توضیحات : تهران قدیم پنج محله داشت: عودلاجان، سنگلج، بازار، چاله میدان و محله دولت. محله سنگلج که بخش اعظم و عمده آن را امروزه پارک شهر تشکیل می‌دهد، در گذشته یکی از مراکز مهم سیاسی بود و با اینکه در حال حاضر تقریباً از بین رفته ولی هنوز اشتهار تاریخی خود را از دست نداده است. چاله حصار یکی دیگر از محلات جنوب تهران بود که چون آن را خاکبرداری و خاکش را به مصرف حصار کشی تهران رسانده بودند، مقدار زیادی چاله گود مانند داشت، بعدها برای تخلیه زباله‌های شهر از آنجا استفاده می‌کردند. چاله میدان نیز که قبلا در دوره صفویه خاک آن را به مصرف حصارکشی تهران رسانده بودند، وضعی تقریباً مشابه چاله حصار داشت و محل تخیله زباله تهران به حساب می‌آمد، این محله محدود به جنوب بازار چهل تن و امامزاده سید اسماعیل و میدان مال فروش‌ها، میدان امین السلطان، گمرک، خانی آباد، دروازه غار و پاقاپوق (اعدام) بود.

توضیحات :  این کتاب طرح کلی روابط اجتماعی ایران را در دوره حکومت نادرشاه افشار مورد بررسی قرار میدهد. این اثر تحقیقی همراه با مدارک مستند، روایتی ست واقع گرایانه تر از بسیاری از تواریخ فارسی در مورد نادر و سلسله ی افشاریه. بر خلاف اغلب تواریخی که به فارسی نوشته شده، در این کتاب دوران هفده ساله ی حضور نادر، از ظهور او در خراسان تا کشته شدنش، بر مبنای دلایل و شواهد مستند و به مراتب واقع بینانه تر بررسیده شده است؛ بجز سال های اولیه که مردم از تسلط افغان ها و ترک ها بر کشور به تنگ آمده بودند و صادقانه در خدمت نادر بودند تا بیگانگان را از خاک خود بیرون کنند، لشکر کشی های طولانی و طاقت فرسای بعدی نادر، محروم کردن جنگجویان از غنایم جنگی، تعویق پرداخت حقوق عساکر، گرسنگی، بیماری، جریمه، اعدام و…، سبب نارضایی شدید قشون گردید. در گزارش یک مامور روسی (کالوشین) که در ۱۷۳۹ به پترزبورگ نوشته، آمده است که؛ “جنگجویان آشکارا شاه را فحش و ناسزا می گویند و خدا می داند که این وضع چه حادثه ای از طرف قشون برای شخص اعلیحضرت به بار خواهد آورد”. سفیر کبیر وقت روسیه در ایران، در سال ۱۷۴۷ وضع قشون را چنین ارزیابی می کند؛ “تمام ارتش او در چنان درماندگی ست که او حتی نمی تواند از عهده ی دشمنان داخلی خودش هم برآید… هیچ امیدی وجود ندارد (حتی) اگر تمام ایرانیان به خدمت احضار شوند”. در حالی که وقایع نویسان ایرانی و برخی از مولفان غربی نادر را “ناپلئون شرق” و “اسکندر مقدونی دوم” می نامند و او را تحسین و تمجید می کنند. مدارک مربوط به سیاست مالیاتی نادر گواهی می دهند که سنگین ترین مالیات ها برای مردم، تهیه ی آذوقه، علیق، پول، مهمات، اونیفورم و غیره برای سپاهیان، ویرانی واحدهای تولید کشاورزی در ایران، در نیمه ی دوم قرن هیژدهم آغاز گردید و سبب زوال عمومی اقتصاد کشور شد و این امر نیز تضادهای طبقاتی را تشدید کرد.

توضیحات :  این مجموعه شرح یکی از وقایعی است که به کشور عزیز ما گذشته و بیان جنایات مردمی است که در ادوار گذشته عامل اصلی بدبختی و عقب افتادگی ملت ایران بوده اند. بدین جهت شایسته است که این واقعه تاریخی در اختیار همگان قرار گیرد تا هموطنان گرامی، با هوش سرشار و موشکافی دقیق خود این این جنایات را بررسی نمایند. باشد که از آن عبرت گیرند و برای خوانندگان عزیز فایده در برداشته باشد. در این مجموعه سرگذشت رادمردان و جانبازان نامور ایران که با نثار خون خود آبرو و حیثیت کشور را خریده اند، از نظر شما می گذرد و حوادث تلخ و شیرین آن را به یاد شما می آورد…

توضیحات : یزدگرد سوم سی و چهارمین و آخرین پادشاه ساسانی، پسر شهریار و نوهٔ خسرو پرویز و همسر محبوبش شیرین بود. در سال ۶۳۲ میلادی چون کسی از خانوادهٔ سلطنتی باقی نمانده بود، او را پیدا کرده و بر تخت نشاندند. به قولی هنگام بر تخت نشستن ۲۱ سال داشت و به مدت بیست سال پادشاهی کرد. با بپادشاهی رسیدن یزدگرد، بعد از چندین سال‌آشوب و تفرقه، سرانجام آرامش به ایران بازگشت و همه به اطاعت او درآمدند. حمله اعراب به ایران در زمان پادشاهی او رخ‌داد که به تسخیر تیسفون و تقریباً سراسر قلمرو ساسانیان و شکست و آوارگی یزدگرد انجامید. یزدگرد در نتیجهٔ خیانت گروهی از زیردستانش در پیرامون مرو در آسیابی کشته‌شد.

توضیحات :  در گستره تاریخ پزشکی ایران بیشتر درباره نظام پزشکی سنتی نوشته شده تا درباره معرفی و انتشار پزشکی مدرن در نتیجه عمدۀ نخستین سرآغازهای پزشکی مدرن ایران هنوز ناشناخته مانده اند، همچنین آنچه که پیرامون آن دوره نوشته شده است مدعی میباشد که طب و پزشکان فرانسوی نفوذ عمده ای بر گسترۀ طبی ایران داشته اند. بنابراین، هدف این کتاب اصلاح این حفره دانشی و نیز برجسته نمودن اهمیت و نقش نفوذ گذار پزشکان آمریکایی و البته پزشکان بریتانیایی در توسعۀ مراقبتهای پزشکی ایران است.

در فصل اول نشان داده می شود این ایده که دارالفنون تأسیس: ۱۸۵۱) اولین مدرسه پزشکی ایران بوده اشتباه است.

فصل دوم کتاب دربارۀ پیشگامی پزشکان آمریکایی در پرداختن به رفع نبود کادر پرستاری در ایران بحث میکند.

فصل سوم دربارۀ نیاز به مراقبتهای مادر کودک در ایران بحث میکند یعنی جایی که مرگ ومیر در میان مادران و نوزادان بسیار بالا بود.

در فصل چهارم بعضی از نکات سخت افزاری و نرم افزاری مراقبت های پزشکی مورد توجه قرار می گیرند.

در فصل آخر، رهیافت هدفمند بیمارستان آمریکایی مشهد در کمک به بیماران جذامی مورد بحث قرار می گیرد.

توضیحات :  کتاب” تاریخ ایران باستان” تالیف دیاکونوف یکی از شرق شناسان برجسته و ممتاز روسی که از نظر خوانندگان گرامی میگذرد، قسمت اول یک اثر مهم و بزرگی است که نویسنده در نظر داشته قسمت دوم آن را تحت عنوان تاریخ ایران در قرون وسطی تدوین کند، این کتاب در سال ۱۹۴۴-۱۹۴۵ به رشته تحریر درآمده اما در زمان حیات نویسنده به زیور طبع آراسته نگردیده است. در سالهای بعد دیاکونوف به کار نگارش تاریخ ایران باستان ادامه داد و نسخه خطی کتاب او مورد استفاده وسیع دانشجویان و دانش پژوهان جوان قرار گرفت در سال ۱۹۵۴ که مقارن با مرگ ناگهانی مولف است، اثر مزبور هنوز برای چاپ آماده نبود. در نتیجه درخواستهای زیادی که کتبا و شفاها راجع به نشر این اثر خطی واصل شد، بدوا از لحاظ آشنایی بتاریخ ایران باستان و گردآوری اطلاعات و معلومات مربوط به آن تصمیم گرفته شد که اثر م.م.دیاکونوف که پس از درگذشت وی در دست بود، طبع و منتشر شود و بهمین جهت تصحیح آن بوسیله ای . م. دیاکونف و آ. گ. پری خانیان صورت گرفت. این کتاب در نوع خود یک اثر ارزنده در شناخت از تاریخ ایران از دوران حکومت مادها و پارسیان تا دوران سقوط سلسله ساسانیان است.

توضیحات :  فخری قویمی در مقدمه در مورد موضوع کتاب می گوید: قسمت اول شامل شرح زندگی و معرفی زنانی است که تا قبل از حمله اعراب و مغولان در ایران می زیسته اند و حتی بعضی از آنان به مقام شاهنشاهی و نیابت سلطنت و حکمرانی و سفارت و دریاداری و غیره رسیده اند. قسمت دوم مربوط میشود به بیوگرافی شیرزنانی که در زمان تسلط تازیان و مغولان خونخوار در رشته های مختلف دینی و علمی و هنری و غیره شهرت داشته اند. لیکن رفته رفته در اثر تعصبات خشک و بی مورد و از ترس روبرو شدن با بیگانگان و همچنین مقتضیات سیاسی زنان بیشتر اوقات خود ا به اداره امور خانه و تعلیم و تربیت فرزندان پرداختند. با این وصف شیرزنان بیداردلی از این جمع برخاستند که پیشگامان فرهنگ و آموزش زنان امروز شدند. قسمت سوم تشریح زندگانی و سیر پیشرفت زنان مشهور ایران در قرن اخیر صحبت به میان آورده است.

توضیحات :  در روزهای شانزدهم و هفدهم بهمن‌ماه ۱۳۵۱، یعنی حدود ۴۷ سال قبل، در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران به‌منظور تجلیل از خدمات میرزا تقی‌خان امیرکبیر، مجلسی برای بررسی افکار و احوال وی همراه با نمایشگاه عکس، کتاب و روزنامه‌های آن روزگاران تشکیل شد. در این مجلس ۱۲ نفر از استادان دانشگاه و محققان عالی‌قدر، پیرامون شرح احوال زندگی امیر، وضعیت دارالفنون و چگونگی تاسیس آن، و سایر مطالب در همین ارتباط بیاناتی ایراد کردند که متن این سخنرانی‌ها به سعی و تلاش آقای قدرت‌الله روشنی زعفرانلو تدوین و توسط «انتشارات کتابخانه مرکزی دانشگاه» در سال ۱۳۵۴ به زیور طبع آراسته شد. درباره امیرکبیر که زمان او را چه بسا بتوان از مهم‌ترین و اثرگزارترین دوران‌های تاریخی ایران گمان برد، کتاب‌ها و مقالات بسیاری تالیف شده و در دسترس پژوهندگان فارسی زبان قرار گرفته است. صد و شصت و سه سال پیش یکی از شایسته‌ترین مردان نام‌آور تاریخ ایران، بر اثر توطئه بیگانگان کشته شد و دوره درخشانی که با صدارت او آغاز شده بود، رو به افول و خاموشی گذاشت. قتل میرزا تقی‌خان امیرکبیر بی گمان ضربه‌ای بر پیکر تاریخ ایران بود. کسانی که با تاریخ ایران آشنایند می‌دانند که امیرکبیر دوران کودکی را در خانواده قائم مقام به شاگردی سپری کرد.

توضیحات : استوانهٔ کوروش یا منشورِ کوروش لوحی از گِلِ پخته است که در سال ۵۳۸ پیش از میلاد به فرمانِ کوروش بزرگ هخامنشی نگاشته شده‌است. به‌تازگی بخش‌هایی از نسخهٔ دیگری از متنِ استوانه بر روی دو قطعه لوحِ گِلی در مجموعهٔ بابِلیِ موزهٔ بریتانیا شناخته شده است که بازماندهٔ نسخهٔ بایگانی شدهٔ همین استوانه است. نیمهٔ نخست این لوح از زبان رویدادنگارانِ بابلی و نیمهٔ پایانیِ آن، سخنان و دستورهای کورش به‌زبان و خط میخی اکدی (بابلی نو) نوشته شده‌است. این استوانه در سال ۱۲۵۸ خورشیدی/ ۱۸۷۹ میلادی در نیایشگاه اِسَگیله (معبد مردوک، خدای بزرگ بابلی) در شهرِ بابِلِ باستانی پیدا شده و در موزه بریتانیا در شهر لندن نگهداری می‌شود. نامِ دبیر و نگارنده‌ای که از متنِ استوانهٔ کوروش نسخه برداری کرده قیشتی مردوک بوده ولی نامِ دبیری که متنِ اصلی را نوشته، مشخص نیست.

توضیحات :  کتاب آثار و ابنیه تاریخی تبریز از عبدالعلی کارنگ که در سال ۱۳۴۷ توسط چاپ شفق تبریز منتشر شده است و شامل این عناوین است:

محله های سرخاب و شتربان

بقعه سیدحمزه

مسجد سیدحمزه

مقبره قائم مقام فراهانی

مقبره ثقه الاسلام شهید

مقبره ملاباشی

مقبره الشعرا

بقعه عین علی

مسجد حسن پادشاه

بقعه صاحب الامر

بقعه شیخ ابراهیم

شام غازان

مقبره سلطان محمود غازان

ولیان کوی (بیلانکو)

ربع رشیدی

مهاد مهین (میار میار)

مسجد استاد شاگرد

مسجد علیشاه (ارک)

محله خیابان

مسجد کبود

بازار

مسجد جامع

مدرسه طالبیه

مدرسه و مسجد صادقیه

مدرسه و مسجد حاج صفرعلی

مدرسه و مسجد خواجه علی اصغر

بازار تبریز

شاه گلی

استخر شاه

توضیحات :  این کتاب بخشی است از مجموعه «گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان» که به شکل جداگانه نیز چاپ و در دسترس خوانندگان قرار گرفته است. اما این بخش درباره نوروز است. نوروز بزرگ‌ترین جشن ایرانیان از روزگار کهن تا به امروز است و همچنین نمایان‌ترین جشن‌های بهاری جهان به شمار می‌رود. نوروز و مهرگان دو جشن بزرگ طبیعی هستند که اولی آغاز بهار و دومی آغاز پاییز است. ایرانیان در دورانی از تاریخ، مهرگان را آغاز سال می‌دانستند و در دو فصل اول و دوم این کتاب در این زمینه مطالبی بیان شده است.

توضیحات : مجموعه چهار جلدی حاضر  یک دوره تاریخ ایران از دوران اسطوره‌ای و پیشینه اقوام آریایی تا پایان حکومت قاجاریه است که با مقدمه‌ای در جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران و سلسله‌های حکومتگر اسطوره‌ای و ادیان و عقاید کهن آریایی‌ها آغاز می‌شود و به ترتیب با دوره‌های زمانی و تاریخی ادامه می‌یابد .مطالب و سرفصل‌های این مجموعه عبارت‌اند از” : جلد نخست : “نظری کوتاه بر جغرافیای ایران باستان – سلسله پیشدادی – کیانیان – دولت‌های متشکله پیش از چیره شدن مادها – ایران پیش از تاریخ (انسان غار)، قوم ماد – هخامنشیان – سلوکی‌ها – حکومت پارت‌ها .جلد دوم : ساسانیان – عرب و پیشروی به سوی ایران – ایرانیان در راه کسب استقلال – طاهریان و علویان – صفاریان – سامانیان – دیلمیان یا آل بویه – آل زیار” .جلد سوم : “سلسله غزنویان ‘آل افراسیاب – سلاطین غور – غوریان و خوارزمشاهیان – سلاطین سلجوقی – سلجوقیان مشرق ایران – سلجوقیان مغرب ایران – اسماعیلیان – اتابکان و خوارزمشاهیان – خوارزمشاهیان – چنگیزخان، ایلکانیان، مظفریان – سربداران – اتابکان یزد – اتابکان لرستان – ظهور امیرتیمور و تشکیل سلسله گورکانیان – حکومت ترکمانان – سلسله صفویه” .جلد چهارم : “افشاریه – سلسله زندیه – سلسله قاجاریه – تاریخ دیپلماسی ایران – فهرست اعلام (دودمان‌ها، طوایف و قبایل، ملت‌ها و نژادها) – منابع .همچنین نقشه‌های سیاسی از دوره‌های مورد بحث در پایان هر جلد آمده است .