محمدحسن خان اعتمادالسلطنه

توضیحات : فکر انحصار تجارت توتون و تنباکو را نخستین بار محمدحسن خان اعتمادالسلطنه وزیر انطباعات ناصرالدین شاه مطرح کرد. وی در جمادی الاخره ۱۳۰۳ پیشنهادی در نه فصل با عنوان «قانون اداره انحصاریه تنباکو و توتون و متفرعات آن» به ناصرالدین شاه عرضه نمود ولی شاه به آن توجه نکرد. سال بعد اعتمادالسلطنه قانون نامه دیگری در سی فصل به منظور مالیات گرفتن از عایدات دخانیات برای ازدیاد عواید کشور تنظیم کرد که به رغم تصویب ناصرالدین شاه به سبب مخالفت علما و بی میلی امین السلطان صدراعظم که به دستور شاه عهده دار اجرای آن بود تحقق نیافت…

توضیحات : “سفرنامه خراسان و کرمان”، تالیف غلام‏حسین خان افضل الملک مى‏ باشد که درباره‏ ى سفر وى به خراسان، کرمان، وصف شهرها و دهات مابین راه مى‏ باشد. وى این سفرنامه را به زبان فارسى و در یک جلد نگاشته است. وى در سفرش از تهران به مشهد، از اوصاف دامغان که از کتاب مراصد الاطلاع؛ یعنى خلاصه معجم البلدان یاقوت حموى که به وسیله‏ ى صفى‏ الدین خلاصه شده است، نام مى‏ برد و قسمتى از آن را نقل مى‏کند. به علاوه از آثار قدیمى دامغان بازدید کرده است و اطلاعات جامع و ذى قیمتى عرضه مى‏ دارد و نوشته‏ هاى محمدحسن خان اعتمادالسلطنه را در کتاب مرآت البلدان چندان مطمئن و درست نمى‏ داند و آنها را نقل قول از دیگران مى‏ داند. از سبزوار و مردمش به خوبى یاد مى‏ کند، چون خود چندى در این شهر مى‏ زیسته و سمت نایب الحکومه‏ ى این شهر را داشته است، تحقیق کاملى در مورد سید هادى علوى و بنى مختار دارد، و از علماى سبزوار به نیکى نام مى‏برد که در متن سفرنامه آمده است. نیشابور را نیز به خوبى توصیف نموده و محل شهر قدیمى آن را از اطلاعات دقیقى که داشته و بازدیدى که از محل آن مى‏ کند، آشکار مى‏ سازد که فوق‏ العاده جالب است.