توضیحات :  مطالعه تاریخ برای ما، اگر موضوع آن ایران معاصر باشد، هم شیرین است و هم تلخ. به خصوص روایت پرماجرای یکی از بزنگاه‌های حساس تاریخ ایران، یعنی دوران انقلاب مشروطیت و مسائل مربوط به آن. تاریخ روزگاری نه چندان دور که همواره به آن ارجاع داده شده‌ایم ومی‌شویم و روایت سرزمینی تکه و پاره ناشی از حماقت و بی‌کفایتی حکومت مرکزی و حقارت ملوک‌ رعیت‌خوار محلی در کنار پیامدهای ناگزیر و کج‌روی‌های جنبش مشروطه و منفعت‌طلبی‌های سلطه‌جویانه قدرقدرت‌های آن روزگار یعنی روسیه و انگلستان و تازه‌رسیدگانی چون آمریکا و آلمان. دوره انقلاب مشروطیت و همه‌ حوادث ریز و درشت قبل و بعد از آن در تهران و تبریز و دیگر جاهای ایران، گویی برگشتگاه دایره‌وار ایرانیان به یک نوع آشوبناکی پایان‌ناپذیر است.

در این میان، آنچه در دوران معروف به استبداد صغیر طی یازده ماه بر تبریز و مردم این شهر گذشت، از تلخ‌ترین دوره‌های تاریخی یک گوشه از ایران معاصر است که پیوند می‌خورد با ورود نیروهای روسیه به این شهر و اخراج رهبران مشروطه از تبریز و باقی رویدادهایی که مطالعه‌ روایات و جزئیات و اسناد آن‌ها هنوز که هنوز است تکان‌دهنده است و حیرت‌انگیز. دوران مشروطه همان‌قدر که ازمهم‌ترین نقاط عطف تاریخ معاصر ایران در عزیمت اجتماعی و سیاسی به سمت قانون محسوب می‌شود، گویی خود طلسمی درانداخته است بر حیات و دوام قانون در ایران که صد سال پس از آن روزگار نیز، همچنان همه مصائب بر سر حکومت قانون است.

توضیحات :  سلطان صاحبقران نام یک مجموعه تلویزیونی تاریخی است که در سال ۱۳۵۴ توسط علی حاتمی و برای تلویزیون ملی ایران ساخته شده‌است. طرح این مجموعه تلویزیونی را علی حاتمی با توجه به اشتیاقش به بازگویی تاریخ معاصر ایران و علی‌رغم شکست تجاری آخرین فیلم تاریخی اش، «ستارخان»، همزمان با مجموعه تلویزیونی «قصه‌های مثنوی»، به شبکه دوم تلویزیون ملی ایران ارائه داد تا بدین وسیله به روایت مقطع مهمی از تاریخ معاصر ایران بپردازد. این مجموعه تلویزیونی در سیزده قسمت و به طریقهٔ سیاه و سفید توسط تلویزیون ملی ایران تهیه گردید و نخستین بار در ۱۵ آبان ۱۳۵۴ از شبکه دوم تلویزیون ملی ایران به نمایش درآمد و سپس یک بار دیگر در ۷ تیر ۱۳۵۶ از سیمای ایران پخش گردید.

داستان از روز دوازدهم ذیقعده سال ۱۳۱۳ (قمری) آغاز می‌شود. زمانی که ملیجک (پرویز فنی‌زاده) که نور چشمی سلطان محسوب می‌شود، سلطان ناصرالدین‌شاه قاجار (جمشید مشایخی) را از خواب بیدار می‌کند تا مهیّای جشنها و مراسم مربوط به پنجاه سالگی سلطنتش شود. امّا ناصرالدین شاه به خاطر پیش بینی منجم باشی دربار که پیش‌گویی کرده‌است که پس از پنجاه سال سلطنت ممکن است که علیه جان وی سوء قصدی صورت بگیرد، نگران است.

توضیحات :  گردآوری و ضبط واژه ها و امثال محاوره ای و عامیانه در زبان فارسی پیشینه درازی ندارد. فرهنگ نویسان قدیم به ضبط و تدوین مصطلحات رایج در میان عامه مردم توجّه نداشتند و پرداختن به آن را دون شأن خود می شمردند. شاعران و ادیبان و نثرنویسان نیز ٬ تا اوایل دوران معاصر ٬ عموماً به زبان محاوره مردم عادی اعتنایی نشان نمی دادند و آثار خود را صرفاً با استفاده از زبان ادبی پدید می آوردند. از این رو ٬ جز به تصادف ٬ واژه ای از تداول عامه در آثار ادبی یا کتب لغت راه نمی یافت. شاید یکی از استثناها در این باب شاعر و عارف نامدار مولانا جلال الدین مولوی باشد. او گاه از استعمال الفاظ عامیانه پرهیز نداشته و ٬ به مناسبت ٬ برخی از آنها را ٬ که حتی امروزه رواج دارند ٬ در اشعار خود به کار برده است. پس از او ٬ در آثار عبید زاکانی و برخی شاعران دیگر از این واژه ها به اندک شمار استفاده شده است. تاکنون پژوهش مستقل و کاملی در این مقوله صورت نگرفته یا نگارنده از آن مطلع نیست.

توضیحات :  لطفعلی خان را در حالیکه در نبرد با دشمنان زخمهای سختی بر بازو و پیشانی برداشته بود به کرمان نزد خان قاجار بردند. او که خون بسیاری را از دست داده بود با همان حال نزار در برابر آقامحمد خان ایستاد، بدو سلام نداد و تعظیم نکرد. آقامحمد خان نیز دستور داد که اصطبل‌بانانش وی را مورد تجاوز جنسی قرار دهند. فردای آن روز وی را دوباره پیش خان قاجار آوردند، در حالیکه نه هوشی در تن نداشت، آب بدو نداده بودند و وی را بر روی زمین می‌کشیدند. خان قاجار با نیشخند بدو گفت : «هان لطفعلی خان! هنوز هم غرور داری؟» واپسین شاه زند که دیگر توان سخن گفتن نداشت سرش را بالا برد و با پلنگ دیدگان بدو نگریست و گفت: «من از تو نمی‌ترسم ای اخته فرومایه». این ایستادگی خان قاجار را به خشم آورد و دستور نابینا کردن او را داد.

توضیحات :  کتاب حاضر درباره سرگذشت و اقدامات نادرشاه افشار است. این کتاب که در سال‌های دور به همت کسروی منتشر شده مشتمل بر سه بخش است. در بخش اول متن کوتاه و روان شده کتاب ‘دره نادری’ اثر محمد مهدی بن محمد نصیر استرآبادی’ به چاپ رسیده است. در بخش دوم متن کوتاه و روان شده ‘سفرنامه شیخ محمد علی حزین لاهیجی’ به قلم مرحوم محمدی ملایری فراهم آمده است. گفتنی است حزین لاهیجی همزمان با سقوط اصفهان در اصفهان بوده و همزمان با حمله نادرشاه به دهلی در آن شهر سکنی داشته است. مسافرت‌های او همزمان با سقوط صفویان, هجوم افغان‌ها به ایران, عثمانی‌ها به مغرب ایران, روس‌ها به شمال و سربرآوردن نادرشاه صورت گرفته و ارزش تاریخی زیادی دارد. بخش سوم حاوی متن سخنرانی دکتر لارنس لاکهارت با عنوان ‘نادرشاه, ناپلئون شرق’ است که در نوروز سال ۱۳۱۷ در انجمن پادشاهی آسیای مرکزی لندن ایراد شده و در آن از نادر به عنوان نابغه‌ای نظامی که کارهای بزرگ انجام داده نام برده است. کتاب همچنین با مقدمه‌ای به قلم احمد کسروی همراه است که در آن از توانایی‌های نظامی و عملکرد هوشمندانه و متناسب با شرایط زمانی نادر تمجید شده و انتقادهایی که بر عملکرد نادرشاه مطرح شده را وارد ندانسته است و آن‌ها را با توجه به شرایط تاریخی آن عصر, اجتناب ناپذیر دانسته است.

توضیحات :  در این کتاب که مروری کوتاه بر تاریخچه شهربانی و رویدادهای سیاسی ایران از کودتای ۱۲۹۹ تا شهریور ۱۳۲۰ می‌باشد، بخش ظریفی از تاریخ معاصر کشورمان مورد بررسی قرار گرفته است. در این دوره شهربانی ایران صورت کلی داشته است یا به دیگر سخن شهربانی‌های مراکز استان و شهرستان‌های مستقل تابع رئیس کل شهربانی کشور بوده‌اند و حال آنکه در دوران قاجاریه شهربانی‌های کرسی ایالات چهارگانه کشور توسط یک «فرمانفرما» اداره می‌شد و میان «نظمیه کرسی ایالات» یعنی شهربانی‌های استان‌ها و «نظمیه دارالخلافه تهران» یعنی شهربانی پایتخت هیچ تابعیتی وجود نداشت.

توضیحات :  کتاب فهرستی از تاریخ ایران تالیف غلامحسین مقتدر شامل عناوین زیر می باشد: بنیاد شاهنشاهی ایران، سلسله هخامنشیان، سلسله اشکانیان، سلسله ساسانیان، خلفا، سلسله طاهریان – صفاریان-سامانیان، سلسله آل زیار-آل بویه، سلسله غزنویان، سلسله سلجوقیان-اتابکان، سلسله خوارزمشاهیان، سلسله چنگیزیان یا ایلخانان، سلسله های کوچک پس از انقراض ایلخانان، سلسله تیموریان یا گورکانیان، سلسله صفویه، سلسله افشاریه، سلسله زندیه، سلسله قاجاریه، ایران در جنگ جهانی اول، پایان سلطنت قاجاریه و آغاز عصر جدید ایران

توضیحات :  نویسنده کتاب درباره سبب نوشتن کتاب در مقدمه میگوید: “پس از مطالعه بدین فکر افتادم که افسانه خسرو و شیرین و فرهاد را با مراعات حوادث تاریخی و حذف حشو و زوائد بی اصل ممل غیر اخلاقی و نامناسب که قدر و قیمت واقعی آن را در انظار میکاهد بنگارد. پس از نوشتن انگلیسی این کتاب نیز در این فکر بودم که فارسی آنرا برای اطلاع دوستانی که بزبان انگلیسی آشنا نیستند بنگارد.” کتاب شاه ایران و بانوی ارمن، بزرگترین سینماهای تاریخی و اخلاقی و ادبی ایرانی است که به قلم ذبیح بهروز نگاشته و در سال ۱۳۰۶ توسط مطبعه فاروس طهران منتشر شده است.

توضیحات :  تاریخچه فرهنگ ایران در کشور عراق از سال ۱۲۸۵ تا ۱۳۴۵ خورشیدی اگرچه رشته الفت و دوستی بین ایران و عراق ریشه دار و قدیمی است ولی تاریخ شروع روابط سیاسی بین ایران و عراق را می توان پس از شناسایی عراق توسط دولت ایران دانست که در تیرماه ۱۳۰۸ شمسی انجام گردیده است . متعاقب آن وزیر مختار ایران در دربار عراق تعیین و اعزام گردید. در هنگام تاسیس رابطه سیاسی، درجه نمایندگی ایران سفارت بود و بعد به سفارت کبرای شاهنشاهی تبدیل گردید تاکنون ۲۱ تن از سفرای کبری به عراق آمده اند که از کلیه آقایان استدعا شد بیوگرافی و مدت خدمت و خاطرات خوش و تلخ خویش را مرقوم دارند تا در این کتاب چاپ گردد.

توضیحات :  کتاب حاضر، پژوهشی است در باب سکه‌های ضرب شده در شهرهای مختلف ماوراء النهر، خراسان و ایران (سمرقند، بخارا، خوارزم، استرآباد، بامیان، بغداد، هرات، اصفهان، کرمان، مشهدو شهرهای دیگر) در دوره سلسله تیمور و تیموریان که طی آن پژوهشگر اطلاعاتی درباره سیاست پولی، مالی و اقتصادی تیموریان به دست داده است .این پژوهش که بر اساس سکه‌های محفوظ در بخش سکه‌شناسی موزه دولتی تاریخی ازبکستان صورت گرفته ذیل نه فصل با این عناوین تدوین شده است . اوضاع تاریخی در آسیای مرکزی پیش از روی کار آمدن تیمور – سیاست پولی مالی امیر تیمور و سکه‌های وی –  سکه‌های محمد سلطان محمد جهانگیر و خلیل سلطان از اخلاف تیمور – سکه‌های شاهرخ – نشستن الغ بیک بر تخت سلطنت سمرقند و سکه‌های او – حکمفرمایی اخلاف تیمور در ماوراء‌النهر بعد از قتل میرزا الغ بیک و سکه‌های آن‌ها – حکمرانی اخلاف تیمور در خراسان و سکه‌های آن‌ها 8 ; ارز ملی ازبکستان مستقل و سکه‌های ضرب آن به مناسبت سالروز تولد امیر تیمور و میرزا الغ بیک – کاتالوگ سکه‌های تیمور و خاندان او .

توضیحات :  نویسنده در این کتاب تاریخ ایران و مطالب مربوط به آن را در سه دوره این ترتیب شرح داده است:

دوره اول از آغاز تاریخ ایران تا دوره استیلای عرب

دوره دوم از استیلای عرب تا استقرار رژیم مشروطیت

دوره سوم از مشروطیت تا زمان نگارش کتاب.

توضیحات :  بسط فتوحات خارجی مسلمین بخصوص فتح ایران که خداوند نیز وعده تحقق آن را داده بود در زمان خلیفه دوم که حکومت اسلامی از جهت نظامی هم به نهایت انسجام خود رسیده بود صورت عمل پذیرفت. کار فتوحات دوره خلافت او به کمک سرداران لایقی چون خالد بن ولید و ندمان و دیگران تا سال ۲۱ هجری یعنی سال فتح نهاوند که اعراب آن را فتح الفتوح نام نهادند و سراسر ایران زیر پرچم اسلام درآمد تعقیب شد. آنچه در این کتاب می‌خوانید منحصراً وقایع سلسله جنگهای مسلمین با سران حکومت ساسانی بویژه جنگ نهاوند است که بطور مستقل در این مجموعه ارائه شده است.