توضیحات :  این کتاب حدوداً صد سال پیش از سوی تاریخدان، نقاش، نویسنده و روزنامه نگار هلندی آمریکایی هندریک ویلم وان لون نوشته شده است. با این کتاب وان لون میخواهد بقول خودش سرگذشت شش هزار سال پیش انسانها را به زبانی ساده و روان به دو پسر خود هانزیه و ویلم و همچنین کودکان و نوجوانان دیگر تعریف کند تا دنیا و محیط دور و بر خود را بهتر بشناسند و دچار توهمات و پیشداوریها نشوند و از طرف دیگر گول دروغ ها و غرض ورزی های جاهلانه را نخورند.

وان لون در سالهای ۱۹۰۰ در سنین جوانی به آمریکا مهاجرت کرد. از او ده ها اثر تاریخی درباره هلند، آمریکا، اروپا و جهان مانده است. دو کتاب او بنام «تاریخ انسان» و «انسان باستان برای کودکان و نوجوانان» نوشته شده اند. با این کتابها و ان لون در سال ۱۹۲۲ جایزه «نیوبری آمریکا برای بهترین و شیواترین کتاب کودکان را دریافت نمود. وان لون در کنار آثار علمی و دانشگاهی خود همیشه سعی کرده تاریخ را به زبان مردم و بطرز ساده فهم بنویسد. داستان انسان باستان هم بهمین صورت نوشته شده است. من اصل انگلیسی کتاب انسان باستان را سالها پیش تصادفاً دیدم. بعد فهمیدم که به زبانهای زیادی ترجمه نشده از جمله تا جاییکه میدانم از این کتاب ترجمه فارسی در دست نیست.

تاریخ و ریاضیات از این جهت مهم هستند که ابزاری به دست آدمی میدهند تا به کمک ریاضیات منطق و طرز فکر منطقی را یاد بگیرد و به یاری تاریخ، اجزاء مختلف حوادث را به همدیگر وصل کند و آنچه را که اتفاق افتاده در بعد زمانی و در گستره مکانی اش بهتر ببیند تا دچار اشتباه کمتری شود. وقتی این کتاب را میخوانید متوجه میشوید که بعضی از اطلاعات علمی و یا تاریخی آن نسبت به دانش امروزی ما تا حدی کهنه شده و دیگر صحت ندارد. از آن جمله دانسته های بشری امروز چه در مورد تکامل انسان خردمند و یا تاریخ اقوام و ملل خاورمیانه تکمیل و دقیق تر شده است. اما به نظرم این چندان مهم نیست. اصل داستانی که وان لون درباره انسان باستان و تمدنهای اولیه تعریف میکند، هنوز در تمامیت خود درست و شیرین است…

توضیحات :  عصر سلطنت ناصرالدین شاه، عصر تاریک و شرم آوری از تاریخ ایران است. عصری است مملو از ظلم و ستم و جنایت و دوره ای است آکنده از جهل و بی خبری. توده های وسیع مردم بیسواد بودند و نادان و شاه و درباریان از این بیسوادی و جهل حداکثر استفاده را می بردند. میرغضبهای شاه آماده بودند تا هر زمان که او فرمان دهد جان انسانهایی را بگیرند و اجساد آنها را «برای عبرت دیگران» در جلوی یکی از دروازه های شهر بیاویزند.

ناصرالدین شاه در میان درباریان متملق و چاپلوس و فاسد محصور بود. کار چاپلوسی برای این پادشاه بدانجا رسیده بود که شمس الشعرا در روزهای عید در قصیده ای که برای شاه می خواند ادعا می کرد:

«اینکه خورشید و سیارات که دور زمین در گردش هستند و بین آنها تصادمی روی نمی دهد و هر یک مدار خود را طی می نماید، از قدرت ناصرالدین شاه است. خورشید بی اجازه شاه سر از خاور برنمی آورد، ظلمت شب به خواست این شاه است که رعایا آرمیده به دعاگویی ذات همایونی مشغول باشند. گندم برای نان فقرا به امر شاه می روید. هرکس نانی میخورد و آبی می نوشد و در نفس کشیدن آزادی مطلق دارد، مکلف است تمام امور دنیوی و اخروی را کنار گذاشته در بقای عمر و طول سلطنت این سلطان عادل به دعاگویی اشتغال ورزد.»

ناصرالدین شاه پادشاهی بود هوسباز که به آزادی و حقوق انسانی و قانون و قانونگذاری مطلقاً اعتقاد نداشت و آنچنانکه در داستانهای واقعی این مجموعه خواهید خواند، گربه ای به نام ببری خان را همچون زنجیر عدالت نوشیروان وسیله ای برای دادخواهی مردم ساخته بود…

توضیحات :  قوم بزرگ و با فرهنگ تاجیک گرچه همواره به صلح طلبی و دانش پژوهی مشهور بوده است اما با این وجود در کنار فرهیختگانی مانند فردوسی، بیهقی و شمس الدین جوینی، دلاورانی از این قوم برخواسته اند که هر کدام شان در میدان رزم، با سپاهی برابری میکردند. یکی از این رادم ردان تاجیک پهلوان جمال الدین محمد غوری بود. سپهداری که مردانه در برابر مغول ها رزمید و یکی از تاجیکانی بود که انتقام تاریخی تاجیکان و میلیون ها انسان بیگناه دیگری که به وسیله مغول ها کشته شده و یا به بردگی گرفته شده بودند را از مغول ها گرفت اما شوربختانه این قهرمان آنگونه که باید و شاید در میان تاجیکان شناخته شده نیست و گمان نمیکنم به استثنا مثنوی سام نامه، تاکنون کتاب دیگری در مورد این سپهدار بزرگ نوشته شده باشد. متاسفانه سام نامه که بزرگ ترین و معتبر ترین منبع زندگانی سپهدار بود اندکی پس از به پایان رسیدن ا ز بین رفت ؛ سام نامه، شاهنامه ای بود منظوم و مصور که بیست هزار بیت داشت و از پنجاه بخش تشکیل شده بود. این مثنوی را سیفی هروی، تاریخ نگار و شاعر پرآوازه دربار ملک فخرالدین کرت با الهام پذیری از شاهنامه فردوسی در وصف نبرد ها و دلاوری های پهلوان جمال الدین محمد سام سپهسالار نامدار خراسان سروده بود و مغول ها پس از تسخیر شهر هرات در سال ۷۰۶ این شاهکار ارزنده را از بین بردند. زمانی که مشغول نگارش کتاب سربداران بودم تصمیم گرفتم که به پاس بز رگ داشت از این قهرمان، کتابی در مورد او بنویسم و خداوند را سپاسگزارم که سرانجام به این هدفم هم رسیدم.

توضیحات :  در جنگ صدساله با فلسطین: تاریخچه‌ی استعمار شهرک‌نشین و مقاومت، رشید خالدی تاریخ کشمکش صد و چند ساله‌ی فلسطینیان را ابتدا با جنبش صهیونیستی و استعمار بریتانیا و سپس دولت اسرائیل مختصر و مفید شرح می‌دهد. به علاوه، او که استاد فلسطینی-آمریکایی تاریخ معاصر خاورمیانه در دانشگاه کلمبیا و استاد کرسی ادوارد سعید در این دانشگاه است، روایات دست اوّل از خانواده‌ی خود، که تا پیش از نکبه سده‌ها ساکن بیت‌المقدس و یافا بوده‌اند، و نیز مشاهدات شخصی خود را در طول پنج دهه‌ی اخیر با زبانی شیوا و کمی فاصله از زبان رسمی و دانشگاهی کتاب‌های دیگرش و مهم‌تر از همه با مراعات انصاف در قبال تمام طرف‌های درگیر با خواننده در میان می‌گذارد که به خواندنی‌تر شدن کتاب و درگیر کردن هرچه بیشتر مخاطب کمک می‌کند. نسخه‌ی انگلیسی کتاب اولین بار در سال ۲۰۲۰ منتشر شده و به طبع جنگ اخیر غزه را در بر نمی‌گیرد اما به بهترین نحو نشان می‌دهد که تاریخ این نزاع نه از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که از صد و چند سال پیش از اوایل سده‌ی بیستم آغاز می‌شود. در این فضای تیره و تار جهانی و با دیدن واکنش‌های عمدتاً ناامیدکننده و گاهی به شدت شرم‌آور کسر قابل توجهی از هم‌وطنان، تنها کورسوی امیدِ مترجم این است که خواننده با ذهن گشوده و گارد موقتاً باز کتاب را بخواند.

توضیحات :  نزدیک بیک قرن ونیم از زمانی میگذرد که نخستین روزنامه بزبان فارسی انتشار یافت. ولی تعداد کتبی که درباره مطبوعات فارسی، تابحال بچاپ رسیده ، بزحمت بتعداد انگشتان یک دست می رسد: و در اینها نیز فقط بذکر نام نشریه، اسم مدیر، محل انتشار و امثال آن قناعت شده است. نگارنده، که یک سابقه ۲۴ ساله مطبوعاتی را پشت سر گذارده است. چندی قبل باین فکر افتاد که سعی کند، آئینه ای از وضع کلی مطبوعات موجود ایران، تهیه نماید، تا بتوان در آن، علاوه از مختصاتی که در کتب فوق آمده مسائل و مطالب دیگر را نیز تجزیه و تحلیل شده، تماشا کرد.

کشور ما، چند سالیست که مراحل اولیه یک سلسله تغییرات قابل مطالعه را می گذارند. تردیدی نیست که بسبب این تحولات کلی و اساسی اگرچه آرام، اجتماع ما گونه ای دیگر خواهد گرفت و چون مطبوعات خواهی نخواهی، باید خود را برای فردای دگرگونی یافته آماده سازند. تا قبول عام یابند، لذا ناچار از خود پردازی و برطرف ساختن نکات ضعف هستند. آئینه سیری در مطبوعات ایران سعی می کند این نوع نکته ها را روشن کند و دلایل شروع آمادگی را بنماید. نگارنده با تدوین این کتاب، در عین حال کوشش کرده سطح سنجشی بوجود آورد تا بتواند طرف استفاده مورخان و علاقه مندان بمطبوعات قرار گیرد. بدین منظور سال ۱۳۴۳ شمسی را بعنوان مبنای تحقیق انتخاب کرد. برای دقیقتر بودن این مبنا، ماه مهر را در جمع ماه های سال برگزید، و از این ماه نیز هفته چهارم را شاخص زمان قرار داد. این هفته، از نظر مطبوعاتی، دارای هیچگونه تفاوت و وجه امتیازی با سایر هفته های سال نیست، باستثنای پنجاه و دومین هفته، که روزنامه ها و مجلات بسبب فرا رسیدن نوروز ، شماره های مخصوص وکاملا متفاوت با سایر مواقع انتشار می دهند.

در این کتاب سعی شده است به سئوالاتی از این قبیل پاسخ داده شود: مطبوعات ما چه صورت و چه شکلی دارند؟ گروه بندی زمانی آنها چیست ؟ چطور اداره می شوند؟ چگونه تهیه می شوند؟ چه نوع مطالب و بچه سبب و نسبت در آنها بچاپ می رسد؟ طبیعت آنها چیست؟ چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟ چگونه توزیع می شوند؟ و نویسندگان آنها چه کسانی هستند؟ در پایان یک ضمیمه بمتن اصلی افزوده شده که آخرین لایحه مطبوعات است…

توضیحات :  ساسانیان بیش از چهارصد سال در ایران حکومت کردند. شاهنشاهان با فر و جاه این سلسله، در بسط فرهنگ و علوم و توسعه عمران و آبادی و ساختن پلها و بستن سدها و احداث شهرها و کوشش فراوان و مساعی زیادی مبذول داشتند. اطلاعات موثقی که از روزگاران به ما رسیده است نشان می دهد که هریک از پادشاهان ساسانی به احداث یک یا چند شهر مبادرت کرده اند. مهمترین مرکز علمی عصر ساسانیان شهر جندی شاپور در خوزستان بود که بنابه فرمان شاپور اول بوسیله اسیران رومی ساخته شد در این شهر به دستور خسرو اول انوشیروان دانشگاه بزرگ و باشکوهی تاسیس شد که در آنجا علم طب و فلسفه و ادبیات و ریاضیات و نجوم آموخته می شد و دانشمندان سریانی و هندی و زرتشتی در این موسسه و بیمارستان ضمیمه آن به خدمت اشتغال داشتند. نگارنده درصدد برآمد که تاریخچه این شهر باستانی و دانشگاه معروف آن را با استفاده از ماخذ و منابع موثق تالیف کند تا بدین وسیله یادی از خدمات نیاکان ما در زمینه نشر فرهنگ و علوم در عصر باستان شده باشد

توضیحات :  هخامنشیان (۳۳۰ – ۵۵۰ پیش از میلاد) نام دودمانی پادشاهی در ایران پیش از اسلام است. پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به «هخامنش» می‌رساندند که سرکرده خاندان پاسارگاد از خاندان‌های پارسیان بوده‌است. هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر ایشتوویگو واپسین پادشاه ماد وارد آورد و سپس گرفتن لیدیه و بابل، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند. به پادشاهی رسیدن پارسی‌ها و دودمان هخامنشی یکی از رخدادهای برجسته تاریخ باستان است. اینان دولتی ساختند که دنیای باستان را به استثنای دو سوم یونان زیر فرمان خود در آورد. شاهنشاهی هخامنشی را نخستین امپراتوری تاریخ جهان می‌دانند. پذیرش و بردباری دینی از ویژگی‌های شاهنشاهی هخامنشی به شمار می‌رفت. خاویر آلوارز عیلام شناس معتقد است که آثار و نقش‌برجسته‌های موجود نشان می‌دهد که هخامنشیان هنر خود را در بخش معماری و نقش‌برجسته از عیلامی‌ها آموخته‌اند.

توضیحات : تهران قدیم پنج محله داشت: عودلاجان، سنگلج، بازار، چاله میدان و محله دولت. محله سنگلج که بخش اعظم و عمده آن را امروزه پارک شهر تشکیل می‌دهد، در گذشته یکی از مراکز مهم سیاسی بود و با اینکه در حال حاضر تقریباً از بین رفته ولی هنوز اشتهار تاریخی خود را از دست نداده است. چاله حصار یکی دیگر از محلات جنوب تهران بود که چون آن را خاکبرداری و خاکش را به مصرف حصار کشی تهران رسانده بودند، مقدار زیادی چاله گود مانند داشت، بعدها برای تخلیه زباله‌های شهر از آنجا استفاده می‌کردند. چاله میدان نیز که قبلا در دوره صفویه خاک آن را به مصرف حصارکشی تهران رسانده بودند، وضعی تقریباً مشابه چاله حصار داشت و محل تخیله زباله تهران به حساب می‌آمد، این محله محدود به جنوب بازار چهل تن و امامزاده سید اسماعیل و میدان مال فروش‌ها، میدان امین السلطان، گمرک، خانی آباد، دروازه غار و پاقاپوق (اعدام) بود.

توضیحات :  این کتاب طرح کلی روابط اجتماعی ایران را در دوره حکومت نادرشاه افشار مورد بررسی قرار میدهد. این اثر تحقیقی همراه با مدارک مستند، روایتی ست واقع گرایانه تر از بسیاری از تواریخ فارسی در مورد نادر و سلسله ی افشاریه. بر خلاف اغلب تواریخی که به فارسی نوشته شده، در این کتاب دوران هفده ساله ی حضور نادر، از ظهور او در خراسان تا کشته شدنش، بر مبنای دلایل و شواهد مستند و به مراتب واقع بینانه تر بررسیده شده است؛ بجز سال های اولیه که مردم از تسلط افغان ها و ترک ها بر کشور به تنگ آمده بودند و صادقانه در خدمت نادر بودند تا بیگانگان را از خاک خود بیرون کنند، لشکر کشی های طولانی و طاقت فرسای بعدی نادر، محروم کردن جنگجویان از غنایم جنگی، تعویق پرداخت حقوق عساکر، گرسنگی، بیماری، جریمه، اعدام و…، سبب نارضایی شدید قشون گردید. در گزارش یک مامور روسی (کالوشین) که در ۱۷۳۹ به پترزبورگ نوشته، آمده است که؛ “جنگجویان آشکارا شاه را فحش و ناسزا می گویند و خدا می داند که این وضع چه حادثه ای از طرف قشون برای شخص اعلیحضرت به بار خواهد آورد”. سفیر کبیر وقت روسیه در ایران، در سال ۱۷۴۷ وضع قشون را چنین ارزیابی می کند؛ “تمام ارتش او در چنان درماندگی ست که او حتی نمی تواند از عهده ی دشمنان داخلی خودش هم برآید… هیچ امیدی وجود ندارد (حتی) اگر تمام ایرانیان به خدمت احضار شوند”. در حالی که وقایع نویسان ایرانی و برخی از مولفان غربی نادر را “ناپلئون شرق” و “اسکندر مقدونی دوم” می نامند و او را تحسین و تمجید می کنند. مدارک مربوط به سیاست مالیاتی نادر گواهی می دهند که سنگین ترین مالیات ها برای مردم، تهیه ی آذوقه، علیق، پول، مهمات، اونیفورم و غیره برای سپاهیان، ویرانی واحدهای تولید کشاورزی در ایران، در نیمه ی دوم قرن هیژدهم آغاز گردید و سبب زوال عمومی اقتصاد کشور شد و این امر نیز تضادهای طبقاتی را تشدید کرد.

توضیحات :  این مجموعه شرح یکی از وقایعی است که به کشور عزیز ما گذشته و بیان جنایات مردمی است که در ادوار گذشته عامل اصلی بدبختی و عقب افتادگی ملت ایران بوده اند. بدین جهت شایسته است که این واقعه تاریخی در اختیار همگان قرار گیرد تا هموطنان گرامی، با هوش سرشار و موشکافی دقیق خود این این جنایات را بررسی نمایند. باشد که از آن عبرت گیرند و برای خوانندگان عزیز فایده در برداشته باشد. در این مجموعه سرگذشت رادمردان و جانبازان نامور ایران که با نثار خون خود آبرو و حیثیت کشور را خریده اند، از نظر شما می گذرد و حوادث تلخ و شیرین آن را به یاد شما می آورد…

توضیحات : یزدگرد سوم سی و چهارمین و آخرین پادشاه ساسانی، پسر شهریار و نوهٔ خسرو پرویز و همسر محبوبش شیرین بود. در سال ۶۳۲ میلادی چون کسی از خانوادهٔ سلطنتی باقی نمانده بود، او را پیدا کرده و بر تخت نشاندند. به قولی هنگام بر تخت نشستن ۲۱ سال داشت و به مدت بیست سال پادشاهی کرد. با بپادشاهی رسیدن یزدگرد، بعد از چندین سال‌آشوب و تفرقه، سرانجام آرامش به ایران بازگشت و همه به اطاعت او درآمدند. حمله اعراب به ایران در زمان پادشاهی او رخ‌داد که به تسخیر تیسفون و تقریباً سراسر قلمرو ساسانیان و شکست و آوارگی یزدگرد انجامید. یزدگرد در نتیجهٔ خیانت گروهی از زیردستانش در پیرامون مرو در آسیابی کشته‌شد.

توضیحات :  در گستره تاریخ پزشکی ایران بیشتر درباره نظام پزشکی سنتی نوشته شده تا درباره معرفی و انتشار پزشکی مدرن در نتیجه عمدۀ نخستین سرآغازهای پزشکی مدرن ایران هنوز ناشناخته مانده اند، همچنین آنچه که پیرامون آن دوره نوشته شده است مدعی میباشد که طب و پزشکان فرانسوی نفوذ عمده ای بر گسترۀ طبی ایران داشته اند. بنابراین، هدف این کتاب اصلاح این حفره دانشی و نیز برجسته نمودن اهمیت و نقش نفوذ گذار پزشکان آمریکایی و البته پزشکان بریتانیایی در توسعۀ مراقبتهای پزشکی ایران است.

در فصل اول نشان داده می شود این ایده که دارالفنون تأسیس: ۱۸۵۱) اولین مدرسه پزشکی ایران بوده اشتباه است.

فصل دوم کتاب دربارۀ پیشگامی پزشکان آمریکایی در پرداختن به رفع نبود کادر پرستاری در ایران بحث میکند.

فصل سوم دربارۀ نیاز به مراقبتهای مادر کودک در ایران بحث میکند یعنی جایی که مرگ ومیر در میان مادران و نوزادان بسیار بالا بود.

در فصل چهارم بعضی از نکات سخت افزاری و نرم افزاری مراقبت های پزشکی مورد توجه قرار می گیرند.

در فصل آخر، رهیافت هدفمند بیمارستان آمریکایی مشهد در کمک به بیماران جذامی مورد بحث قرار می گیرد.