توضیحات : علیرضا شاپور شهبازی باستان‌شناس، تاریخ‌نگار، نویسنده و متخصص در باستان‌شناسی دوران ایران هخامنشی و استاد دانشگاه‌های شیراز، تهران، هاروارد، کلمبیا، گوتینگن و اورگن شرقی و بنیانگذار بنداد تحقیقات هخامنشی در سال ۱۳۵۲ بود. شهبازی یکی از مهمترین پژوهشگران مطالعات ایران باستان بود که در سطح بین‌المللی، اعتبار و شهرت فراوانی داشت. شهبازی با برخی مراکز پژوهشی ازجمله دائرهالمعارف بزرگ اسلامی و مرکز نشر دانشگاهی همکاری نزدیک داشت. او مشاور مرکز نشر و عضو هیئت نویسندگان مجله‌های باستان‌شناسی و تاریخ و نامهٔ ایران باستان، از مجله‌های ادواری مرکز بود. در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱ میلادی) که «بنیاد پژوهشی پارسه ـ پاسارگاد» تأسیس شد، دکتر شهبازی به مقام مشاور عالی علمی آن برگزیده شد.

توضیحات : در باب جغرافیای تاریخی، تعریف خاصی وجود ندارد ولی آنچه از گفته محققان تاریخ و جغرافیا برمی آید، جغرافیای تاریخی عبارت از علمی است که تاثیر محیط جغرافیایی را بر وقایع تاریخی، سیر تکامل دولتها و تغییرات مرزیشان و تاریخ اکتشافات جغرافیایی را بیان می کند. به عبارت دیگر جغرافیای تاریخی شامل بازسازی محیط های گذشته به شیوه بررسی سلسله وقایع در یک زمان یا ارزیابی آنها با توجه به تحولات گذشته است.

توضیحات : موضوع این کتاب چنانکه از نام آن برمی آید درباره تاریخ زندگی اقتصادی روستاییان و طبقات اجتماعی ایران است. دایره المعارف از این نظر به آن اطلاق شده که تا آنجا که مقدور و حد توان مولف بوده از آوردن دانستنی ها و موضوعات موجود و اخبار ضروری کوتاهی ننموده است. لازم به توضیح است که در این کتاب کوشش شده تا حقایق تاریخی بر اساس علمی در مقام طبقه بندی و تحلیل برآید و تطور و توالی حوادث و پدیده ها به وسیله تطبیق با واقعیت ها و با توجه به اهمیت نسبی شان شناخته شود.

توضیحات : ایران در عهد باستان: در تاریخ اقوام و پادشاهان پیش از اسلام. دوران ایران باستان دوران تشکیل دولت ماد تا پایان حکومت ساسانیان و حمله عرب به ایران است. (..۶ ق.م. تا ۶۵۲ م) پیش از مهاجرت آریایی‌ها به فلات ایران، اقوامی با تمدن‌های متفاوت در ایران می‌زیستند. سرزمین کنونی ایران بخش بزرگی از یک واحد جغرافیایی بنام فلات ایران است، این واحد طبیعی با تنوع اقلیمی و زیستی خود دارای ویژگیهای بارزی است که در نتیجه آن وحدت فرهنگی ایران را سبب شده‌است، بی‌گمان تمدن بشری مرهون نبوغ و خلاقیت مردمانی بوده‌است که سالیان دراز در این سرزمین زندگی کرده‌اند و در تعامل با جغرافیا و نظام طبیعی حاکم بر آن و در جریان روزگار، تاریخ فرهنگی و تمدن خود را آفریده‌اند. سلسمحمدجواد مشکورله های پادشاهان ایران در پیش از اسلام:

ایلامیان – مادها – هخامنشیان – سلوکیان – اشکانیان – ساسانیان

توضیحات : «زندگی و زمانه شاه» دی ماه سال ۱۳۸۷ روانه بازار کتاب در خارج از کشور شد؛ کتابی است به قلم دکتر غلامرضا افخمی، مدیر پروژه تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران که انتشارات دانشگاه کالیفرنیا آن را منتشر کرد. کتابی درباره آخرین شاه ایران که نویسنده‌اش که در زمان سلطنت وی معاون وزیر کشور، استاد علوم سیاسی و معاون رییس دانشکدۀ اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه ملی بود، آن را «ثمره نه فقط سال‌ها پژوهش بلکه ثمره زندگی سیاسی – اجتماعی خود و کسانی که در آن زمان در ایران بودند»، خوانده است.

نویسنده از تولد محمدرضا پهلوی آغاز و فراز و فرودهای دوران سلطنت او را بررسی کرده و البته تحولات منتهی به انقلاب سال ۵۷ حجم قابل توجهی را به خود اختصاص داده، چنانکه از ۲۶ فصل این کتاب، هفت فصل آن به مسأله انقلاب مربوط می‌شود. بخش پایانی کتاب هم به خروج محمدرضا شاه از ایران و مرگ وی می‌پردازد.

توضیحات : یکی از بزرگترین جنبش هایی که برای کوتاه کردن دست تازیان در ایران آغاز شد جنبش ملی خرمدینان در قرن دوم و سوم هجری بود. این کتاب زندگینامه بابک خرمدین رهبر اصلی آنها برای سرنگونی خلیفه عباسی میباشد. جنبش سرخ جامگان بابک در غرب و مرکز ایران گسترش یافت و بیش از ۲۰ سال طول کشید تا اینکه سرکوب شد. سالگرد او را ایرانی‌ها، آذربایجانی‌ها و تاجیک‌ها جشن می‌گیرند و گرامی می‌دارند. مجسمه بابک خرمدین در نخجوان وجود دارد. فصل ها: جنبش های ایرانیان – بابک خرمی – جنبش بابک – آغاز کار خرمدینان – پایان کار خرمدینان – خرمدینان – جاویدان پسر شهرک – سرزمین خرمدینان – بابک و سرزمین وی – کامروایی بابک – زد و خوردهای بابک – آغاز جنگ های بابک – جنگ های ۲۰۴-۲۱۱ – جنگ های سال ۲۱۲ – جنگ های سال ۲۱۴ – جنگ های سال ۲۱۷ و ۲۱۸ – جنگ های سال ۲۱۹ – جنگ های سال ۲۲۰ – جنگ های زمان معتصم – جنگ های بابک و افشین – جنگ های سال ۲۲۱ – جنگ های سال ۲۲۲ – سرانجام بابک در آذربایجان – سبب گرفتاری و کشته شدن بابک

توضیحات : تریاک از نخستین داروهایی است که بشر شناخته است. در خط سومری علاماتی برای خشخاش به کار می‌بردند که به معنای «گیاه خوشحال» بود. در آثار یافته شده از کتابخانه آشور بانی پال ( قرن هفتم ق م)، از عصاره خشخاش که داروی همه دردها بود، نام برده شده است. مصریها کِشت خشخاش را از سومریها آموختند و از طریق آنان به خواص تریاک پی بردند. بعدها تریاک را از مصر به یونان بردند و به عنوان داروی مُسَکّن و خواب آور و ضدافسردگی از آن استفاده کردند.

ظاهراً ایرانیان از دوران باستان تریاک را می‌شناخته و از پادزهر بودن آن آگاه بوده اند. به گفته پورداود، عربها تریاک را به ایران آوردند. عربها از طریق مصریان با تریاک آشنا شده بودند و در سفرهای طولانی خود، برای رفع خستگی، آن را می‌خوردند و به شترهای خود نیز می‌خوراندند.

توضیحات : کتاب شرح زندگی کریمخان زند معروف به وکیل الرعایا، بنیان گذار سلسلۀ زندیه است. پادشاهی که در زمان حکومت خود، پرچم ایران را بر بالای دروازه های شهر بصره برافراشت. وی از جمله پادشاهانی بود که پس از دستیابی به حکومت، ساده زیستن را رها نکرد…

وى از طایفه زند بود که در اطراف ملایر سکنى داشتند و به امر نادرشاه به خراسان کوچانیده شدند. پس از مرگ نادر ایل زند مجدداً به سوى ملایر روى آوردند و رئیس آنان کریمخان و برادرش صادق خان بودند. کریم خان در آنجا به راهزنى پرداخت و به تدریج تمام منطقه را متصرف شد و کارش بالا گرفت. وى پس از تصرف همدان قدرت عظیمى پید کرد و على مردان خان زند براى حمله به اصفهان با او عقد اتحاد بست. حاکم اصفهان ابوالفتح خان در اثر شجاعت کریمخان و برادرش اسکندر خان شکست خورد و ناچار با مهاجمین از در سازش در آمد…

توضیحات : تخت جمشید (پارسه) یکی از شاهکار های هنر و تمدن ایرانی است که با بهره‌گیری از ذوق و استعداد ایرانی و تجربیات ملل گوناگون ساخته شده است و به راستی آرمان‌شهر ایرانیان باستان به شمار می‌رفته است. به گونه ای که بسیاری از محققین آتش افروزی اسکندر در پارسه را به علت کاستن از شور مقاومت و ملی گرایی ایرانی در برابر سپاه متجاوز مقدونی می‌دانند چراکه پارسه شهر ملی آیینی ایرانیان، تبدیل به نمادی از مقاومت شده بود که تا آن نماد پابرجا بود امید به پیروزی علیه سپاه مقدونی هم بود.

اینک این خرابه های دل انگیز جلوه‌ای است از هنر و فرهنگ ایرانی است، به همین علت، کسانی که می‌خواهند با ملیت ایرانی دشمنی بورزند سعی در تخریب و تحریف هویت این نماد باستانی میکنند. جناب آقای ناصر پورپیرار که با سناریوی جعلی بودن تاریخ و فرهنگ ایران زمین چندین جلد کتاب نوشت ، و مدعی بود که یهودیان برای ایران تاریخ جعل کرده اند در یکی از نوشتار های خویش کتیبه های تخت جمشید را جعلی و نو ساخته توسط باستان شناسان غربی توصیف میکند.

شاید پرداختن به پاسخ گویی چنین سخنانی کمی عجیب به نظر برسد اما از آنجایی که ممکن است برخی خوانندگان این مطالب به نادرستی ادعا های جناب پورپیرار آشنا نباشند در این نوشتار به بررسی و پاسخ ادعا هایی که در مورد اصالت کتیبه های تخت جمشید شده است میپردازیم، اسناد و مدارک را مرور میکنیم و نشان خواهیم داد کسانی که مدعی جعلی بودن کتیبه های تخت جمشید هستند خود به دروغ و فریب روی آورده بودند

توضیحات : هرکس به تاریخ شاهنشاهی ایران باستان آگاه باشد و شرح خصوصیات اخلاقی را که کسنفن در فصل ۹ کتاب اول آناباسیس از کورش کوچک (برادر اردشیر پسر خشایارشا) بخواند و سپس آنرا با نوشته های کتاب دیگر همین نویسنده بنام «کورپدی» (پرورش کورش بزرگ) به عنوان نخستین آرمان شهریاری بسنجد فوراً این اندیشه از خاطرش خواهد گذشت که در هر دو کتاب یک نمونه اصلی و عمومی از یک شاه آرمانی شرح شده است. و این آرمان شاهی در تمام طول تاریخ از اعلامیه یادمانی داریوش یکم که بر سینه کوه در نقش رستم کنده شده که من آنرا نخستین قانون Magan Karta مینامم، تا کتابهای پهلوی که درباره اصول اخلاقی پادشاهان در ادبیات زردشتی نوشته شده و شاهنامه فردوسی و آثاری که در دوره اسلامی درباره آیین شاهنشاهی است مانند قابوس نامه و سیاست نامه، در تمام این آثار بازمانده دیده میشود. اخلاق و رفتار شاه سرچشمه نیروی اندیشمندانه ایران باستان است. پادشاهان نیروی معنوی خود را از بکار بستن این قوانین اخلاقی بدست میآوردند. وظائف اصلی پادشاه در این سه اصل خلاصه شده بود.

۱ – دفاع و نگاهداری کشور در برابر حمله دشمنان داخلی و خارجی.

۲ – ایجاد انظباط و نظم براساس دادگستری و اندیشه آسایش مردم بویژه کشاورزان .

۳ – رهبری معنوی ملت به یاری بینش خردمندانه که از بخشش های یزدانی است.

توضیحات :   تغییر از جمهوری شورایی به اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع که در فرهنگ عامه از آن با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نام می‌برند، تغییرات عظیم سیاسی و تاریخی بود که در آخرین دهه سده بیستم میلادی اتفاق افتاد و از پیامدهای مهم آن، پایان جنگ سرد و آغاز یک سلسله جنگ‌های خونین در اروپای شرقی مخصوصاً بالکان و جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی، جنگ‌های داخلی مانند جنگ اول چچن، آسیای مرکزی مانند جنگ داخلی تاجیکستان، قدرت گرفتن بنیادگرایی اسلامی در افغانستان و پیدایش طالبان بود.

از مهمترین علل سلب حاکمیت حزب کمونیست بر اتحاد جماهیر شوروی می‌توان به علاقه حاکمان جدید حزب به بازار آزاد و افزایش حس ملی‌گرایی در جمهوری‌های مختلف مخصوصاً روسیه (به رهبری بوریس یلتسین) و قزاقستان نام برد.

به علت موقعیت غالب روس‌ها در اتحاد شوروی، در بیشتر موارد، کمتر تفاوتی میان روسیه و اتحاد شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰ قائل می‌شدند. اما حقیقت آن است که رژیم تحت سلطه روس‌ها به مفهوم آن نبوده که روس‌های جمهوری شوروی فدراتیو سوسیالیستی روسیه ضرورتاً از این نوع آرایش (حکومتی) برخوردار بوده‌اند. در اتحاد شوروی، روسیه حتی از حداقل ابزار قرار گرفتن به عنوان ایالت بودن که جمهوری‌ها از آن برخوردار بودند، همچون شاخه حزب کمونیست در سطح خود کاگ‌ب، شورای اتحادیه تجاری، دانشکده علوم، محروم بوده‌است. دلیل این موضوع این است که اگر این سازمان‌ها دارای شاخه‌هایی در سطح روس‌های جمهوری شوروی فدراتیو سوسیالیستی روسیه بودند، ممکن بود قدرت ساختارهای سطحی اتحاد را تهدید نمایند.

در اواخر دهه ۱۹۸۰، گورباچف اهمیت جمهوری سوسیالیست فدراتیو روسیه شوروی را کم برآورد نمود که به عنوان پایه دوم قدرت رقیب برای اتحاد شوروی محسوب می‌شد. نوعی واکنش شدید ملی‌گرایانه روسی، توسط برخی از روس‌ها با اظهار این مطلب مطرح شد که روسیه مدت زیادی بوده که از طریق دادن یارانه نفت خام ارزان موجب فقیرتر شدن جمهوری‌ها شده است. به عنوان مثال تقاضاهای مربوط به موسسات داخل روسیه افزایش می‌یافت که این به دلیل برابری بین جمهوری روسیه و اتحاد شوروی منجر به کاهش توسعه می‌گردید. هم‌زمان با این که ملی‌گرایی در اواخر دهه ۱۹۸۰ طنین انداز می‌شد، تنش میان آنهایی که می‌خواستند اتحادیه تحت سلطه روسیه را یکپارچه نگهدارند و گروهی که خواهان ایجاد کشور قدرتمند روسیه بودند، تشدید شد.

توضیحات :   مترجم در پیشگفتار این گونه بیان می کند که کتاب “سلسله های اسلامی” که از نظر خوانندگان می گذرد، می تواند یک کتاب مراجعه کوچک در زمینه تاریخ اسلام به شمار آید، و مراد من از کتاب مراجعه، آن چنان کتابی است که فرنگی ها بدان کتاب رفرنس می گویندو تفاوت چنین کتابی با کتابهای معمولی که درباره تاریخ کشورهای اسلامی نوشته شده است در این است که این کتاب، و اصولا همه کتابهای مراجعه، برای آن نیست که خواننده از آغاز تا انجام آن یکباره مطالعه کند، بلکه برای آن است که برای رفع احتیاجات فوری خود بدان مراجعه کند، و جواب پرسش یا مشکل خود را در آن بیابد، و به این ترتیب، با صرف مقدار ناچیزی از وقت به آنچه می خواهد برسد.

مترجم در پیشگفتار این گونه بیان می کند که کتاب “سلسله های اسلامی” که از نظر خوانندگان می گذرد، می تواند یک کتاب مراجعه کوچک در زمینه تاریخ اسلام به شمار آید، و مراد من از کتاب مراجعه، آن چنان کتابی است که فرنگی ها بدان کتاب رفرنس می گویند و تفاوت چنین کتابی با کتابهای معمولی که درباره تاریخ کشورهای اسلامی نوشته شده است در این است که این کتاب، و اصولا همه کتابهای مراجعه، برای آن نیست که خواننده از آغاز تا انجام آن یکباره مطالعه کند، بلکه برای آن است که برای رفع احتیاجات فوری خود بدان مراجعه کند، و جواب پرسش یا مشکل خود را در آن بیابد، و به این ترتیب، با صرف مقدار ناچیزی از وقت به آنچه می خواهد برسد.