توضیحات : دربارهٔ شخصیت حقیقی ذوالقرنین که در کتابهای آسمانی یهودیان، مسیحیان و مسلمانان از آن سخن به میان آمده، چندگانگی وجود دارد. کوروش سردودمان هخامنشی، داریوش بزرگ، خشایارشا، اسکندر مقدونی، چین شی هوان، یکی از ملوک حمیر گزینه‌هایی هستند که جهت پیدا شدن ذوالقرنین واقعی، دربارهٔ آنها بررسی‌هایی انجام شده‌است. ابوالکلام آزاد با تفسیر آیات ۸۲ تا ۹۵ سوره کهف دلایل استواری آورده‌است که ذوالقرنین موصوف، کوروش هخامنشی می‌باشد.

ابوکلام بیشتر بر موضوع نقش‌برجستهٔ انسان بالدار یکی از ستون‌های بازمانده از کاخ بارعام در پاسارگاد است تأکید علمی دارد. دربارهٔ این نقش، تفسیرهای بسیاری انجام شده‌است که ابوکلام این نقش را، ذوالقرنین می‌داند. ابوالکلام آزاد با تفسیر آیات ۸۲ تا ۹۵ سوره کهف و با استناد به وجود احادیث و روایاتی در مورد کوروش دلایلی آورده‌است که ذوالقرنین موصوف، کوروش هخامنشی می‌باشد. علامه طباطبایی دربارهٔ ذوالقرنین دانستن کوروش چنین نوشته‌است که «هر چند بعضی از جوانبش خالی از اعتراضاتی نیست، بلکه از هر گفتار دیگری انطباقش با آیات قرآنی روشن‌تر و قابل قبول‌تر است.» در تفسیر نمونه از نظریهٔ انطباق کوروش با ذوالقرنین به عنوان نظریهٔ برتر یاد شده‌است و بر تأیید این نظریه در تفسیر من هدی القرآن، تفسیر الفرقان و تفسیر المنیر اشاره شده‌است. در تفسیر المنیر با قاطعیت، ذوالقرنین، همان کوروش دانسته شده که دو طرف جهان را گشت و احتمالاً به خاطر شجاعتش به ذوالقرنین ملقب شد. ابوالکلام آزاد یکی از کسانی‌ست که کوروش را ذوالقرنین مذکور در قرآن می‌داند و معتقد است که ذوالقرنین ذکرشده در قرآن، کوروش است.

توضیحات :  «توماس ادوارد لورنس» معروف بـه «لورنس عربستان‌» از چهره‌های به یادماندنی تاریخ معاصر‌ جهان است که به دلیل ماجراجویی‌ها و کارهای عجیب و غریب سیاسی و نظامی، سال‌ها‌ سوژه داغ مطبوعات بود‌ و حتی از زندگی‌اش فیلم‌ و سریال‌هایی تهیه و در مورد او کتابهای متعددی نوشته شـده اسـت. با این حال در هیچ یک از فیلم‌ها و کتابهای یاد شده از سفر او به ایران‌ و هدف‌هایی که از این سفر تعقیب می‌کرد، سخنی به میان نیامده است.

دکتر شیفته در کـتاب‌ “سه مـرد عجیب‌” به ذکر جزییات اجرای نقشه شورش در زندان قصر و فراری دادن‌ لورنس‌ از زنـدان در یـکی از روزهـای اسفند ۱۳۰۹ می‌پردازد و شرح می‌دهد که او در یک صحنه‌سازی توسط مأموران مستوفی‌الممالک رئیس‌الوزرای رضاخان پذیـرایی و اطـعام و سپس‌ با‌ مساعدت‌های سرتیپ زاهدی مخفیانه از تهران فراری داده شد. نصر الله شیفته در پایان کتاب خـود می‌نویسد: “لورنـس از یـکی از دروازه‌های شرقی‌ شهر‌ وارد تهران شد و دیگر‌ کسی‌ از وی اطلاعی نیافت. مدتی از وی خبری نبود، تا یک روز جراید خـارجی خـبر دادند که لورنس در قاهره دیده شده است!”

توضیحات :  این کتاب کوچک، یک دوره تاریخ فشرده دولت‌هاى گوناگون شیعه که در گوشه و کنار کشورهاى اسلامى به وجود آمدند را در بر دارد. علاوه بر این، رمز پیشرفت شیعه را نشان داده است که چگونه در شرایط دشوار زمان، در اثر کاردانى و لیاقت و ازخودگذشتگى گروهى از زمامداران شیعه و پیوستگى و هماهنگى شیعیان، تشیع جلوه نمود و خلاف آن را نیز نمایش مى‌دهد که در اثر اختلاف، حس جاه‌طلبى و زمامدارى نااهلان، دولت آنان سقوط کرد  کتاب حاضر بیان‌کننده این حقیقت است که چگونه در قلب حکومت‌هاى کینه‌توز بنى عباس، که در ستمگرى نسبت به خاندان و یاران علوى، از بنى امیه هم پاى فراتر نهادند، پرچم آل على(ع)، در برخى از کشورهاى آفریقا و آسیا، به اهتراز درآمد. این اثر، پاسخ‌گوى کسانى است که از تاریخ، آگاهى کامل نداشته و گمان مى‌کنند که تشیع، زائیده دولت صفوى یا آل‌بویه است؛ زیرا ثابت مى‌کند شیعه در سده دوم، تشکیل دولت داده و فعالیت مذهبى و سیاسى داشته و حتى برخى از سرزمین‌ها به دست آنان گشوده شد و تشیع مردم آن سامان، با اسلام آوردن آنان، هم‌زمان بوده است . گردآورنده این کتاب در بررسى تاریخى خود، به این نتیجه مى‌رسد که هرچه دشمنان کوشیدند و براى سرکوبى و نابودى طرف‌داران آل على(ع) نقشه کشیدند، کوشش ایشان بى‌ثمر و نقشه آن‌ها نقش‌برآب شد و با همه مخالفت‌ها، مبارزات دامنه‌دار و فعالیت‌هاى پیگیر دولت‌هاى ستم‌پیشه، باز دیرى نپایید که پرچم پرافتخار طرف‌داران حق، بر فراز کشورهاى آسیایى و آفریقایى افراشته شد

توضیحات :  تاریخ معاصر ایران بر اساس برخورد با تمدن و فرهنگ مدرنیته ساخته شده است؛ نخستین برخوردها در یکصد سال پیش از استقرار مشروطیت و با جنگ های ایران و روسیه و تلاقی دیپلماتیک با بریتانیا به وجود آمد و تکانه های بعدی را رویدادهای مشروطیت پدیدار ساختند.  یکصد سال گذشته- از بنیان اولین پارلمان و تدوین نخستین قانون اساسی- تاکنون مفاهیم، نهادها، رفتار، ایده ها و کنشهای آمیخته با اصول و لایه های مدرنیته در زمینه های اجتماعی- سیاسی و اقتصادی – فرهنگی کشورمان جریان داشته و با این حال نتوانسته اند به فرهنگی برآمده از واقعیات جامعه و نیازهای ایرانیان ارتقا یابند. داستان سیر اودیسه وار مدرنیته در ایران، هم چنان در راه و ایده ها و کنشهای آن، پروژه ای ناتمام بشمار می روند؛ آسیب شناسی این ناتمامی در سنجش عقلانی سنت و برخورد عملی با مدرنیته را می طلبد؛ زمینه ای که در بیشتر کارکردهای فرهنگی و سیاس – اجتماعی نادیده گرفته شده اند و دور نیست که اصرار بر این نادیدگی، فرهنگ ایران را از گردونه جهانی الگوهای زندگی و مفاهیم اندیشگی مدرنیته خارج سازد.

توضیحات :  کمیته مجازات، انجمنی بود که در اواخر دوره قاجار اقدام به ترور افرادی که به نظرشان ایادی بیگانه بودند، می‌کردند. پس از خاتمه جنگ جهانی اول، روس‌ها و انگلیس‌ها در همه امور ایران دخالت می‌کردند و عده‌ای از جراید و رجال را عامل اجرایی خود کرده بودند. این وضع باعث شد که میرزا ابراهیم‌خان منشی‌زاده انجمنی سرّی تشکیل دهد. او و دوست دیرینش اسدالله‌خان ابوالفتح‌زاده در اوایل شهریور ۱۲۹۵ طرح تشکیل کمیته مجازات را ریختند و کمی بعد محمد نظرخان مشکوهالممالک به این دو پیوست و «کمیته مرکزی مجازات» بدست این سه تن تشکیل شد. کمیته مجازات بزودی پیشرفت کرد و اعضای دیگری پذیرفت و نیز شروع به جمع‌آوری اسلحه و اقدام به ترور نمود تا در ۲۲ تیر ۱۲۹۶ اعضای آن دستگیر و مجازات شدند.

توضیحات :  میرزا تقی خان امیرکبیر پس از سفر به روسیه، متوجه نیاز فوری کشور به مرکز آموزش عالی گردید. لذا از ابتدای صدارت خود، برای ایجاد این مرکز تلاش کرد. ولی متأسفانه هیچ‌گاه شاهد افتتاح آن نشد. چرا که نخستین دسته از اساتید به سرپرستی دکتر یاکوب ادوارد پولاک، دو روز پس از دست‌گیری و تبعید امیرکبیر به تهران رسیدند و با استقبال گرمی مواجه نشدند. قریب ۱۴ سال پس از تاسیس مدرسه عالی دارلفنون و کمی پس از مدرسه ابتدائی رشدیه تبریز، مدرسه شوکتیه بیرجند سومین مدرسه از نوع مدارس جدید در ایران محسوب می‌شود که به دنبال آن دبیرستان شوکتیه و مدارس دشت بیاض نهبندان، سربیشه، خوسف و دبستان دخترانه شوکتی افتتاح گردید.

توضیحات :  من برای این کتاب عنوان پادشاهان سربریده شده در تاریخ ایران را برگزیده ام، هرچند که تمامی این کتاب درباره شاهانی نیست که در آخرین لحظاتشان با یکدیگر سرنوشت مشترکی داشته اند و خوشبختانه یا شوربختانه سرشان از تن جدا افتاده است. این عنوان را من به اجبار و نه به اختیار انتخاب کرده ام زیرا گاه از سردارانی هم یاد کرده ام که در آخرین لحظات زندگیشان با چنین مرگی رویارو شده اند و نیز از یحی پیامبر که او هم به چنین سرنوشتی گرفتار امده است. اگر میخواستم در عنوان کتاب از سرداران و کسانی که سرشان از تن جدا شده است یاد کنم ناگزیر میشدم جمله ای را به کار برم که بر اثر طولانی بودنش به ناچار زیباییش را از دست میداد به همین خاطر عنوان پادشاهان سربریده شده اکتفا کردم. ( بخشی از مقدمه نویسنده )

توضیحات :  در این کتاب, زندگی احمد شاه قاجار ـ آخرین پادشاه قاجار ـ با اشاره به رخدادهای سیاسی دوره سلطنت وی بازگو می‌شود . مولف در این سرگذشت نامه کوشیده است با استناد به مدارک معتبر تاریخی, تصویر واقعی احمد شاه را آشکار سازد . وی در مقدمه اذعان می‌دارد’: عجب‌تر این که زندگانی خصوصی و سیاسی سلطان احمد شاه با آن که بیش از همه سلاطین قاجار و شاید استثنائا عمال داخلی به صورت معکوس جلوه کرده و بهانه‌ای برای ایجاد احساسات بر ضد سلطان احمد شاه به دست همان عوامل داد . مطالب این کتاب ابتدا بصورت سلسله مقالاتی در روزنامه فردا انتشار یافت. در دوران آزادی نسبی بوجود آمده پس از شهریور بیست، بسیاری از کتب تاریخ معاصر و نوشته‌های کشته شدگان دوران دیکتاتوری رضاشاه، مجال انتشار یافتند. مقالات روزنامه فردا نیز در همین دوران، با اضافاتی توسط کتابفروشی علمی چاپ و منتشر شد. نکته جالبی که در مورد این کتاب وجود دارد این است که در آن برای اولین بار متن کامل قرارداد ۱۹۱۹ منتشر شد. در سالهای ملی شدن نفت ایران، با مراجعه به آرشیو وزارت امور خارجه وقت، ملاحظه گردید که هیچ نسخه‌ای از این قرارداد در آرشیو این وزارتخانه وجود ندارد و لذا به ناچار، یک نسخه از همین کتاب که حاوی متن قرارداد مزبور است، توسط دکتر محمد مصدق به شورای امنیت سازمان ملل متحد تقدیم و به عنوان سند دخالت انگلستان در امور داخلی ایران ثبت گردید.

توضیحات :  روزنامه ملا جلال منجم یا تاریخ عباسی از منابع مهم شناخت دوران صفوی است. ملا جلال الدین محمد منجم یزدی از منجمان معروف دربار شاه عباس اول (کبیر) صفوی بود. او به‌ عنوان مردی ادیب، منجم، منشی و مورخ شناخته می‌شد و مورد احترام خاص شاه عباس بود به نحوی که نظراتش بدون درنگ به مرحله اجرا در می‌آمد. زمان تولدش مشخص نیست. در ۱۰۲۹ ق. فوت کرد و ۳۴ سال در خدمت شاه عباس بود. خانه مجللی داشت که از آن به‌عنوان محل اقامت میهمانان پادشاه و سفیران خارجی استفاده می‌شد. پس از مرگ ملا جلال، شاه این خانه را خرید و به پذیرایی از میهمانان فوق اختصاص داد. تاریخ ملا جلال مشتمل بر اطلاعات مفیدی از دوران شاه اسماعیل دوم، سلطان محمد خدابنده و شاه عباس اول است. از کتاب فوق ظاهراً تاکنون سه نسخه خطی یافت شده است که در کتابخانه ملی تهران، کتابخانه حاج حسین آقا ملک و کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود.

توضیحات :  ناصرالدین شاه از جمله پادشاهانی بود که سفر را جزء لاینفک سیستم حکومتی خود قرار داده بود و هر از چندگاهی سفرهایی در شهرهای ایران و یا کشورهای خارجی انجام می‌داد و از جمله عادات پسندیده وی نگارش یادداشت‌های روزانه و حتی چاپ و انتشار آنها بود. اولین سفر به سال ۱۲۹۰ق. به انجام رسید. این سفر روز شنبه ۲۱ صفر از تهران آغاز و روز جمعه جمعه ۳ شعبان همین سال با برگشت وی به تهران به اتمام رسید. در این سفر شاه با همراهان خود از تهران به انزلی و از آنجا با کشتی به قفقاز و روسیه رفت سپس به ترتیب از آلمان، بلژیک، انگلستان، فرانسه سوئیس، ایتالیا، اتریش و عثمانی دیدن کرد و سرانجام از راه قفقاز با کشتی به انزلی بازگشت و رهسپار تهران گردید. در این سفر که حدود پنج ماه به طول کشید، از طرف امپراتورها و پادشاهان و امرا و رؤسای جمهوری ممالکی که شاه به آنجا رفته، همه‌گونه احترام به عمل آمده و همه جا نشان درجه اول کشور که به پادشاهان داده می‌شده، به دست رؤسای دول به شاه تقدیم شده است.

توضیحات :  تاریخ ایران مدرن اثر یرواند آبراهامیان  که در سال ۲۰۰۸ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شده است در ارزیابی ریشه‌ای تاریخ معاصر ایران مدرن، افزون بر بررسی جامع سده بیستم، موضوعاتی نظیر اکتشاف نفت، دخالت‌ های خارجی، نقش دودمان پهلوی و همچنین انقلاب ۱۳۵۷ و زایش جمهوری اسلامی را مورد واکاوی دوباره قرار داده است. ایران در این بین تجربیات دیگری را نیز از سر گذرانده است که از جمله می‌بایست به جنگ خانمان‌سوز عراق، دگرگونی‌های جامعه در سه دههٔ اخیر و از همه تازه‌تر، توسعه و گسترش دولت و مبارزه برای قدرت در میان نخبگان قدیمی، روشنفکران و طبقه متوسط تجاری اشاره کرد.

یرواند آبراهامیان که یکی از ممتازترین تاریخ‌ نویسان ایران کنونی به‌ شمار می‌رود، در این اثر همزمان با بررسی فراز و نشیب‌های سیاست‌های بین‌ المللی و منطقه‌ ای کشور، با چیرگی هرچه تمام‌ تر مردم ایران را در کانون توجه‌ اش قرار داده است. مردمی که طی یک سده تحمل جنگ و انقلاب همچنان به بقای خود ادامه داده‌ اند. این کتاب در واقع به این مردم و نیز انعطاف‌ پذیری آنان همزمان با ظهور این کشور به‌ مثابه یکی از توانمند ترین قدرت‌ های خاورمیانه، تقدیم شده است. پروفسور آبراهامیان، استاد ممتاز تاریخ در کالج باروک دانشگاه شهر نیویورک است. وی آثار متعددی را در کارنامه پژوهش‌های دانشگاهی‌اش ثبت کرده است که پرآوازه‌ ترین آن‌ ها کتاب ایران بین دو انقلاب است.

توضیحات :  هنگامی که سخن از تاریخ ایران می‌رود، باید به این نکته توجه داشت که آیا منظور تاریخ اقوام و مردمانی است که از آغاز تاریخ تا کنون در مرزهای سیاسی ایران امروزی زیسته‌اند یا تاریخ اقوام و مردمانی است که خود را به نحوی از انحاء ایرانی می‌خوانده‌اند و در جغرافیایی که دربرگیرندهٔ ایران امروز و سرزمین‌هایی که از دیدگاه تاریخی بخشی از ایران بزرگ (ایرانشهر) بوده‌است زیسته‌اند. گاه تاریخ ایران را از ورود آریایی‌ ها که نام ایران نیز از ایشان گرفته شده‌است، به فلات ایران آغاز می‌کنند. ولی این به این معنی نیست که فلات ایران تا پیش از ورود آریایی ها خالی از سکنه یا تمدن بوده‌است. پیش از ورود آریاییان به فلات ایران تمدنهای بسیار کهنی در این محل شکفته و پژمرده شده بودند و تعدادی نیز هنوز شکوفا بودند. بزرگ‌ترین تمدن تاریخ ایران دولت عیلام بوده است که سرزمین آنها در جنوب غربى ایران و کمابیش مطابق با خوزستان بوده است. پایتخت عیلام شهر شوش بوده که آثار مربوط به آنها در این شهر پیدا شده است. ظاهراً بخش‌هاى مختلف در عیلام حکومت‌هاى جداگانه و هر یک پادشاهان مربوط به خود را داشته‌اند.