تاریخ ساسانیان

توضیحات : این کتاب بخشى از تاریخ ابوجعفر طبری شمرده مى‏شود که پروفسور نولدکه آن را به آلمانى ترجمه کرده و با تعلیقات مفصل به چاپ رسیده است. در راس حکومت ساسانی شاه قرارداشت که دارای اختیارات کامل بود. نخستین مقام اداری پس از وی وزرگ فرمادار نام داشت که باید کشور را تحت نظارت شاه اداره می‌کرد. اداره کشور در زمانی که در سفر یا جنگ بود معمولا به نیابت از وی در اختیار وزیر اعظم یا وزرگ فرمادار بود. وی گاهی یه سرداری سپاه نیز گماشته می‌شد و در جنگها شرکت می‌کرد. مذاکرات سیاسی نیز از وظایف وزرگ فرمادار بود. از وزرای مشهور ساسانی می‌توان ابرسام وزیر اردشیر و مهرنرسه وزیر یزدگرد اول و سورن پهلو وزیر وهرام پنجم را نام برد.

جامعه ایران در دوره ساسانی به صورت طبقاتی اداره می شد.در راس جامعه خاندان شاهی بود و پس از آن روحانیان (آسَروَن)، جنگاوران(ارتیشتاران)، دبیران، و سپس توده مردم. عضویت در یک طبقه موروثی بود اما در قوانین امکان انتقال ارتقای طبقاتی هم وجود داشت که بسیار نادر اتفاق می افتاد. برای ارتقای طبقه شخص باید هنر یا قابلیت ویژه ای از خود بروز می داد تا بتواند به طبقه مناسبش ارتقا پیدا کند. قانون چنین بود که وی باید هنرش را به شاه عرضه کند و پس از تایید موبدان و هیربدان به طبقه مورد نظر ارتقا یابد. هر طبقه خود به طبقاتی جزیی تر تقسیم می شد که البته ترتیب یا جزییات کامل آنها مشخص نیست.طبقه روحانیان شامل قاضیان (دادوران) مغان، موبدان، هیربدان، دستوَران، اندرزبدان (آموزگاران) می شد.این دسته ها هریک وظایف مجزایی داشتند.

دبیران نیز دسته هایی داشتند که برخی را امروز می شناسیم عبارتند از منشیان، محاسبان، نویسندگان احکام دادگاه ها، نویسندگان قراردادها، مورخان، پزشکان، منجمان. تفکیک بین طبقات در ایران به شدت مراعات می شد به طوری که اگر شاه در حالت مستی از یک خواننده می خواست با نوازنده از طبقه دیگر همنوایی کند وی باید عذر می خواست. حقوق مدنی در این دوره بر اساس اوستا و زند بود.

توضیحات : در این کتاب تاریخ ایران در دوره ساسانی با اشاره به جنبه‌های مختلف فرهنگی, سیاسی, اجتماعی, تجاری و دینی بازگو شده, طی آن مولف کوشیده است تصویری از تمدن ایرانیان در آن روزگار به دست دهد. کتاب ذیل شش گفتار با این عناوین تدوین شده است: ۱ـ ‘طبقات مردم’ با موضوعاتی از این قبیل: گروه مردم, شاه و دربار, خاندان‌های کشور, سپاه, روحانیان و آموزگاران, طرز اداره مملکت, مالیه, عدلیه, خانواده و مالکیت, صناعت و تجارت, اختصاصات تمدن ساسانی, ۲ـ ‘مذاهب ایران در زمان ساسانیان’ که شامل مباحثی از این دست است: دین زرتشت, مانی, مزدک, مذاهب بیگانه در ایران, جنبش‌های سالیانه در زمان ساسانیان, هجرت ایرانیان به هندوستان و چین, آئین زردشت. ۳ـ سنگتراش, نقاشی و…. ۴ـ ‘ماخذ داستان‌های ملی’ ۵ـ ‘برتری‌های تمدن ساسانیان’ شامل موضوعاتی نظیر: حدود مرزهای ایران, تجمل‌های شاهنشاهان, سکه‌های ساسانی, نفوذ صنایع ساسانی در صنایع دیگر, چلیپای ترسایان در ایران, القاب در دوره ساسانیان. ۶ـ ‘سازمان اداری و مالیاتی ایران’ که طی آن مباحثی از این قبیل به چشم می‌خورد: دولت متحد, زبان‌های رسمی, خراج نقدی و جنسی سرزمین سواد, وضع سرزمین سواد در اواخر دوره ساسانی, پول ایران در زمان ساسانیان. این مطالب با فهرست اعلام به پایان می‌رسد.

توضیحات :  بهرام روشن ضمیر، نویسنده این کتاب ۵ سال برای نگاشتن این کتاب و ویرایش آن زمان گذاشته تا توانسته مجموعه ای تحلیلی با بهره از آخرین دستاوردهای دانش تاریخ و باستانشناسی و ایرانشناسی درباره تاریخ ایران باستان بدست بیاورد. او نسخه الکترونیک آنرا به شکل رایگان به جامعه فرهنگ دوست ایرانی پیشکش میکند. نخستین نسل از تاریخ نویسی تاریخ گزارشی بود که بهترین نمونه باستانی آن را در بیستون داریوش بزرگ می بینیم. در این نوع تاریخ، کم ترین اندازه ی ممکن از تحلیل وجود دارد و گوینده، به شرح و توصیف رویدادها بسنده می کند. نسل دوم تاریخ نویسی را یونانیان باستان به جهان شناساندند. هرودوت آرمان خود از تاریخ نویسی را بررسی چیستی و چرایی جنگ های پارسی (ایران و یونان) می داند و نخستین نوع از تاریخ اندیشیده یا تحلیلی را ارائه می کند. در تاریخ تحلیلی، اگر گزارشی از یک رویداد گفته می شود، باید توضیح داده شود که مدرک یا شاهد ماجرا که بوده؟ سند گوینده چیست؟ و اگر روایت هایی متفاوت و متناقض وجود دارد، گزارشگر چرا یکی از این روایت ها را برگزیده؟ این نوع تاریخ نویسی در دو سده ی اخیر به اینگونه درآمده که در بسیار موارد که اصلا گزارشی درخور وجود ندارد، تاریخ نویس، با پردازش روایت ها و مدارک تلاش می کند پازل تاریخی را تکمیل کرده و خودش رویداد را بازسازی کند. نسل سوم از تاریخ نویسی که آنرا تاریخ انتقادی می خوانند، در دوران مدرن، اصلا بر اساس نقد تاریخ نوشته های موجود شکل گرفت.

توضیحات :  پیشنهاد میکنیم خواندن این کتاب که بخشی از تاریخ باستان ایران را روایت می کند از دست ندهید.  روایتی آمیخته به طنز که در روزگار تلاش برای پاک کردن هویت ایرانی٬ ما را بیشتر با ریشه هایمان آشنا می کند.  تا یادمان باشد و به بچه هایمان بگوییم که ایران زمین بیشتر از عمر صفویه قدمت دارد.

“تاریخ تلخ است. تاریخ سخت است. تاریخ دیر هضم است. تلخ است

چون واقعیت انسان هاست. سخت است چون انسان ها پیچیده اند.

دیرهضم است چون پیچیده می شود به پرو پای خود ما تا امروز.

در این مکتوب می خواهیم تاریخ بخوانیم. چنان که تلخ و سخت و دیر هضم باشد و نباشد.

امید است انگبین این لحن٬ صفرای پیشداوری را نیفزاید.”

از پشت جلد کتاب / علی موقر