توضیحات :  روزنامه ملا جلال منجم یا تاریخ عباسی از منابع مهم شناخت دوران صفوی است. ملا جلال الدین محمد منجم یزدی از منجمان معروف دربار شاه عباس اول (کبیر) صفوی بود. او به‌ عنوان مردی ادیب، منجم، منشی و مورخ شناخته می‌شد و مورد احترام خاص شاه عباس بود به نحوی که نظراتش بدون درنگ به مرحله اجرا در می‌آمد. زمان تولدش مشخص نیست. در ۱۰۲۹ ق. فوت کرد و ۳۴ سال در خدمت شاه عباس بود. خانه مجللی داشت که از آن به‌عنوان محل اقامت میهمانان پادشاه و سفیران خارجی استفاده می‌شد. پس از مرگ ملا جلال، شاه این خانه را خرید و به پذیرایی از میهمانان فوق اختصاص داد. تاریخ ملا جلال مشتمل بر اطلاعات مفیدی از دوران شاه اسماعیل دوم، سلطان محمد خدابنده و شاه عباس اول است. از کتاب فوق ظاهراً تاکنون سه نسخه خطی یافت شده است که در کتابخانه ملی تهران، کتابخانه حاج حسین آقا ملک و کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود.

توضیحات :  ناصرالدین شاه از جمله پادشاهانی بود که سفر را جزء لاینفک سیستم حکومتی خود قرار داده بود و هر از چندگاهی سفرهایی در شهرهای ایران و یا کشورهای خارجی انجام می‌داد و از جمله عادات پسندیده وی نگارش یادداشت‌های روزانه و حتی چاپ و انتشار آنها بود. اولین سفر به سال ۱۲۹۰ق. به انجام رسید. این سفر روز شنبه ۲۱ صفر از تهران آغاز و روز جمعه جمعه ۳ شعبان همین سال با برگشت وی به تهران به اتمام رسید. در این سفر شاه با همراهان خود از تهران به انزلی و از آنجا با کشتی به قفقاز و روسیه رفت سپس به ترتیب از آلمان، بلژیک، انگلستان، فرانسه سوئیس، ایتالیا، اتریش و عثمانی دیدن کرد و سرانجام از راه قفقاز با کشتی به انزلی بازگشت و رهسپار تهران گردید. در این سفر که حدود پنج ماه به طول کشید، از طرف امپراتورها و پادشاهان و امرا و رؤسای جمهوری ممالکی که شاه به آنجا رفته، همه‌گونه احترام به عمل آمده و همه جا نشان درجه اول کشور که به پادشاهان داده می‌شده، به دست رؤسای دول به شاه تقدیم شده است.

توضیحات :  تاریخ ایران مدرن اثر یرواند آبراهامیان  که در سال ۲۰۰۸ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شده است در ارزیابی ریشه‌ای تاریخ معاصر ایران مدرن، افزون بر بررسی جامع سده بیستم، موضوعاتی نظیر اکتشاف نفت، دخالت‌ های خارجی، نقش دودمان پهلوی و همچنین انقلاب ۱۳۵۷ و زایش جمهوری اسلامی را مورد واکاوی دوباره قرار داده است. ایران در این بین تجربیات دیگری را نیز از سر گذرانده است که از جمله می‌بایست به جنگ خانمان‌سوز عراق، دگرگونی‌های جامعه در سه دههٔ اخیر و از همه تازه‌تر، توسعه و گسترش دولت و مبارزه برای قدرت در میان نخبگان قدیمی، روشنفکران و طبقه متوسط تجاری اشاره کرد.

یرواند آبراهامیان که یکی از ممتازترین تاریخ‌ نویسان ایران کنونی به‌ شمار می‌رود، در این اثر همزمان با بررسی فراز و نشیب‌های سیاست‌های بین‌ المللی و منطقه‌ ای کشور، با چیرگی هرچه تمام‌ تر مردم ایران را در کانون توجه‌ اش قرار داده است. مردمی که طی یک سده تحمل جنگ و انقلاب همچنان به بقای خود ادامه داده‌ اند. این کتاب در واقع به این مردم و نیز انعطاف‌ پذیری آنان همزمان با ظهور این کشور به‌ مثابه یکی از توانمند ترین قدرت‌ های خاورمیانه، تقدیم شده است. پروفسور آبراهامیان، استاد ممتاز تاریخ در کالج باروک دانشگاه شهر نیویورک است. وی آثار متعددی را در کارنامه پژوهش‌های دانشگاهی‌اش ثبت کرده است که پرآوازه‌ ترین آن‌ ها کتاب ایران بین دو انقلاب است.

توضیحات :  هنگامی که سخن از تاریخ ایران می‌رود، باید به این نکته توجه داشت که آیا منظور تاریخ اقوام و مردمانی است که از آغاز تاریخ تا کنون در مرزهای سیاسی ایران امروزی زیسته‌اند یا تاریخ اقوام و مردمانی است که خود را به نحوی از انحاء ایرانی می‌خوانده‌اند و در جغرافیایی که دربرگیرندهٔ ایران امروز و سرزمین‌هایی که از دیدگاه تاریخی بخشی از ایران بزرگ (ایرانشهر) بوده‌است زیسته‌اند. گاه تاریخ ایران را از ورود آریایی‌ ها که نام ایران نیز از ایشان گرفته شده‌است، به فلات ایران آغاز می‌کنند. ولی این به این معنی نیست که فلات ایران تا پیش از ورود آریایی ها خالی از سکنه یا تمدن بوده‌است. پیش از ورود آریاییان به فلات ایران تمدنهای بسیار کهنی در این محل شکفته و پژمرده شده بودند و تعدادی نیز هنوز شکوفا بودند. بزرگ‌ترین تمدن تاریخ ایران دولت عیلام بوده است که سرزمین آنها در جنوب غربى ایران و کمابیش مطابق با خوزستان بوده است. پایتخت عیلام شهر شوش بوده که آثار مربوط به آنها در این شهر پیدا شده است. ظاهراً بخش‌هاى مختلف در عیلام حکومت‌هاى جداگانه و هر یک پادشاهان مربوط به خود را داشته‌اند.

توضیحات :  در این کتاب مجموعه ای از اسناد مصور اروپاییان از ایران در فاصله زمانی قرون وسطی تا اواخر قرن هجدهم میلادی، ارائه و بررسی شده است. در جلد اول این مجموعه، فعالیت های اروپاییان در ایران از دوران یونانی ها تا اواخر قرن هجدهم میلادی مورد بحث قرار گرفته و گزارش های آنها بررسی و نقد شده است. در بخش دوم، بیوگرافی جهانگردانی که از خود کتاب های با ارزشی به جا گذاشته اند همراه با تجزیه و تحلیلی از سفرنامه های آنان در ایران، آورده شده است. در این بخش، خصوصیات، شکل و محتوای سفرنامه ها مورد توجه قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل علمی اسناد مصور این سفرنامه ها، قسمت اساسی جلد دوم این مجموعه را تشکیل می دهد. اسناد معرفی شده در این کتاب، به طور عموم و تا حد امکان تصوری خاص از ایران در ذهن اروپاییان را به وجود می آورده که قبلا موجود نبوده است. این مسئله را که چقدر این اسناد برای نمایش و نشان دادن پدیده های ایرانی به خصوص معماری مهم است، می توان با مقایسه و مقابله آنها با نقاشی های ایرانی اثبات کرد بطور کلی مصور نمودن کتب ، در قرن ۱۵ میلادی ، در تمام اروپا پیشرفت قابل ملاحظه ای نمود زیرا که اختراع فن چاپ با یک ضربت ، تمام محدودیت های قرون وسطائی را درهم شکست و دروازه ای بزرگ از سرعت عمل به روی کارهای عملی گشود . کتابهای خطی را علما از زیر توده خاک بیرون کشیدند و ثمره اندیشه های تابناک بشری و تمدنهای تغییر یافته را که در آنان منعکس بود ،

توضیحات :  وضعیت اجتماعی و فرهنگی منطقه بین النهرین را در دوران خلافت ابوبکر تا علی بررسی می‌کند. هدف نویسنده از تألیف این اثر، آن است تا نشان دهد این منطقه چگونه پس از ورود اسلام و در اثر آموزه‌های ناب و فرهنگ دینی، دارای فرهنگ و تمدنی غنی شد، تا نسل امروز را با برکات علمی و اجتماعی اسلام آشنا ساخته و حقیقتِ پیام آسمانی آن را برایشان آشکار سازد. وی پس از توصیف وضعیت بین النهرین در آستانه ورود اسلام، به چگونگی برخورد فاتحان مسلمان با مردم منطقه پرداخته و چهره عدالت‌طلبانه‌ای از خلفای اسلامی ترسیم می‌نماید. از آنجا که مرکز خلافت اسلامی در دوران حضرت علی به کوفه منتقل شد، بخش قابل توجهی از کتاب، به سیاست‌های ایشان در اداره و رونق ‌بخشیدن به آنجا اختصاص یافته است. چگونگی انتشار قرآن کریم در بین النهرین، ستیز امیرالمؤمنین با غُلات، جنگ صفین و فتنه خوارج، علت دشمنی با علی و نحوه شهادتش، از موضوعات مهم این بخش است.

توضیحات :  یکشنبه خونین نامی است که به کشتار مردم توسط گارد سلطنتی در پترزبورگ روسیه در روز ۲۲ ژانویه (۹ ژانویه در تقویم قدیم) سال ۱۹۰۵ داده شده است. در آن روز چند هزار نفر از کارگران اعتصابی روسیه برای تقدیم عریضه‌ای به تزار در تظاهراتی آرام و با خواندن سرودهای مذهبی (من‌جمله «خداوند تزار را حفظ کند») به سمت کاخ او حرکت کردند. در این عریضه درخواست هایی همچون بهبود شرایط کار، دستمزدهای عادلانه‌تر و کاهش ساعات کار به هشت ساعت و نیز پایان دادن به جنگ روسیه و ژاپن و نیز اعمال حق رای عمومی مطرح شده بود. پیش‌زمینه این تظاهرات به یک ماه قبل از آن مربوط می‌شود یعنی زمانی که ۸۰٬۰۰۰ نفر در مسکو دست به اعتصاب زده و پایتخت از برق و روزنامه محروم شده بود.

توضیحات :  این کتاب طرح کلی روابط اجتماعی ایران را در دوره حکومت نادرشاه افشار مورد بررسی قرار میدهد. این اثر تحقیقی همراه با مدارک مستند، روایتی ست واقع گرایانه تر از بسیاری از تواریخ فارسی در مورد نادر و سلسله ی افشاریه. بر خلاف اغلب تواریخی که به فارسی نوشته شده، در این کتاب دوران هفده ساله ی حضور نادر، از ظهور او در خراسان تا کشته شدنش، بر مبنای دلایل و شواهد مستند و به مراتب واقع بینانه تر بررسیده شده است؛ بجز سال های اولیه که مردم از تسلط افغان ها و ترک ها بر کشور به تنگ آمده بودند و صادقانه در خدمت نادر بودند تا بیگانگان را از خاک خود بیرون کنند، لشکر کشی های طولانی و طاقت فرسای بعدی نادر، محروم کردن جنگجویان از غنایم جنگی، تعویق پرداخت حقوق عساکر، گرسنگی، بیماری، جریمه، اعدام و…، سبب نارضایی شدید قشون گردید. در گزارش یک مامور روسی (کالوشین) که در ۱۷۳۹ به پترزبورگ نوشته، آمده است که؛ “جنگجویان آشکارا شاه را فحش و ناسزا می گویند و خدا می داند که این وضع چه حادثه ای از طرف قشون برای شخص اعلیحضرت به بار خواهد آورد”. سفیر کبیر وقت روسیه در ایران، در سال ۱۷۴۷ وضع قشون را چنین ارزیابی می کند؛ “تمام ارتش او در چنان درماندگی ست که او حتی نمی تواند از عهده ی دشمنان داخلی خودش هم برآید… هیچ امیدی وجود ندارد (حتی) اگر تمام ایرانیان به خدمت احضار شوند”. در حالی که وقایع نویسان ایرانی و برخی از مولفان غربی نادر را “ناپلئون شرق” و “اسکندر مقدونی دوم” می نامند و او را تحسین و تمجید می کنند. مدارک مربوط به سیاست مالیاتی نادر گواهی می دهند که سنگین ترین مالیات ها برای مردم، تهیه ی آذوقه، علیق، پول، مهمات، اونیفورم و غیره برای سپاهیان، ویرانی واحدهای تولید کشاورزی در ایران، در نیمه ی دوم قرن هیژدهم آغاز گردید و سبب زوال عمومی اقتصاد کشور شد و این امر نیز تضادهای طبقاتی را تشدید کرد.

توضیحات :  ناصرالدین شاه قاجار که پادشاهی شکارچی، عاشق سیروسفر و گشت ­و گذار بود و بیش از نیم ­قرن بر مقدرات ایران حکمروایی کرده است، شخصاً به نگارش خاطرات خویش دست می زده است. یکی از سفرهای مهم ناصرالدین شاه در داخل کشور سفر او به خراسان است. این کتاب که به قلم خود ناصرالدین شاه و با خط میرزا محمدرضا کلهر در سال ۱۳۶۱ در تهران به چاپ رسیده است شرح سفر اول ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۳ ه.ق. به خراسان است.

توضیحات :  کلات از نظر ترکیب جمعیت وضع استثنایی و جالبی دارد. ترکیب جمعیت در اردوی جهانگیر نادر نیز از این گونه بود. قطعا جمعیت فعلی کلات ورثه همان حشم و خدم نادرند که چنین گوناگون در دره کلات و نواحی اطراف آن گرد آمده اند. جلایرهای کبود گنبد، ایروانیهای سیرزار، دربندیها، اهالی ژرف و حمام قلعه و برده و سررود و خشت اکثر ترکند. خشتیها ظاهرا از گنجه و قره باغ، سررودیها بقولی از کوچ داده شدگان یهود و دربندیهای ساری جوی باشند. اهالی نفطه و گرو اصلا عرب و در حال حاضر به زبان ترکی و ترکی اردلانی صحبت می کنند. ساکنان قله زو و سیرزارها نیز به ترکی اردلانی و ترکی ینگجه حرف می زنند و در مجموع می توان گفت نیمی از جمعیت کلات ترک، ۳۵ درصد کرد و بقیه فارس زبان می باشند.

توضیحات :  ژاندارک یا دوشیزه ارلئان دوشیزه قهرمان ملی فرانسه و دوشیزه ای در کلیسای کاتولیک بود. در جنگ صدساله بر ضد انگلستان، رهبری فرانسوی‌ها را برعهده داشت. در نزدیکی شهر کُنپی ینی، به خاطر خیانت شهردار این شهر توسط بورگونی‌ها اسیر و به انگلیسی‌ها فروخته شد. ژان دارک در یک دادگاه کلیسایی، توسط اسقفِ بووه، پیر کوشون به جرم ضدیت با قوانین کلیسا، محکوم و در میدان ویومارشه شهرِ روآن سوزانده شد. چندی بعد، در یک دادگاه تجدید نظر در سال ۱۴۵۶، شرافت این دوشیزه قهرمان باز به اثبات رسید.

توضیحات :  گرترود بل، ٬ معروف به «مادر عراق»٬ زاده ۱۴ ژوئیه ۱۸۶۸ (۱۲۴۷ خورشیدی)، در کانتی دورهم انگلستان، درگذشته ۱۲ ژوئیه ۱۹۲۶ (۱۳۰۵ خورشیدی) در بغداد، مشاور سیاسی، کوه‌نورد، جهانگرد کاوشگر در رشته‌های تاریخ و باستان‌ شناسی بود ولی در عین حال از زبده‌ترین و کارآمدترین مأموران «سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا» (SIS) در زمان خود، به ویژه در دوران جنگ جهانی اول محسوب می‌شد. بل در سال ۱۹۱۷ بخاطر خدمات بزرگی که در راه میهن خود انجام داده بود نشان رتبه امپراتوری بریتانیا را که یک رتبه شوالیه گری است دریافت کرد.