی و خیلی جاهای دیگر به سراغ این عکسها آمدهاند و هر سال تقویم عکسهای ما تا آمریکا و اروپا میرود و همان عکسهایی که من بیدلیل و فقط برای تمرین میگرفتم حالا به منبع بسیار خوبی برای شناسایی تاریخ شهر تهران تبدیل شده است. در آخر به این نتیجه رسیدم که عکاسی اقیانوس بیکران است که من پس از سالها تجربه دانستم که انگشتی بر آن تر کردهام و یک عکس خوب برلیانی است پربها.»
توضیحات : سفر دریچه ای رو به سوی کشف رازهای هستی و ناشناخته های طبیعت و مخلوقات آفریدگار یکتاست. سفر گستره دیدمان را نسبت به جهان پیرامون وسعت بخشیده و ما را با تاریخ، تمدن و فرهنگ کهن و جاذبه های طبیعی بی بدیل سرزمین مان، ایران، آشنا می کند. اما سفر با قطار، پیمودن ایران بر روی ریل آهنی، ایستگاه به ایستگاه توقف و تامل در جهان هستی و آشنایی با جاذبه هایش لذتی تکرارناشدنی به دست می دهد. از همین روی تصمیم گرفتیم تا از پنجره های قطار نگاهی دیگر به ایران بیاندازیم. با ما همراه باشید تا چشم اندازی دیگر را از سرزمین مان با معرفی جاذبه های ریلی، تاریخی و طبیعی تجربه کنیم.ایستگاه راه آهن تهران، یکی از قدیمی ترین بناهای راه آهن ایران است که ساخت آن در سال ۱۳۰۶ در اراضی جنوبی تهران و در زمینی به وسعت تقریبی ۱۷۴ هکتار همزمان با آغاز ساختمان راه آهن سراسری ایران شروع شد. ساختمان ایستگاه با الهام از عظمت و شکوه معماری ایران باستان از پی تا سقف با آهن و سیمان ساخته شده است. پنجره های آن تماما از برنز و آهن، نمای خارجی آن از سنگ سفید تراورتن استخراج شده از معدن سنگ ایستگاه تهران پل سفید و دارای ورودی وسیعی است. از کل وسعت ایستگاه تهران، مساحتی در حدود ۳۰۰۰۰ متر مربع به ایستگاه مسافری اختصاص دارد که شامل سالن انتظار و ۵ سکوی مسافری و یک سکوی بین المللی است.