توضیحات :  فراموش نکنید که همهٔ امکانات موجود در محیط فرصت است، آب و هوا، بیابان، کوه، رودخانه، جنگل، نیروی انسانی، میراث فرهنگی، صنایع دستی و خیلی چیزهای دیگر، مهم این است که بیاموزید چگونه از این فرصت ها در جهت سعادت خود و جامعه استفاده کنید. آگاهی از مسائل استان موجب خواهد شد تا از علل پیشرفت و یا عقب ماندگی استان خود آگاه شوید و برای حلّ آن، راه حل های خلّق پیدا کنید. ممکن است این سؤال در ذهن شما مطرح شود که آیا بهتر نیست آموزش دربارهٔ محیط زندگی یا موضوعات اجتماعی از محیط نزدیک آغاز شود و سپس به محیط دورتر مانند استان و یا کشور بینجامد. ما در این برنامه از طریق طرح پرسش ها و فعالیت های مختلف این فرصت را برایتان فراهم کرده ایم. بدون شک مطالعهٔ شهر و استان در زمینه های جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آداب و رسوم محلی نه تنها می تواند موجب دلبستگی به زادگاه و سرزمین ملی شود، بلکه این فرصت را فراهم می کند تا با گنجینه های مختلف طبیعی، انسانی، فرهنگی و فنّاورانهٔ کشور خود آشنا شوید. در این برنامه درمی یابید که افراد زیادی چه در گذشته یا حال در استان شما برای اعتلای کشور تلاش کرده اند.

توضیحات :  هدف عمدۀ این کتاب، آشنا نمودن شما با جغرافیای طبیعی و انسانی کشور عزیزمان ایران است. می دانید که شناخت جغرافیای ایران دامنۀ وسیعی دارد و این کتاب نمی تواند به تنهایی همۀ نیازهای اطلاعاتی شما را دربارۀ ایران برآورده سازد. با این حال مؤلفان این کتاب بر اساس اصول و معیارهای علمی برنامه ریزان درسی، سعی نموده اند تا مطالبی ارزشمند درباره کشورمان به شما ارائه دهند. در تمامی درس ها سعی شده است فعالیت هایی جذاب که زمینه تفکر و تعقل شما دربارۀ کشور و مخصوصاً استان محل زندگی تان را فراهم می آورد، طراحی شود، زیرا آنها معتقدند که نسل جوان با بهره گیری از دانش جغرافیای کشور می تواند به بسیاری از نیازهای کنونی و آینده پاسخ گو باشد.

توضیحات :  علی اصغر حقدار در کتاب «تصویر ایران و ایرانی از نگاه مسافران خارجی» نوشته‌های سیاحان مختلف را در پنج فصل مجزا شامل جاذبه‌های اقلیمی، آداب و رسوم اجتماعی، باورهای شخصی، اماکن دینی و آثار باستانی و شیوه زیستی مردمان این سرزمین گردآوری کرده است. این کتاب که در اردیبهشت ۹۵ در کشور ترکیه منتشر شد، اثری تحلیلی و روشمند در باب سفرنامه‌ها است. مبنای پژوهش حقدار در این کتاب، بررسی و تحلیل گزارش‌های سیاحان خارجی از ایران زمین در دوران صفویه است، زیرا پس از فراز و نشیب‌های فراوان در دوره‌های پیشین، در این برهه تاریخ، ایران به یک حکومت مرکزی و مقتدر دست یافت و در همین اثنا گردشگران غربی در پی شناخت مشرق زمین، راهی این دیار شدند. علی اصغر حقدار در مقدمه «تصویر ایران و ایرانی از نگاه مسافران خارجی» می‌نویسد: سیاحان تمام لایه‌های زیستی و فرهنگی ایران را به قلم کشیده و از هیچ نکته‌ای در آداب و رسوم و اخلاقیات و دینداری و ملک داری ایرانیان فروگذار نکردند و محسنات و عیوب ایرانی را در یادداشت‌های خود ثبت کردند و آن سفرنامه‌ها در تحولات معرفتی به ایران و ایران‌شناسی و باستان‌شناسی ایران‌زمین تبدیل شدند و شخصیت‌های مهمی چون آلبرت اومستند، پی‌یر بریان، دیاکونوف، دومزیل، هانری ماسه و… تا آنجا مجذوب ایران و ایرانی شدند که تمام عمر خود را صرف شناخت ایران و ایرانی کردند. بی‌تردید با ایجاد روابط در قرن چهارده میلادی، ایران در راه عصر جدید قرار گرفت و همان‌طور که هانس روبرت رویمر، خاورشناس آلمانی در تحقیق عالمانه خود آورده است، مراودات ایران با دنیای رنسانس، ایران زمین را بیش از پیش به اروپاییان شناساند.

توضیحات :  ناصرالدین شاه قاجار که پادشاهی شکارچی، عاشق سیروسفر و گشت ­و گذار بود و بیش از نیم ­قرن بر مقدرات ایران حکمروایی کرده است، شخصاً به نگارش خاطرات خویش دست می زده است. یکی از سفرهای مهم ناصرالدین شاه در داخل کشور سفر او به خراسان است. این کتاب که به قلم خود ناصرالدین شاه و با خط میرزا محمدرضا کلهر در سال ۱۳۶۱ در تهران به چاپ رسیده است شرح سفر اول ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۳ ه.ق. به خراسان است.

توضیحات : اولین مؤلف کتاب‏های جغرافیا به منظور تدریس در دانشگاه آقای مسعود کیهان بود که در سال‏های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۲ جغرافیای مفصل ایران مشتمل بر سه بخش طبیعی، سیاسی و اقتصادی را در سه جلد تألیف کرد. جلد دوم این کتاب مربوط به جغرافیای سیاسی بود که با بیش از ۵۵۰ صفحه و ۲۸ نقشه و ۷۳ گراور در سال ۱۳۱۱ منتشر شد. در این کتاب در آغاز پس از شرح سرحدات قدیم و مختصری از تاریخ جغرافیایی، حدود و ثغور امپراتوری مورد بحث قرار گرفته و سپس سرحدات کنونی ایران و در ادامه درباره نژاد، خط، مذهب و آداب و رسوم مردم ایران، ایلات و طوایف شناخته شده ایران بحث شده است. بقیه کتاب تحت عنوان طرز حکومت و تشکیلات مملکتی ایران، به جزئیات تقسیمات کشوری در آن زمان پرداخته است و جلد سوم ‏این کتاب‎ ‎مربوط به اقتصاد ایران است .

توضیحات : دومین کتاب از مجموعه “از ایران چه می‌دانم؟ “در پنج فصل به اطلاعاتی درباره جزیره قشم اختصاص دارد .در فصل یکم از موقعیت جغرافیایی و سیمای طبیعی جزیره توصیف شده است .مطالب فصل دوم به جغرافیای انسانی، تاریخی و معرفی بناهای تاریخی ـ فرهنگی این جزیره مربوط می‌شود .فصل سوم درباره وضعیت اجتماعی ـ فرهنگی، جامعه جزیره‌نشین و وجود فرهنگ مادی و معنوی جزیره است . موضوع فصل چهارم ویژگی‌های اقتصادی جزیره قشم، شامل اقتصاد سنتی، بازرگانی و اقتصاد جدید آن است .در فصل پنجم نیز وضعیت آموزشی و بهداشتی ـ درمانی جزیره قشم بررسی شده است .کتاب با عکس‌هایی از جلوه‌های گوناگون طبیعی و تاریخی جزیره همراه شده و با فهرست منابع و ماخذ به پایان می‌رسد

توضیحات : «تبریز، شهر اولینها». این عبارتی است که امروز برای تمام گوشها آشناست. سوای مصادیق عینی آن، عبارت مذکور مخصوصاً با نامگذاری بر اثر نغز تاریخ‎پژوه شادروان صمد سرداری‎نیا تثبیت گردید و حق آن از سوی تمامی وجدانهای آگاه و شریف در سراسر کشور ادا می‎شود. در جایی «نزدیکتر بودن این شهر به اروپا (با توجه به موقعیت آن در جغرافیای کنونی ایران)» را به عنوان علت تظاهر هر اولینی در تبریز خوانده بودم. اما آیا این ویژگی می‎تواند به عنوان علت اصلی یا حداقل مهمترین علت بوده باشد؟ در حالیکه شهرهایی مثل بازرگان، خوی یا اورمیه با این مورد سنخیت بیشتری داشته و دارند.

توضیحات : مجموعه مقالات مربوط به آداب و رسوم مردم شیراز به قلم ابوالقاسم فقیری گردآوری شده از مطبوعات مختلف شامل: معتقدات مردم شیراز، خلق و خوی ما شیرازیها، مراسم عروسی در شیراز ،ترانه های عامیانه شیراز، شیراز، در ترانه های محلی، ترانه های لری فارس، آش های فارس، سیری در قبرستانهای شیراز، جایگاه حضرت احمد بن موسی (ع) شاه چراغ در فرهنگ مردم، ترانه های محلی و لالایی ها، ترانه های مادران، بهمراه چند داستان بقلم همین نویسنده.

توضیحات : این کتاب در پنج فصل با نام‌های «باستانشناسی و مردم»، «باستانشناسی کی و کجا»، «انسان فرهنگمند می‌شود»،‌ «انسان چیزها و باستانشناسان» و «تکه‌های چهل‌گانه» با نگاهی جدید و متفاوت مفاهیم دشوار این رشته را عنوان کرده و باستانشناسی عامه را برای مردم توضیح می‌دهد. فهرست کتاب براساس آن‌چه ترتیب دوره‌های تاریخی در باستانشناسی است، پیش نمی‌رود بلکه مسایلی که آورده شده با زبانی ساده و به‌شیوه‌ای جدید بیان شده‌اند. فصل نخست با زیرعنوان‌هایی مانند «گنج، طلسم، اژدها و …»، «گذشته‌ها گذشته است؟»، «از شکوه گذشته تا شناخت فرهنگ انسان»، «از میراث فرهنگی تا میراث منفی و رابطه آن با باستانشناسی» و «مقصر کیست؟ مردم ایران چگونه به باستانشناسی می‌نگرند؟» اطلاعات غلطی که مردم درباره باستانشناسی دارند، بررسی می‌کند. فصل بعدی با نام «باستانشناسی کی و کجا» نیز مطالبی چون «آغاز باستانشناسی و دو مرد آغازگر: تامسن و ورسائه» و «ابتدا تاریخ بود و بعد … پیش از تاریخ آمد» را شرح می‌دهد.

توضیحات : کتاب شهرنشینی در ایران تالیف فرخ حسامیان، گیتی اعتماد و محمد رضا حائری از جمله منابع با ارزش کلاس مبانی مدیریت شهری به حساب می آید. این خلاصه شامل سه فصل شهرنشینی مرحله گذار, مهاجرت در ایران در دهه های اخیر و پویش شهر نشینی در ایران می باشد.

توضیحات : چارلز مکنزی اولین کنسول انگلیس در شمال ایران بود. او در همان سال سفری از رشت به استرآباد نمود و طی این سفر گزارشی برای دولت خود تهیه کرد. بدون شک دلیل تهیه این گزارش فقط دادن اطلاعات از اوضاع آن نواحی نبود و به همین علت مطالب تاریخی در آن نیست، بلکه هدف اصلی اطلاع از میزان نفوذ روس ها بود که از مدت ها قبل با این منطقه رابطه داشتند. مکنزی مشاهدات خود را با دقت توصیف می کند و به خصوص به شرح اوضاع جغرافیایی می پردازد که از جهت سوق الجیشی ممکن بود مفید واقع شود. ضمناً به امکان توسعه تجارت انگلیس در این نواحی هم توجه دارد. مکنزی از موقعیت کوهها و رودخانه ها و راه ها مفصلاً سخن می راند. درباره مالیات، جمعیت و طوایف، تعداد دکانها و خانه ها و قیمت ارزاق، درباره ابنیه تاریخی و امازاده ها دقیقا مطالبی می نویسد. وی شکایت دارد که ایرانیها اطلاعاتی که جویا بود به وی نمی دادند. بخصوص از حکام شکایت داشت. مکنزی با حس بدبینی بسیار نسبت به ایرانیان سخن می گوید. وی شرح می دهد که چگونه سفر می کرد و با همراهانش از راه ها و بیراهه ها و کوره های گل آلود و پل های لغزنده و از میان رودخانه ها و جنگلها و خار و خاشاک و در زیر باران و برف عبور می کرده و غالباً شب را در شرایط نامناسبی می گذارنده است. در همین سال یعنی ۱۲۷۶ هجری میرزا ابراهیم نامی که در استخدام مکنزی بوده و در این سفر وی را همراهی می کرده است سفرنامه ای با نام سفرنامه استرآباد، مازندران و گیلان تنظیم می کند که نسخه اصلی آن در روسیه موجود است و جالب اینجاست که بسیاری از آمارهایی که مکنزی تهیه کرده با آمارهای میرزا ابراهیم مطابقت دارد.

توضیحات : دراین کتاب ۶۷۲ صفحه ای که مانند همه فرهنگ نامه ها به صورت الفبایی تنظیم شده است نزدیک به سه هزار موقعیت جغرافیایی ، تاریخی ، طبیعی ، گردشگری ، آبادی و … در استان اردبیل معرفی می شود و شما با اماکن تاریخی و جغرافیایی ، مناطق دیدنی و طبیعت زیبای استان اردبیل و شهرستان های ده گانه آن آشنا می شوید. چاپ نخست این مجموعه در سال ۱۳۹۲ و توسط انتشارات محقق اردبیلی در اردبیل انجام گرفته است . این مجموعه ارزشمند توسط آقای داودکیانی محقق و نویسنده اردبیلی تالیف شده و مولف علاوه بر انتشار نسخ چاپی، نسخه دیجیتالی آن را به صورت کامل و رایگان در اختیار علاقمندان قرارداده است.حق تکثیر برای مولف محفوظ و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع است.