انتقادی و طنز سیاسی و اجتماعی

توضیحات :  یکی بود، یکی نبود. در روزگاران قدیم در یکی از سرزمین های جهان یک پادشاهی بود. این پادشاه نیز مانند تمام پادشاهان روی زمین، نسبت به زمان خود چندین سازنده و نوازنده و اتاق و کنیزکان و شاگردان و چاپلوسان و غیره داشت. این پادشاه نیز مانند پادشاهان هر زمان و هر مکان، هر وقت فرصتی از کارهای مهم مملکتی از قبیل شرکت در جشنهای افتتاحیه، سان گرفتن، ایراد نطق های نوشته دیگران و سیاحت پیدا می کرد، به شکار می پرداخت. پادشاه علاقمند به شکار به علت حساسیت زیاد به هوای بارانی، قبل از رفتن به شکار حیوانات مخصوصی که بصورت خصوصی در جنگل خصوصیش پرورش داده می شدند، منجم باشی را صدا زده و از او چکونگی هوا را می پرسید…

توضیحات :  مجموعه ای از قطعه ها و لطیفه های طنز

مردی نگران در کوپه قطار نشسته بود که ناگهان دزدی با تپانچه وارد شد و گفت:

زود باش هر چی پول داری رد کن بیاد!

مرد مسافر که مرتب می لرزید گفت:

هیچی پول ندارم می توانی جیبهایم را بگردی.

دزد: تو که پول نداری و خاطرجمع هستی، چرا تا وارد شدم، ترسیدی؟

مرد مسافر: فکر کردم بازرس قطاره و برای بلیط آمده، چون بلیط هم ندارم.

توضیحات :  برگرفته از داستان این کاندیدای سرشناس چرا از انتخابات محروم شد: از شما چه پنهان همان روزهایی که سروصدایی تبلیغات و انتخابات ریاست جمهوری ولوله ای توی مردم انداخت، چند تا از دوستان که قبلا بساز و بفروش و نزول خوار بودند و حالا درباره چند باب مغازه و بنگاه آنچانی، از من خواهش کردند که با زبان چرب و نرم و قیافه حق به جانب و سابقه مبارزات قبلی ام در قبال گرفتن دستمزد حسابی دست بکار شوم و در این دوره انتخابات به نفع آنها تبلیغ کنم…

توضیحات :   می گویند در روزگار خیلی قدیم یعنی در حدود ۲۵۰۰ سال قبل چند گوسفند بودند که در میان کوه و دشت و جنگل و درخت زندگی کرده و روزگار خود را با تفرج و گردشگری و رهروی در گل بوته ها و علفها و یونجه های سبز و سالم بسر می آوردند. این یک زندگانی ایده آل و غزیزی برای گوسفندان بود. تا آنکه گوسفندی پیدا شد که قوی تر و مکارتر از بقیه بود و ادعای چوپانی داشت و این وجود متفرعن که دارای غرایز خودپسندی و خودخواهی و خودبرتر بینی بود به وسایل مختلف سعی در منقضی کردن زندگانی طبیعی و غریزی آن موجودات داشت…

توضیحات : احتشامی در بازیگران سیاست نیز به همان سبک شیرین و دلنشین خود، به سراغ رجال سیاسی کشور در دوران پهلوی رفته و شرح زندگانی آنها را نگاشته است. البته قلم احتشامی در این کتاب، آزادی بیشتری نسبت به کتاب شکوفه‌ها دارد و نویسنده، راحت‌تر توانسته است با رجال سیاسی عصر خود، از درِ شوخی و مزاح وارد شود.

البته طبیعتِ محتوای کتاب چون مربوط به رجال علم و فضیلت نیست از جذّابیتِ آن برای امثال ما کاسته است؛ امّا از ارزش کتاب و زحمات مؤلّف آن نمی‌کاهد. گرچه در همین کتاب هم نکات خوبی پیدا می‌شود که ضمناً از دقّت و فطانت احتشامی پرده برمی‌دارد.

ساعد مراغه‌ای، حکیمی، سیّد محمّدصادق طباطبایی، حسن تقی‌زاده، مستشار الدّولهٔ صادق، سیّد ابوالقاسم کاشانی، گلشائیان و اشرفی، دشتی، نظام السّلطنهٔ مافی، دکتر غنی، منصور السّلطنهٔ عدل، امیر اعلم، علی سهیلی، ابوالقاسم نجم الملک، صور اسرافیل، دکتر سیاسی، امیرقلی امینی اصفهانی، شیخ عبدالکریم زنجانی، دکتر سجّادی، سروری، سرلشکر آق‌اولی، سیّد فاضل احمدی کاشانی، نصرالملک هدایت، سرهنگ خلوتی (شرابی) و برخی دیگر، کسانی هستند که زندگی روزمره و سیاسی‌شان در کتاب بازیگران سیاست تحلیل شده و احیاناً در معرض مزاح و مطایبه قرار گرفته است. لطافت وجه تسمیهٔ کتاب نیز مخفی نیست.

توضیحات :  رئیس الروئسا، جناب رئیس جمهور شاد و شنگول در قاب صدا و سیما ظاهر گشتند و در حالی که کلید زیبای قفل مشکلات کشور را درون قاب جادویی با انگشت سبابه و شصت به نشانه قطعیت و وضوح کامل از آینده درخشان کشور، تکان میداد از فرط خوشحالی این جملات ناخواسته از زبان مبارک ایشان جاری شد:

اونچنان رونق اقتصادی ایجاد بکنم … اونچنان مردم درآمد سرشار در اختیارشون قرار بگیره! اصلا .. به این 45 هزار تومان نیاز نداشته باشند!

توضیحات :  محمد نصرت نسین معروف به عزیز نسین، شاعر، نویسنده و مترجم در سال 1915 در استانبول به دنیا آمد. در سال 1935 وارد مدرسه‌ی نظامی کوله‌لی شد و در سال 1937 در مدرسه‌ی جنگ آنکارا به تحصیل ادامه داد و به درجه‌ی ستوانی رسید.» در قسمتی از کتاب می‌خوانیم: «بهت گفته بودم که چطور با جنب‌و‌جوش زیاد، من رو توی آمبولانس گذاشتن. حالا به اتفاقاتی که بعد از اون به سر مرده‌م اومد گوش کن. ماجراهای کتاب بیست‌هزار فرسنگ زیر دریا در مقابل ماجراهای یه روز گردش من با آمبولانس چیزی نیست. من رو دراز به دراز پشت آمبولانس خوابونده بودن. یهو فکر کردم سوار تاکسی شدم. ترسیدم راننده ازم کرایه بخواد. یادم افتاد مردم و از این موضوع خیالم راحت شد

توضیحات :  چرند و پرند مجموعه نوشته‌ های طنز اجتماعی با ماهیت سیاسی علی‌اکبر دهخدا است که بیشتر آنها در قالب داستان‌کوتاه، اعلامیه، تلگراف، گزارش خبری در روزنامه صوراسرافیل با نام های مستعار دخو، غلام گدا، آزادخان، خرمگس و… به چاپ می رسیده است.

بعد از چند سال مسافرت هندوستان و دیدن ابدال و اوتاد و مهارت در کیمیا و لیمیا و سیمیا، الحمدلله به تجربه بزرگی نائل شدم و آن دوای ترک تریاک است. اگر این دوا را در هر یک از ممالک خارجی کسی کشف می کرد، ناچار صاحب امتیاز میشد، انعامات می گرفت. در همه روزنامه ها نامش به بزرگی درج میشد اما چه کنم که در ایران قدردان نیست. عادت طبیعت ثانویست. همین که کسی به کاری عادت کرد دیگر به این آسانیها نمی تواند ترک کند. علاج منحصر به این است که به ترتیب مخصوصی به مروز زمان کم کند تا وقتی که به کلی از سرش بیفتد. حالا من به تمام برادران مسلمان غیور تریاکی خود اعلان می کنم که ترک تریاک ممکن است به اینکه اولا در که امر ترک جازم و مصمم باشند، ثانیا مثلا یکنفر که روزی دو مثقال تریاک می خورد، روزی یک گندم از تریاک کم کرده دو گندم مورفین به جای آن زیاد کند…

توضیحات :  ابوالقاسم حالت، طنزپرداز معاصر، برای انتقاد از وضعیت نابسامان اجتماع دوران پهلوی، زبان طنز را انتخاب کرد. وی در روزنامه ها و نشریات مختلفی قلم فرسایی کرده و امضاهای مختلفی پای سخنان خود می گذاشت. ابوالعینک یکی از آنهاست. عمده اشعار دیوان ابوالعینک مربوط به هفته نامه توفیق است که جنبه انتقادی و طنز سیاسی و اجتماعی است. این سنخ مطالب از منظر تاریخی و جامعه شناسی آن دوره قابل توجه است. اشعار حالت ساده و روان و به صنعت سهل و ممتنع آراسته بود. مقداری از اشعار این دیوان، در نشریات دیگر به چاپ رسیده بودند که پایان هر شعر، تاریخ و نشریه آن قید شده است. این اثر، برای اولین بار در سال ۱۳۶۳ در انتشارات سنایی به طبع رسید زین العابدین موتمن نیز مقدمه ای بر این کتاب نوشته است.