سقوط صفویان

توضیحات :  کتاب حاضر درباره سرگذشت و اقدامات نادرشاه افشار است. این کتاب که در سال‌های دور به همت کسروی منتشر شده مشتمل بر سه بخش است. در بخش اول متن کوتاه و روان شده کتاب ‘دره نادری’ اثر محمد مهدی بن محمد نصیر استرآبادی’ به چاپ رسیده است. در بخش دوم متن کوتاه و روان شده ‘سفرنامه شیخ محمد علی حزین لاهیجی’ به قلم مرحوم محمدی ملایری فراهم آمده است. گفتنی است حزین لاهیجی همزمان با سقوط اصفهان در اصفهان بوده و همزمان با حمله نادرشاه به دهلی در آن شهر سکنی داشته است. مسافرت‌های او همزمان با سقوط صفویان, هجوم افغان‌ها به ایران, عثمانی‌ها به مغرب ایران, روس‌ها به شمال و سربرآوردن نادرشاه صورت گرفته و ارزش تاریخی زیادی دارد. بخش سوم حاوی متن سخنرانی دکتر لارنس لاکهارت با عنوان ‘نادرشاه, ناپلئون شرق’ است که در نوروز سال ۱۳۱۷ در انجمن پادشاهی آسیای مرکزی لندن ایراد شده و در آن از نادر به عنوان نابغه‌ای نظامی که کارهای بزرگ انجام داده نام برده است. کتاب همچنین با مقدمه‌ای به قلم احمد کسروی همراه است که در آن از توانایی‌های نظامی و عملکرد هوشمندانه و متناسب با شرایط زمانی نادر تمجید شده و انتقادهایی که بر عملکرد نادرشاه مطرح شده را وارد ندانسته است و آن‌ها را با توجه به شرایط تاریخی آن عصر, اجتناب ناپذیر دانسته است.

توضیحات :  در تاریخ هر کشور بسیار کسان می توان یافت که اگر زمام قدرت را در دست نمی گرفتند، سرنوشت آن ملت چه بسا دگرگونی بسیار یافت و امروز آن نبودند اکه اکنون هستند.

اژدهای ما، شاه صفی، نیز از جمله کسانی است که اگر سالها بر سراسر ایران فرمان نرانده بود، موجبات انقراض و اضمحلال حکومت صفویان به آن سرعت و به آن فضاحت فراهم نمی آمد و شاید چهره تاریخ ما به نوعی دیگر ترسیم می شد. اژدهای ما در شباب جوانی و تجربه نیاموختگی بر اریکه قدرت تیکه زد و چون کشورمداری و مردم داری نمی دانست. برای حفظ مقام و منصبی که شایسته آن نبود، به خشونت و زور دست یازید و پیر و جوان، دوست و دشمن، خویشاوند و بیگانه، همه را از دم تیغ خونریز گذرانید؛ تا آنجا که نه در دودمان صفوی فردی شایسته باقی ماند که آینده ای بهتر نوید دهد و نه در میان بزرگان و نیک خواهان کاردان بایسته ای برجای ماند تا روشنابخش بیراهه ای که در پیش بود، باشد.

روزی که اژدها به خواب ابد فرورفت، کودک ده ساله ای بر مردمی حکومت یافت که هنوز عظمت گذشته خویش را از یاد نبرده بودند و شایسته بسا بیش از آن نیز بودند. مردمی که باید همواره بر تارک جهانیان چون گوهری تابان بدرخشند و از پرتو خود همجواران را روشنی بخشند.

توضیحات : یکی از منابع مهم عصر صفوی ، خاطرات و مشاهدات مبلغان مذهبی این عصر است که هر چند گاه با اهداف سیاسی ، اقتصادی و مذهبی مدتی را در ایران می گذراندند و اغلب نیز موفق به دریافت امتیازات مختلف سیاسی و بازرگانی برای دولت متبوع خود می شدند. برخی از این مبلغان مذهبی با تسلطی که بر زبان های شرقی داشتند، موفق شدند که از وجهه خاصی در دربار صفوی برخوردار شوند و سال های متمادی را در ایران اقامت کنند. یکی از مبلغان معروف و موثر در جریانات تاریخی اواخر دوره صفوی « تادوز یودا کروسینسکی » است که مدت هجده سال در ایران زندگی کرد و خود شاهد دوره افول دولت عظیم صفوی و سال های سقوط آن بود. کتاب سفرنامه کروسینسکی در ۱۲۵ صفحه در برگیرنده مشاهدات وی از رویدادهای دوره صفوی در ایران می باشد.