توضیحات : کتاب ارزشمند و کمیاب «اسرار و آثار واقعه کربلا،» اثر محققانه استاد شادروان جلال الدین همایی اصفهانی است که درباره مجالس عزا و اقامه مجامع سوگواری امام حسین(ع) نوشته شده است. بعضی افرادی تصور کردهاند که تشکیل مجالس عزاداری و ساختن اشعار مرثیه از زمان صفویه وجود داشته است، حتی گفتهاند که تشکیل مجالس عزا و اقامه مجامع سوگواری واقعه کربلا، بلافاصله از همان زمان شروع شده که تا زمان حاضر دوام یافته است. صفویه در ترویج تشیع و اقامه مراسم عزاداری بسیار اهتمام ورزیدند، اما این که تشکیل این مجامع مولود آن زمان باشد، به کلی خلاف واقع است و همچنین ساختن اشعار مراثی که در ابتدا به عربی بود و بعد از آن به فارسی هم رواج گرفت، از همان زمان وقوع حادثه شروع شده که تا زمان حاضر دوام یافته است.
توضیحات : حادثه عظیم و ارزشمند کربلا توجه محققان بسیارى را، از شیعه و سنى و حتى غیرمسلمان، به خود جلب کرده و هر یک از زاویه اى به آن نگریسته و آن را مورد بررسى و تحلیل قرار داده اند اما به نظر مى رسد هنوز نکات و مطالب قابل توجهى وجود دارد که به دلیل حساسیت و یا شهرت، کم تر مورد نقد و بررسى قرار گرفته است; از جمله این موارد، شناخت دقیق تفکر سیاسى ـ مذهبى نیروهاى عراقى اى است که در برابر قیام امام حسین(علیه السلام)صف آرایى کردند و در کوفه و کربلا حزب اموى را یارى رساندند. اهمیت پرداختن به این موضوع، ناشى از جایگاه تاریخى شهر کوفه به عنوان مهد تفکر شیعه و مرکز اجتماع شیعیان است. این سابقه تاریخى با وقوع حادثه کربلا در حوزه ى جغرافیاى سیاسى این نقطه، بر پیچیدگى تحلیل این نهضت افزوده و سبب شده است که همیشه صورت ظاهرى آن ـ به عمد و یا به سهو ـ مورد توجه قرار گیرد و به آن دامن زده شود تا حقیقت ماجرا و یا قسمت قابل توجهى از آن در ابهام بماند و چهره ى بازیگران و دست اندرکاران واقعى آن آشکار نگردد.