دکتر مصدق

توضیحات :  با گذشت دو سال از جدایی محمدرضا پهلوی از فوزیه، افراد گوناگونی به شاه برای همسری معرفی می­شدند.معرِّف ثریا، عمه ­فروغ وی، ندیمۀ مادر شاه بود. نظر محمدرضا با دیدن عکس ثریا جلب شد و تمایل خود را به ارسال عکس­های بیش­تر و درنتیجه، فرستادن خواهرش شمس به اروپا برای آشنایی با ثریا و سرانجام دعوت از وی به ایران برای دیدار حضوری، ابراز کرد با موافقت طرفین و اعلام نامزدی شاه با ثریا، روز 6 دی به عنوان تاریخ عروسی معین ­شد. با ابتلای ثریا به حصبه – که برخی معتقدند، وی را مسموم کردند مراسم به 23 بهمن 1329 موکول ­شد.

محمدرضا سی و یک سال و ثریا هیجده ساله بود؛ اما برای کاستن تفاوت سنی، اعلام شد که ثریا هیجده سال دارد. زندگی آنها تنها هفت سال، ادامه داشت انتخاب ثریا به همسری شاه، گام مهمی در برقراری روابط دوستانه دربار با ایل بختیاری شد که روابط خوبی با انگلستان داشتند و در سرکوب رضاخان، روابطشان با دربار تیره شد؛ به­ گونه­ ای­که فروغ، بعداً به اتهام توطئه از سوی بختیاری­ها برای نفوذ به دربار، بیرون رانده شد.

ایام نقاهت ثریا فرصت مناسبی برای آشنایی بیشتر وی با مسائل جاری کشور شد ـ که بیشتر، گرد مسئله نفت بود و سه قدرت شوروی، انگلیس و آمریکا بر سر آن رقابت داشتند. ـ این مسائل عبارت بودند از: ترور نخست­وزیر، رزم آرا، ملی­شدن صنعت نفت در 28 اسفند 1330، نخست­ وزیری مصدق، کاهش قدرت شاه و به­ خطر افتادن منافع آمریکا و انگلیس، و در نتیجه، کودتا علیه دولت مصدق که در مرحلۀ نخست با شکست رو به ­رو شد و به فرار شاه و همسرش در 25 مرداد 1332 به عراق و سپس به ایتالیا انجامید و سرانجام، آنان با سقوط دولت مصدق در 28 مرداد به ایران بازگشتند.

توضیحات :  نوشته ای که پیش روی خواننده است، بخشی از سلسله مقالات مربوط به تاریخ قرن اخیر ایران است که به منظور گسترش آگاهی و بینش سیاسی علاقمندان جنبش رهایی بخش مردم مسلمان ایران و آشنایی ایشان با مبارزین و مبارزات معاصر، توسط عده ای از خواهران و برادران تهیه گردیده است. این نوشته ابتدا به صورت مقاله ای به سمینار سرتاسری اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا که در دیماه 1354 برگزار گردید، عرضه شد و پس از آن با در نظر گرفتن بحث های مطروحه درباره آن تکمیل و اکنون انتشار می یابد. با یاری از جانب خداوند پاک، در این نوشته سعی شده است که نقش دکتر مصدق به عنوان یکی از پیشتازان سیاست موازنه منفی در مراحل مختلف حیات سیاسی اش در مقایسه با عملکرد گروههای وابسته به سیاست های غربی و شرقی مورد مطالعه قرار گیرد. در این رابطه کوشیده ایم تا آنجا که در وسعمان بوده است از اسناد و منابع مختلف بهره گیریم…

توضیحات :  سه رویداد و سه دولتمرد، چنان که در عنوان کتاب هم آمده، تاملی است در باره یک دهه تاریخ معاصر ایران که پس از گذشت بیش از نیم قرن، نه تنها از دیدگاه تاریخی و تاریخ، بلکه از نظر سیاسی مورد بحث و حتی مجادله ی بسیاری از صاحب نظران است.

سه حادثه ی عمده ی تاریخ معاصر ایران: کوشش شوری ها برای تجزیه آذربایجان و قسمتی از کردستان و پایان بحران به همت همه ی مردم ایران، به ویژه قوام السلطنه، نهضت ملی کردن نفت که دکتر مصدق پرچم دار آن بود و سرانجام پایان حکومت مصدق و حوادث بیست و پنجم تا بیست و هشتم مرداد و نقش سپهبد زاهدی در آنها و زندگی و دوران حکومت او، همواره به طور مستقیم یا غیر مستقیم در همه ی بحث های مربوط به مسایل امروزی ایران پدیدار می شوند. در هر سه مورد، ایران دستخوش تحریکات یا مداخلات قدرت های بزرگ جهانی بود. در هر سه مورد، به خصوص پیرامون دوحادثه ی اخیر، هنوز اختلاف نظرها و گفتگوها آمیخته با عصبیت و موضع گیری های سیاسی و مرامی است.

هدف اصلی این کتاب، برسی دقیق و کاملا مستند پیرامون این سه حادصه است و تامل و تحقیق در باره ی زندگی نامه ی سیاسی بازیگران اصلی آنها، قوام السلطنه، دکتر مصدق و سپهبد زاهدی، و یادآوری از سیاستمداران و نظامیان دیگری که در این دوران نقش و سهمی داشتند. به ویژه آنانی که خادمان صدیق وطن خود بودند و همه باید بکوشیم که نام آنها به دست فراموشی سپرده نشود.

… نقطه نظرها و داوری های خود را در پایان کتاب نوشته ام. می دانم که بسیاری آنها را خواهند پسندید و تائید خواهند کرد و بسیاری دیگر به انتقاد و خرده گیری خواهند پرداخت. امیدوارم این بحث و گفتگوها به بازشناسی یک دوران سرنوشت ساز از تاریخ ایران، که بازتاب های آن هنوز ادامه دارد، یاری کنند و نسل های جوان تر بتوانند از آن، برای یافتن راه و روش های سیاسی آینده ی کشور بهر گیرند.