توضیحات :  کشکول شیخ بهایی کتابی جُنگ‌ مانند از شیخ بهایی شامل شعرها و نثرهای مورد علاقه او است. برخی از این شعرها و نثرها از خود وی و برخی نیز گردآوری او از دیوان‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش هستند. مطالب این کتاب، مضامینِ دینی، تاریخی، ادبی، ریاضی و نجومی دارند. این مطالب اغلب بی‌هیچ نظم خاصی به دنبال هم آمده‌اند. با این حال این اثر بیش از سایر تالیفات وی خواننده را به ضمیر فکری شیخ بهایی نزدیک می‌کند.

توضیحات :  مثنوی، مشهور به مثنوی معنوی (یا مثنوی مولوی)، نام کتاب شعری از مولانا جلال‌الدین محمد بلخی شاعر و صوفی ایرانی است. این کتاب از ۲۶٬۰۰۰ بیت و ۶ دفتر تشکیل شده و یکی از برترین کتاب‌های ادبیات عرفانی کهن فارسی و حکمت پارسی پس از اسلام است. این کتاب در قالب شعری مثنوی سروده شده‌است؛ که در واقع عنوان کتاب نیز می‌باشد. اگر چه قبل از مولوی، شاعران دیگری مانند سنائی و عطار هم از قالب شعری مثنوی استفاده کرده بودند ولی مثنوی مولوی از سطح ادبی بالاتر برخوردار است.

در این کتاب ۴۲۴ داستان پی‌درپی به شیوهٔ تمثیل داستان سختی‌های انسان در راه رسیدن به خدا را بیان می‌کند. هجده بیت نخست دفتر اول مثنوی معنوی به نی‌نامه شهرت دارد و چکیده‌ای از مفهوم ۶ دفتر است. این کتاب به درخواست شاگرد مولوی، حسام‌الدین حسن چلبی، در سالهای ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجری/۱۲۶۰ میلادی تألیف شد. عنوان کتاب، مثنوی، در واقع نوعی از ساختار شعری است که در این کتاب استفاده می‌شود. مولوی در این کتاب مجموعه‌ای از اندیشه‌های فرهنگ ایرانی-دینی را گرد آورده‌است. این کتاب به انتخاب نشریه گاردین جزو ۱۰۰ کتاب برتر تاریخ بشریت برگزیده شده.

توضیحات :  دیوان شمس تبریزی یا دیوان کبیر، دیوان مولانا جلال‌الدین محمد بلخی شامل غزل‌ها، رباعی‌ها و ترجیع‌های اوست. دیوان شمس تبریزی در عُرف خاندان مولانا و سلسلهٔ مولویه در روزگاران پس از مولانا با عنوان دیوان کبیر شناخته می‌شده‌است. گویا آنچه در تداول مولویان جریان داشته‌است همان دیوان یا غزلیات بوده‌است و بعدها عنوان دیوان کبیر را بر آن اطلاق کرده‌اند. همچنین عنوان دیوان شمس تبریزی یا کلیات شمس تبریزی نیز از عنوان‌هایی است که در دوره‌های بعد بدان داده شده‌است، به اعتبار این که بخش اعظم این غزل‌ها را مولانا خطاب به شمس‌الدین تبریزی سروده‌است.

توضیحات : سعدی نگارش کتاب گلستان را کمتر از یک سال بعد از تدوین بوستان، در اول اردیبهشت سال ۶۵۶ هجری شروع کرد و «هنوز از گلِ بوستان بَقیّتی موجود بود» که نگارش آن را به پایان رساند؛ بنابراین کتاب گلستان در مدت پنج یا شش ماه نوشته شد که -به نظر محمدعلی همایون کاتوزیان، منتقد ادبی- شبیه به معجزه است. همایون کاتوزیان با توجه به شواهدی در گلستان، معتقد است که سعدی پس از نگارش بوستان دچار نوعی افسردگی شد و با این فکر که عمر خود را به بطالت گذرانده و به ایام پیری رسیده‌است، دست از کار کشید؛ اما دوست یا دوستانی او را به نوشتن کتاب جدیدی مصمم کردند. نگارش کتاب گلستان در این مدت کوتاه، می‌تواند نشانی از فرح و انبساطی باشد که پس از یک دوره افسردگی -موقتاً- بروز می‌کند.

قدیمی‌ترین نسخه خطی به جا مانده از گلستان سعدی، نسخه‌ای تذهیب‌کاری شده از یاقوت مستعصمی است که به سال ۶۶۸ هجری بازمی‌گردد. در این سال، سعدی هنوز در قید حیات بوده‌است. اما از آنجا که اطلاعات شناسنامه‌ای این نسخه خوانا نیست، به‌عنوان یک نسخه معتبر مورد توجه محققان قرار نگرفته‌است. نخستین نسخه چاپی از گلستان در سال ۱۶۵۱میلادی در آمستردام و به زبان لاتین توسط Gentius منتشر شد. با این حال، تا اوایل قرن نوزدهم میلادی که نسخه‌هایی از کلیات در کلکتهٔ هند منتشر شد، خبری از چاپ گلستان یا کلیات سعدی در کشورهای اسلامی نبود. کتاب گلستان یکی از نخستین کتاب‌های فارسی است که با استفاده از ماشین چاپ منتشر شده. این کتاب نخستین بار در سال ۱۸۲۴ میلادی در تبریز و بعد از آن در سال ۱۸۴۷ در تهران به چاپ رسید. در این سده همچنین نسخه‌هایی از گلستان در استانبول، قاهره، پاریس، لایپزیک، برلین، انگلستان و بیش از صد مرتبه در هندوستان چاپ شد.

توضیحات : شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی دربرگیرنده حدود ۶۰٬۰۰۰ بیت و یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین سروده‌های حماسه‌ای جهان است که سرایش و ویرایش آن دست‌آورد سی سال رنج و تلاش خستگی‌ناپذیر این سخن‌سرای بزرگ ایرانی است. در برخی روایت‌های مردمی شمار بیت‌های شاهنامه «چهل‌هزار» یاد شده ‌است، در حالی که به گواهی بیتی از متن شاهنامه و همین‌طور منابع دیگری مانند بنداری، ریاحی و علوی توسی شاهنامه ۶۰٬۰۰۰ بیت دارد. با وجود این سخن، یکی از کهن‌ترین دست‌نویس‌های کامل شاهنامه، شاهنامه بریتانیا (۶۷۵ هجری) ۴۹٬۶۱۸ بیت دارد. شاهنامه ویرایشی خالقی مطلق نیز ۴۹٬۵۳۰ بیت دارد. همچنین حمدالله مستوفی در نسخه‌هایی که در سده هشتم دیده، بیش از پنجاه‌هزار بیت نیافته ‌است.

توضیحات : گفتگوهای اخلاقی و به طور کلی علم اخلاق یا دانش، بررسی چگونگی همبستگی های میان فرد با افراد دیگر و با همه جامعه از دیدگاه نیک و بد، در میان مبحث های گوناگون فلسفه جای ویژه ای دارد. اخلاق از آنجا که عموما نگهدارنده آداب و رسوم و احساسات و قواعدی است که در زمینه همبستگی های میان افراد بر پایه سودهای مادی و موقعیت اجتماعی شان پدید آمده، یکی از اهرم های بسیار موثر جامعه می باشد. این جنبه استاتیک و ایستادن و دگرگونی نپذیرنده اخلاق، به ویژه در دورانی که یک چرخش (تحول) بنیادی اجتماع در کار است، چون ابزاری محافظه کارانه، مورد بهره برداری بداندیشان و دشمنان خلق قرار می گیرد.

البته اخلاق به مثابه شکلی از شعور و آگاهی اجتماعی مانند هر پدیده اجتماعی دیگر، دارای جنبه متضاد و مخالفی نیز هست: جنبه دینامیک یا جنبان و دگرنده (متغیر). ولی دگرشهای این جنبه متغیر که بنا به قوانین دیالکتیک انجام می گیرد، در شرایط عادی عموما دگرشهایی هست چندی (کمی)، کم کمَک و نامحسوس. تنها در مورد چرخش های تند اجتماعی است که دگرشهای اصول اخلاقی به صورت چونی (کیفی) و جهشی انجام یافته و اغلب آداب و و قوانین نوینی که زمینه اش مدتها پیش کم کم در جامعه فراهم آمده، جای رسم ها و آئین های کهنه را می گیرد…

این کتاب در نقد و پاسخ به کتاب “در قلمرو سعدی” علی دشتی نوشته شده است.

توضیحات : شامل قصائد، مثنویات، تمثیلات و مقطعات. تنها اثر چاپ و منتشر شده از پروین، دیوان اشعار اوست، که دارای ۶۰۶ شعر شامل اشعاری در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده می‌شود. پروین بیشتر به دلیل به کار بردن سبک شعریِ مناظره در شعرهایش، معروف است. شعرهای پروین قبل از چاپ به صورت مجموعه و کتاب، در مجلهٔ بهار و منتخبات آثار از محسن هشترودی و امثال و حکم از دهخدا، چاپ می‌شدند. موفقیت اولین چاپ دیوان اشعار او سبب پیدایش زمینه برای چاپ‌های بعدی شعرهای او شد.

توضیحات : کتاب آلبوم عکس‌ها و نقاشی‌های سهراب سپهری گردآوری شده توسط محمود یونسی مجموعه‌ای از آثار هنری این شاعر محبوب به همراه متن کامل شعر مسافر اوست. سهراب سپهری متولد ۱۳۰۷ در شهر کاشان است. شهرت سهراب سپهری به خاطر اشعارش است و بیشتر به عنوان شاعر شناخته می‌شود. او در زمینه نقاشی و نویسندگی نیز فعالیت کرده است. سپهری از مشهورترین شعرای معاصر ایرانی است و شعرهایش به زبان‌های خارجی بسیاری از جمله انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی و … ترجمه شده است. وی در یکم اردیبهشت ماه ۱۳۵۹ در شهر تهران درگذشت.

توضیحات : شعر سهراب سپهری مطلقاً نیمایی است. تمامی اشعار او تصویرسازی است. در این شیوه جدید سهراب سپهری بر دیدگاه انسان مدارانه و آموخته‌هایی که از فلسفه ذهن فرا گرفته بود به شیوه جدیدی دست یافت که «حجم سبز» شیوه تکامل یافته سبکش محسوب می‌شود. وی عادت داشت که دور از جامعه آثار هنری اش را خلق کند و برای رسیدن به تنهایی‌هایش «قریه چنار» و کویرهای کاشان را انتخاب کرده بود. برای اولین بار تمامی آثار سهراب سپهری در قالب یک کتاب منتشر می شود . کتاب شامل :

مجموعه اشعار ( هشت کتاب )

سفرنامه و خاطرات ژاپن

نقاشی ها ( بیش از ۴۵ نقاشی سهراب سپهری )

تصاویر ( بیش از ۲۵ تصویر نایاب و کمتر دیده شده از سهراب سپهری )

سهراب از نگاه دیگران ( فریدون مشیری ، سیمین بهبهانی ، جواد مجابی و … )

توضیحات : در فضای شعر معاصر پارسی، جریانی غالب وجود دارد که از ابوالقاسم لاهوتی آغاز می‌شود و به شاعران نوپرداز گریزان از وزن و قافیه‌ی امروز ختم می‌شود. این جریان حدود یک قرن پیشینه دارد، و انبوهی از کتابها و نوشتارها و نشریه‌ها را پدید آورده و به ویژه در چند دهه‌ی گذشته جریان غالب بر فضای ادبی روشنفکران ایرانی بوده است. این خوشه از منشها را شاعرانی پدید آورده‌اند که از نظر سیاسی چپ‌گرا و معمولا کمونیست، از نظر سازمانی معمولا عضو حزب توده، و از نظر زبان و بیان معمولا بی‌بهره از شکوه زبان کلاسیک پارسی بوده‌اند. ناگفته پیداست که در اینجا تنها سرِ آن دارم تا نمایی کلی از این مسیر را طرح کنم و برای تمام «معمولا»هایی که ذکر شد، استثناهایی نسبی هم می‌توان یافت.

قالبی ایدئولوژیک بر نگارش تاریخ این جریان مسلط است، که بر اساس آن نیمایوشیج پدر شعر نوست و نوآوریهای او در زبان پارسی بی‌سابقه، زاینده، ارزشمند و بی‌نظیر بوده‌ است. بر مبنای این قالب، پیشینه‌ی این جریان قبل از نیما به دست فراموشی سپرده شده، و از طرح پرسش درباره‌ی شخصیتهای دیگرِ عضو این جریان و دستاوردهایشان غفلتی رخ نموده است. اگر بخواهیم پیشینه‌ی این جریان را قبل از ورود نیما به صحنه روایت کنیم، باید نخست بر ابوالقاسم لاهوتی متمرکز شویم که از سویی از میان این کسان، بیشترین حجم نوشتارها از او باقی مانده، و از سوی دیگر به خاطر نقش سیاسی و اجتماعی نمایان و برجسته‌اش داوری درباره‌اش به نسبت آسان‌تر از دیگران است.

هنگام داوری درباره‌ی شخصیتهایی مانند لاهوتی، دو سویه و و دو بستر از افراد، بر اساس دو رده‌ی متفاوت از شاخصها و معیارها باید مورد توجه قرار گیرد. معیارهایی که البته می‌توانند جمع‌پذیر و هم‌سازگار هم باشند. یک سویه‌ی این شخصیتها، سویه‌ی تاریخ و اجتماعی‌شان است و به نقشی مربوط می‌شود که در تاریخ معاصر ایران زمین ایفا کرده‌اند. سویه‌ی دیگر، به آفریده‌های ادبی‌شان مربوط می‌شود و معیارهایی زیبایی‌شناسانه و ادبی را در اولویت نخست قرار می‌دهد.

توضیحات : ابوالقاسم جنّتی‌عطائی‌، نمایشنامـه‌نویـس‌ و از پیش‌کسوتان‌ تحقیق‌ درباره‌ نمایش و ادبیات‌ تطبیقی‌ در ایران‌ بود. جنّتی‌عطائی‌ از دوستان‌ نزدیک‌ نیمایوشیج بود و آثاری‌ نیز در معرفی‌ زندگی‌ و شعر نیما نوشت‌، از آن‌ جمله‌ است‌ کتاب‌ نیما: زندگی‌ و آثار او که‌ آن‌ را در ۱۳۳۴ ش‌، به‌ مناسبت‌ شصت‌ سالگی‌ نیما، تدوین‌ کرد. مهم‌ترین‌ کتاب‌ جنّتی‌عطائی‌، بنیاد نمایش در ایران است‌ که‌ در این باره‌ یکی‌ از کتابهای‌ مرجع‌ به‌شمار می‌آید.

یادداشت نیما یوشیج بر این کتاب:

آقای جنتی

مطالب شما را خواندم. وقتی که من در دل کوهها بودم شما درباره من اینطور زحمت کشیده اید. لازم است این نکته را یادآور شده باشم، نکته بسیار ساده و عین حال دقیق است. ما خودمان متوجه خیلی جزئیات در خودمان نیستیم. اگر هر روز هم در آینه به روی مبارک خود نگاه کنیم، کسانیکه ناگهان با ما برخورد میکنند، بهتر از ما متوجه لاغری یا شکستگی ما می شوند. به هر اندازه که ما بر خود میحط بوده قادر به بعضی تحقیقات روحی در خود باشیم. علتش همان استغراق ما، در خود ماست. عینا این حقیقت در رشته های هنری روشن می شود. بدین جهت من از مطالبی که دیگران درباره من می نویسند کیف می برم. بعکسِ دیگران حتی از بدگویی بدگویان خود این لذت را از دست نمیدهم. در مدت سی چهل سال عمر هنری خود من همیشه همین اخلاق را داشته ام. خواندن این مطالب که راجع به من بود همین لذت را داشت. صفای این تماشا شاید از صفای وضع صفحات و خطوط هم برای من بیشتر و موفورتر بود. محض یادگار

توضیحات : دایع شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی که خود از بدایع روزگار بود یکی از نفیس ترین قسمت های گنجینه کلیات این شاعر بزرگوار را تشکیل می دهد. در خصوص مولفان و شرح حیات سعدی تحقیقات زیادی به عمل آمده. علمایی چند عمری مصروف این خدمت نموده اند.

سعدی به عقیده مشهور در شیراز به سال ۵۸۰ متولد و ۶۹۰ یا ۶۹۱ وفات یافته و معاصر با اتابکان فارس بوده است. مجموع تالیفات شاعر را تقریبا ۳۵ سال پس از وفات او شخصی موسوم به علی بن احمد بن ابی بکر بیستون جمع کرده …

ای که انکار کنی عالم درویشان را تو نه دانی که چه سودا و سر است ایشان را

گنج آزادگی و کنج قناعت ملکی ست که به شمشیر میسر نشود سلطان را

طلب منسب فانی نکند صاحب عقل عاقل آن است که اندیشه کند پایان را

آن ندارند که این ملک مجازی دارند وآنچه دارند به حسرت بگذارند آن را …

سعدیا عمر عزیز است به غفلت مگذار وقت فرصت نشود فوت مگر نادان را

دوست به هندوی خود گر بپذیرد مرا گوش من و تا بحشر حلقه هندوی دوست

گر متفرق شود خاک من اندر جهان باد نیارد ربود گرد من از کوی دوست

گر شب هجران مرا تاختن آرد اجل روز قیامت زنم خیمه به پهلوی دوست

هر غزلی نامه ایست قصه عشق اندر او نامه نوشتن چه سود چون نرسد سوی دوست

لاف مزن سعدیا شعر تو خود سحر گیر سحر نخواهد خرید غمزه جادوی او