محمود رضاقلی

توضیحات : فهم و ارزیابی بینشها، مواضع و روشهای گوناگون سیاسی و اجتماعی موجود بدون شناخت و فهم مبانی معرفت شناختی و فلسفی آنها در یک نگرش سیستمی، و سنجش انتقادی و مقایسه ای آنها، ممکن نیست. کمااینکه تولید نظریه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کارآمد و راهگشا نیز نیازمند روش درست شناسایی و فلسفه ای واقع بینانه می باشد. در راستای پاسخگویی به این ضرورت، مجموعه پژوهشی \”فلسفه تطبیقی\” را، که شامل چهار دفتر در زمینه های معرفت شناسی، هستی شناسی، جامعه شناسی و انسان شناسی است، در دست نگارش دارم که هم اکنون نخستین دفتر آن بنام \”معرفت شناسی و فلسفه علم\” به نشر اینترنتی می رسد. معرفت شناسی مقدمه ضروری کلیه مباحث علمی و فلسفی است؛ تا هنگامیکه کارکرد ذهن در شناخت محیط پیرامون خود را درست نشناسیم نه می توانیم فلسفه ای واقع بینانه داشته باشیم و نه به سنجش و ارزیابی واقع بینانه نظریه ها توانا گردیم. کتاب \”معرفت شناسی و فلسفه علم\” می کوشد راه پژوهش نظری را در حوزه های گوناگون معارف بشری هموار کند؛ معرفت شناسی از روشها و منابع و مراحل شناخت هستی و روند دریافت حقیقت سخن می گوید و راه تحقیق و تفکر صحیح علمی و فلسفی را می گشاید؛ فلسفه علم نیز ساماندهی شناختها و تکمله ای ضروری بر معرفت شناسی است که از فلسفه وجودی، ماهیت، کلیات، تاریخچه و روش شناسی ویژه علوم و معارف بشری بحث می کند. پیش از نقد و ارزیابی جهان بینی های گوناگون و بینشهای سیاسی و اجتماعی باید دید آگاهیهای انسان در باره جهان پیرامون چگونه بدست آمده و تحول نموده است. معرفت شناسی به سنجش انتقادی دیدگاههای موجود فلسفی و اجتماعی کمک می کند و به فرد منتقد نشان می دهد که هر کدام از این دیدگاهها چگونه و در چه مرحله ای از پروسه شناخت شکل گرفته اند؛ فلسفه علم نیز رابطه متقابل این دیدگاهها با علوم و معارف بشری و روشهای آنها را کشف می کند. در این کتاب همچنین فلسفه معارف بشری، اصول فلسفی شناخت، دیالکتیک و مبانی معرفت شناختی قرآن و نهج البلاغه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

توضیحات :  این نوشتار کوششی است بر تحلیل رویدادها و سنجش بینشها، کنشها و نهاد های سیاسی در ادوار تاریخی ایران پیش از اسلام. . جدایی تاریخ سیاسی ایران باستان از آنچه باید تاریخ سازی سیاسی نامید، انگیزه این نگارنده در نگارش کتاب حاضر بوده است. تاریخ نگاری با انگیزه های سیاسی سلطه گرانه، که از سده گذشته آغاز شده است، نه تنها مانع شناخت واقع بینانه و سنجش عادلانه فرمانروایان، نهادها و جنبشهای سیاسی در ایران باستان گشته است، که با ارزیابیهای وارونه و بت سازی از برخی شخصیتهای سیاسی ایندوره به بازیابی هویت تاریخی راستین مردم ایران نیز آسیبهای سنگینی وارد ساخته است، و از این راه سدی گشته است در برابر همبستگی ملی و رشد و پیشرفتهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین. رویکرد علمی به تاریخ ایران باستان تنها راه گریز از تاریخ سازیهای سیاسی و بت سازیهای ویرانگر، و بازیابی هویت راستین تاریخی – فرهنگی مردم ایران است. این نوشتار در نخستین گام به بررسی ضرورتهای بازنگری انتقادی تاریخ سیاسی ایران باستان می پردازد. پس از آن دیدگاههای بنیادی و روشهای کاربردی در تاریخ نگاریهای کنونی نقد و بررسی می شوند. بدنبال این دو گفتمان، ادوار گوناگون تاریخ ایران به ترتیب از کهن ترین ادوار شناخته شده تا فروپاشی حکومت ساسانی و ورود اسلام به ایران بازخوانی می گردند. نهاد سیاست در کانون این پژوهش تاریخی است که دوری و نزدیکی آن در دوره های گوناگون با اخلاق، آزادی، حقوق، ارزشهای انسانی و عدالت اجتماعی مورد بررسی و سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. دیگر نهادهای اجتماعی در ایران باستان همچون مذهب و اقتصاد و دادگستری و فرهنگ نیز در پیوند با سیاست، و نه جداگانه، بررسی گشته اند. شناخت و سنجش ماهیت و کارکرد نهاد سیاست و سامانه های مرتبط به آن در ایران و خاور میانه باستان پیش نیاز فهم و تحلیل بسیاری از پدیده ها، روندها و تحولات تاریخ ایران پس از اسلام نیز می باشد؛ و امروز نیز راهنمای نقد و ارزیابی اندیشه ها و کنشهای موجود سیاسی، و بازسازی انقلابی جامعه خواهد بود.