توضیحات : کتیبههای کوروش کاملترین و جامعترین کتابی است که تاکنون در باب کوروش بزرگ نوشته شده است. این کتاب از یکسوی دربردارنده متن تمام کتیبهها و سنگنبشتههای بازمانده از کوروش است. و از سوی دیگر شرح پادشاهی کوروش و همچنین تحقیقی در منش و کردار و اندیشه کوروش هخامنشی میباشد.
کتیبههایی که متن آنها در این کتاب آمده است از قرار زیر هستند:
ترجمه کامل متن منشور حقوقبشر کوروش
ترجمه کامل متن لوح رویدادنامهی نبونائید و کوروش
ترجمه کامل متن کتیبههای پراکندهی پاسارگاد
تفسیر و تشریح سنگنگاره مرد بالدار
اما جدای از این کتیبهها، کتاب به تشریح کامل و جامع زندگی کوروش از دوران طفولیت تا زمان مرگ او -بر پایه قدیمیترین اسناد تاریخی و باستانشناختی- پرداخته است. همچنین چند موضوع بسیار جذاب نظیر «بررسی دین و مذهب کوروش» و «نوع نگرش ادیان گوناگون و اقوام غیرایرانی به کوروش بزرگ» نیز در کتاب کتیبه های کوروش آمده است. این مباحث برای نخستینبار است که با این دقت بررسی شده و رمزگشایی میشوند.
توضیحات : پیشینه طراحی محصول تقریباً به قدمت بشریت است. هرچند در طول زمان، همچنانکه بشر بازرگانی از راه ابریشم دریایی و زمینی را گسترش داد، طراحی هم متحول شد و از مرزهایش فراتر رفت. هنر و فرهنگ هر ملتی در جغرافیای جهان از جایی به جای دیگر روانه شد. نگاه مختصری به تحول و گسترش طراحی محصول در طول تاریخ، بسیاری موارد از این دست را عیان میسازد. بسیاری از فرهنگها که در انزوا روزگار گذراندهاند، با اشکال هنری متمایز، سخنوران زبانهای متفاوت و بکار برندگان ابزارهای مختلف، شروع به تأثیر گرفتن از دیگران کردهاند و کم کم تحت تأثیر دیگر فرهنگها قرار گرفته و تعامل درونمایههای طراحی میان فرهنگها بوجود آمده است. ایرانیان در بافتن ابریشم ظریف و طراحی ظروف فلزی چیره دست بودند و از زمان بسیار قدیم هندیان جواهرات میساختند، چینیها ابریشم و ظروف سفالین تولید میکردند.
توضیحات : این کتاب یکی از قدیمی ترین کتابهای چاپ شده در زمینه تاریخ بوده که در سال ۱۳۴۳ چاپ و منتشر شده است. در جلد اول کتاب تاریخ دوهزار و پانصد ساله ایران به بررسی مسائل سیاسی و تاریخی ایران باستان در دوره مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، ایران پس از اسلام تا دوره عباسیان پرداخته شده.
توضیحات : انجمن ادبی دبیرستان پهلوی همدان که در سال 1314 تاسیس شده بود مرامش این بود که درباره اوضاع تاریخی ایران باستان از دوره هخامنشیان تا حکمرانی ساسانیان و آغاز حمله اعراب به ایران یک سلسله رمانهای جالب تهیه کند برای این منظور از آقای شکرائی رئیس معارف همدان تقاضا شد یک رساله در باب یکی از سلسلههای سلاطین ایران به رشته تحریر درآورد و اولین رساله راجعبه سلسله تیموری بود که در سال 1316 توسط انتشارات انجمن ادبی دبیرستان پهلوی همدان منتشر شد.
توضیحات : کتاب زندگی در ایران باستان از عهد باستان در فلات ایران شروع میشود و تا دوره ساسانیان و حمله اعراب به ایران ادامه دارد. کتاب نوشته ماری نوی رات و ترجمه ع. میرسپاسی است که در سال ۱۳۵۷ توسط انتشارات کتابهای طلائی منتشر شده است.
توضیحات : نویسنده در پیشگفتار در مورد انگیزه تالیف کتاب میگوید: “تاکنون کتاب مستند و جامعی که بتواند پیدایش ایران و مردم ایران را از آغاز شرح دهد حداقل در ایران به ندرت در دسترس همگان میباشد و علت این امر از آن جهت است که کلیه کتابهای حاوی اطلاعات فرهنگ و تمدن باستانی ایران به دستور اسکندر در تخت جمشید به آتش کشیده شد و آنچه به عنوان تاریخ در دسترس قرار گرفته بیشتر از منابع یونانی است که با ایرانیان دشمنی دیرینه داشتهاند. از این رو بر آن شدم تا حد امکان توانائی به جستجوی حقیقت پرداخته و به منظور روشن ساختن این مسئله با استفاده از اسناد و مدارک موجود که از اکتشافات باستان شناسی به دست آمده ایران را از آغاز بشناسانم و چون این جستجو حرکتی از میان تاریکی برای رسیدن به روشنائی بوده است. لذا نام این کتاب را به دنبال روشنائی انتخاب کردهام.”
توضیحات : آرشیو ملی ایران (سازمان اسناد و کتابخانه ملی) در هشتادمین سالگرد اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در شهریور ۱۳۲۰، اسنادی از خسارات وارده به کشور در دوره حضور قوای متفقین و تلاش دولت انگلیس برای سانسور اخبار جنگ و پیگرد مظنونان مخالف نیروهای خارجی منتشر کرده است. یکی از اسناد مهمی که منتشر شده مکاتبه وزیر مختار انگلیس با نخستوزیر ایران درباره عدم رضایت از سانسور مطالب مربوط به متفقین در مطبوعات داخل کشور است که در نهایت به تقاضای او برای ارسال کلیه اخبار مربوط به جنگ به اداره سانسور انگلیس قبل از انتشار آنها منجر میشود. اما در نهایت در شهریور ۱۳۲۴ قسمت سانسور منحل و سانسور نامهها توسط متفقین ملغی میگردد.
توضیحات : در سالروز آغاز احداث راهآهن سراسری (۲۳ مهر)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتابچه «راهآهن در ایران» که بنگاه راهآهن دولتی ایران چاپ کرده و در آرشیو ملی ایران نگهداری میشود را منتشر کرده است. قانون اجازه ساخت خطوط آهن اصلی، قانون استخدام خارجیها و اختصاص اعتبار برای ساخت راهآهن و…از جمله اسنادی است که آرشیو ملی ایران منتشر کرده است.
ساعت ۸ صبح روز یکشنبه ۲۳ مهرماه ۱۳۰۶ بر حسب دعوتی که از طرف وزارت فواید عامه به عمل آمده بود، در بیرون دروازه گمرک با حضور وزراء، رجال، نمایندگان مجلس، سفرا، امرای ارتش، مدیران جراید و… در محوطه حسینآباد تهران، رضاشاه پهلوی کلنگ نقرهای را بر زمین زد و ساخت ایستگاه مرکزی راهآهن آغاز شد. زیرساختهای شبکه راهآهن از ۲۳ مهر آغاز شد و تکمیل آن ۱۱ سال به طول انجامید. منابع مالی ساخت راهآهن بر اساس مصوبه مجلس و از مالیات بر قند و چای تامین شد. پیش از شروع ساخت راهآهن، دولت وقت قانون انحصار قند و شکر و چای را وضع و در نهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب مجلس شورای ملی رساند. به موجب این قانون مقرر شد از هر ۳ کیلو قند و شکر، ۲ ریال و از هر ۳ کیلو چای، ۶ ریال مالیات اخذ و درآمد حاصله از آن صرف هزینه ساختمان راهآهن سراسری شود.
راهآهن سراسری در ۲۷ مرداد ۱۳۱۷ به پایان رسید و دو خط شمال و جنوب در ایستگاه سمیه به یکدیگر متصل و در چهارم شهریور ۱۳۱۷ این خط با تشریفات خاصی رسماً افتتاح و بهرهبرداری آن شروع شد و اینچنین بود که آرزوی دیرین ایرانیان برآورده شد.
توضیحات : در جریان جنگ دوم جهانی و اشغال ایران، یکی از مهمترین وقایعی که رخ داد، کنفرانس تهران بود. این کنفرانس هم از حیث منظوری که تشکیل آن را ایجاب نمود و هم از جهت معروفیت شخصیت هایی که در آن شرکت کرده بودند و هم از نظر موفقیت هایی که در پیشرفت منظور نصیب پیشوایان دول سه گانه گردید، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به گفته مکی برای کشور ایران نیز «به خاطر اعلامیه مخصوصی که درباره ایران و آینده آن صادر گردید، یک موفقیت سیاسی محسوب می شود.
در فاصله روز های ششم تا نهم آذر ۱۳۲۲ و در بحبوحه جنگ دوم جهانی، تهران میزبان رهبران سه کشور متفقین یعنی فرانکلین روزولت رئیس جمهور آمریکا، وینستون چرچیل نخستوزیر انگلیس و ژوزف استالین رئیس جمهور شوروی بود. این سه کشور در سال های جنگ دوم جهانی سه کنفرانس مهم در تهران، یالتا و پوتسدام تشکیل دادند و در آنها ضمن طرح نقشههای جنگی و استراتژی نظامی خود درباره شرایط بینالمللی و اوضاع جهان بعد از پایان جنگ و همچنین تقسیم ممالک جهان به مناطق نفوذ، به توافق هایی رسیدند و این بهترین فرصت بود برای جاسوسان آلمانی تا رهبران سه کشور متخاصم را ترور کنند..
توضیحات : سید محمود پاکزاد (متولد ۱۳۰۳ خیابان ری تهران، درگذشت ۱۳۸۰، تهران) از اولین عکاسانی است که تاریخ خیابانهای تهران را مصور و مستند و زندگی مردم و شهرهای ایران را ثبت کرده است. آرشیو ملی ایران در بیستمین سالگرد درگذشت این عکاس برجسته کشور، تعدادی از عکسهای اهدایی پاکزاد به سازمان اسناد ملی در سال ۱۳۷۸ را منتشر کرده است.
پاکزاد در شرحی که از زندگی خود در ابتدای کتاب «طهران قدیم» آورده، به چگونگی جمعآوری عکسهایش اشاره کرده است: «سال ۱۳۶۰ که کارها یک کمی کساد شد به فکر افتادم عکسهایی را که قدیم گرفته بودم چاپ کنم. چند تا از عکسها را چاپ کردم و پشت ویترین گذاشتم و دیدم باز مثل همان نان و پنیر مردم را پشت ویترین میخکوب میکند و گاهی هم میآمدند و از عکسها میخریدند. کم کم مشتریها زیاد شدند و ما هم تمام کارهای دیگر را کنار گذاشتیم و به چاپ عکسهای قدیم پرداختیم. من در واقع از همه چیز عکس میگرفتم؛ از تمام کاروکسبهای تهران، مغازهها، اشیا، خیابانهای معروف، بیمارستانها و سینماها. در سال ۱۳۷۷ خودم را بازنشسته کردم و مغازه را فروختم.
تا به حال شاید ۲۰ هزار تا از این عکسها را چاپ کردم و الان هم به طور مرتب از تهران از تغییرات ساختمانها، خیابانها و راههایش عکس میگیرم. تا به حال از تلویزیون، مرکز اسناد رسمی و خیلی جاهای دیگر به سراغ این عکسها آمدهاند و هر سال تقویم عکسهای ما تا آمریکا و اروپا میرود و همان عکسهایی که من بیدلیل و فقط برای تمرین میگرفتم حالا به منبع بسیار خوبی برای شناسایی تاریخ شهر تهران تبدیل شده است. در آخر به این نتیجه رسیدم که عکاسی اقیانوس بیکران است که من پس از سالها تجربه دانستم که انگشتی بر آن تر کردهام و یک عکس خوب برلیانی است پربها.»
توضیحات : برای رسیدن به درک درست از شرایط کنونی هر کشوری و شناخت علل ضعف یا قدرت آن، مطالعه تاریخ اجتنابپذیر است. اما، نکتهای که حائز اهمیت، انتخاب و دسترسی به منابع قابل اعتماد و معتبر است. کتابهای زیادی دربارهی تاریخ معاصر ایران منتشر شده است ولی در بسیاری از آنها غرضورزیهای حزبی و نبودن منابع کافی به وضوح به چشم میخورد. علاوهبر این، با توجه به سابقهی دخالت کشورهای بیگانه در امور کشور در دوران معاصر ایران، بسیاری از منابع موجود از زاویه دید کشورهای استعمارگر روایت شدهاند که دور از واقعیت هستند. یرواند آبراهامیان تاریخنگار ایرانی در کتاب تاریخ ایران مدرن تلاش کرده است تا براساس مدارک مستند، اطلاعات جامعی از تاریخ 200 سال اخیر کشور ارائه کند.
توضیحات : تا چندی پیش تاریخ ایران باستان مشتمل بر داستانها و وقایعی میشد که قسمت اعظم آن به طور منظوم از طرف شاعر بزرگ ملی ایران فردوسی در کتاب شاهنامه نقل گردیده و در سایر کتب و تألیفات مورخین اسلامی نیز همان وقایع با مقداری کم و زیاد نگاشته شده بود. در جریان ارتباطی که نسلهای کشور در سده گذشته با کشورهای اروپایی پیدا کردند، مطالعه آثار مورخین یونانی درباره ایرانیان باستان موجب ایجاد تحولی در تاریخ ایران شد و اختلافی که در اسامی و مطالب مندرج در کتب مورخین یونانی با روایات ملی باستانی ایران به چشم میخورد، سبب گردید داستانهای باستانی ایران را افسانه پنداشته به کناری نهند و به نوشتههای مورخین یونانی روی آورند. در این کتاب تاریخ باستانی ایران تا خاتمه شاهنشاهی داریوش سوم با تطبیق منابع یونانی بررسی شده است.