تحولات تاریخ ایران

توضیحات :  برای رسیدن به درک درست از شرایط کنونی هر کشوری و شناخت علل ضعف یا قدرت آن‌، مطالعه تاریخ اجتناب‌پذیر است. اما، نکته‌ای که حائز اهمیت، انتخاب و دسترسی به منابع قابل اعتماد و معتبر است. کتاب‌های زیادی درباره‌ی تاریخ معاصر ایران منتشر شده است ولی در بسیاری از آن‌ها غرض‌ورزی‌های حزبی و نبودن منابع کافی به وضوح به چشم می‌خورد. علاوه‌بر این، با توجه به سابقه‌ی دخالت کشورهای بیگانه در امور کشور در دوران معاصر ایران، بسیاری از منابع موجود از زاویه دید کشورهای استعمارگر روایت شده‌اند که دور از واقعیت هستند. یرواند آبراهامیان تاریخ‌نگار ایرانی در کتاب تاریخ ایران مدرن تلاش کرده ‌است تا براساس مدارک مستند، اطلاعات جامعی از تاریخ 200 سال اخیر کشور ارائه کند.

توضیحات :  دو هزار و پانصد سال سلطنت، دو هزار و پانصد سال افتخار، دو هزار و پانصد سال عظمت و جلال. آری تاریخ کهن سرزمین ما در این چند کلمه خلاصه می شود؛ در کلمات افتخار، عظمت و جلال. سرزمینی کهن با تاریخی پرشکوه که همواره در صلح و صفا به سر برده و پیشاهنگ غالب امور بوده است. آنگاه که نیشتر به بطن زمین زده شد و اسرار نهفته در دل خاک برون آمد، آنگاه که آثار باستانی سرزمین ما کشف شدند، نگینی بر تارک تاریخ نشست و آنهمه اسرار و زیبایی و عظمت که زمین در دل خود پنهان کرده بود، به یکباره آشکار شد و همگان را اعم از دوست و دشمن غرق در ستایش و حیرت نمود. برخود می بالیم که سرزمین ما صاحب کهن ترین دین بشری بوده و آنزمان که دیگر اقلیم ها در بربریت و توحش به سر می بردند، یکتاپرستی آیین اجداد ما بوده است و این خود نشانه تمدن و پرهیز از هرگونه پلیدی بود. گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک زمانی شعار پیشینیان ما بوده که دیگران بت های سنگین و رزین را می پرستیدند، گاو و حیوانات دیگر را پرستش می کردند و ما که دو هزار و پانصد سال پیشتر از این دارای چنان تمدن و آئینی بوده ایم، ما که آئینی برتر، صنعتی بالاتر و هنری پیشرفته تر از سایرین داشته ایم، دو هزار و پانصد سال غرق در افتخار بوده ایم.

توضیحات : کتابی که به زبان فارسی اینک از نظر خواننده دانشمند می گذرد. ترجمه از یک متن انگلیسی است که خاورشناس مشهور دکتر ارنست هرزفلد آلمانی استاد دانشگاه فردریک ویلهم در برلین در سال ۱۹۳۴ میلادی، مطابق ۱۳۱۳ شمسی در آکادمی بریتانیا در لندن تقریر و تحریر کرده است. این کتاب مشتمل بر سه مقاله از تاریخ باستانی ایران است که اولی “از اعصار قبل از هخامنشی و عصر هخامنشی” و دومی “از عصر یونانی (جانشینان اسکندر) و عصر اشکانی” و سومی “از عصر ساسانی” بحث می کند.

عنوان انگلیسی متن کتاب چنین است: Archaeological History of Iran

توضیحات : تاریخ، مطالعه و کاوش گذشته برای شناخت حال است. مورّخان با طرح پرسش، گردآوری اطلاعات و جست وجوی شواهد و مدارک، زندگی مردمان و جوامع پیشین را بازسازی می کنند. پژوهش در رویدادها و تحولات تاریخی، انسان ها و جوامعی را که اندیشه و تجربه آنان در شکل دادن به زندگی ما نقش داشته را به ما می شناساند و موجب می شود از سرانجام کارها و سرنوشت آنان عبرت بگیریم. علاوه بر آن، مطالعه و تحلیل تاریخ به ما کمک می کند که هویت و جایگاه خود را به عنوان ایرانی و مسلمان در جهان امروزی، بهتر و دقیق تر درک کنیم. علم تاریخ پیشینۀ بسیار کهنی دارد. پس از اختراع خط در حدود ۵ هزار سال پیش، به تدریج توجه انسان به ثبت و نگارش رویدادهای عصر خویش جلب شد. قدیمی ترین متن تاریخی که تاکنون کشف شده، سنگ نوشته ای به خط کهن مصری است که بیش از ۴ هزار سال قدمت دارد. در این سنگ نوشته نام تعدادی از فراعنه و برخی حوادث دوران آنان ذکر شده است.

توضیحات :  پیشینهٔ تاریخی تمدن در ایران به تمدن‌هایی در ایلام، شهر سوخته، جیرفت و … می‌رسد، ولی شروع تاریخ سیاسی ایرانیان از آغاز حکومت پادشاهی ایران در زمان ماد است. در کتاب حاضر تاریخ ایران به شش بخش تقسیم شده که به ترتیب عبارتند از: بخش اول: پیدایش ایران، بخش دوم: شاهنشاهی هخامنشی، بخش سوم: هلنی‌ها در ایران، بخش چهارم: شاهنشاهی پارتیان، بخش پنجم: نقش تمدن ایران باستان در خاورمیانه و بخش ششم: شاهنشاهی ساسانی.

توضیحات :  این نوشتار کوششی است بر تحلیل رویدادها و سنجش بینشها، کنشها و نهاد های سیاسی در ادوار تاریخی ایران پیش از اسلام. . جدایی تاریخ سیاسی ایران باستان از آنچه باید تاریخ سازی سیاسی نامید، انگیزه این نگارنده در نگارش کتاب حاضر بوده است. تاریخ نگاری با انگیزه های سیاسی سلطه گرانه، که از سده گذشته آغاز شده است، نه تنها مانع شناخت واقع بینانه و سنجش عادلانه فرمانروایان، نهادها و جنبشهای سیاسی در ایران باستان گشته است، که با ارزیابیهای وارونه و بت سازی از برخی شخصیتهای سیاسی ایندوره به بازیابی هویت تاریخی راستین مردم ایران نیز آسیبهای سنگینی وارد ساخته است، و از این راه سدی گشته است در برابر همبستگی ملی و رشد و پیشرفتهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین. رویکرد علمی به تاریخ ایران باستان تنها راه گریز از تاریخ سازیهای سیاسی و بت سازیهای ویرانگر، و بازیابی هویت راستین تاریخی – فرهنگی مردم ایران است. این نوشتار در نخستین گام به بررسی ضرورتهای بازنگری انتقادی تاریخ سیاسی ایران باستان می پردازد. پس از آن دیدگاههای بنیادی و روشهای کاربردی در تاریخ نگاریهای کنونی نقد و بررسی می شوند. بدنبال این دو گفتمان، ادوار گوناگون تاریخ ایران به ترتیب از کهن ترین ادوار شناخته شده تا فروپاشی حکومت ساسانی و ورود اسلام به ایران بازخوانی می گردند. نهاد سیاست در کانون این پژوهش تاریخی است که دوری و نزدیکی آن در دوره های گوناگون با اخلاق، آزادی، حقوق، ارزشهای انسانی و عدالت اجتماعی مورد بررسی و سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. دیگر نهادهای اجتماعی در ایران باستان همچون مذهب و اقتصاد و دادگستری و فرهنگ نیز در پیوند با سیاست، و نه جداگانه، بررسی گشته اند. شناخت و سنجش ماهیت و کارکرد نهاد سیاست و سامانه های مرتبط به آن در ایران و خاور میانه باستان پیش نیاز فهم و تحلیل بسیاری از پدیده ها، روندها و تحولات تاریخ ایران پس از اسلام نیز می باشد؛ و امروز نیز راهنمای نقد و ارزیابی اندیشه ها و کنشهای موجود سیاسی، و بازسازی انقلابی جامعه خواهد بود.