توضیحات : نویسنده کتاب در صدد است که تا سرحد امکان شرح حال زنانی را که به جامعه بشریت خدمت کرده اند به گوش دنیای امروز برساند. ولی خوشبختانه تعداد این زنان به حدی است که شاید از عهده نگارنده و حتی مورخین و نویسندگان عالی مقام هم برنیاید. البته تلاش برای معرفی زنانی است که بیشتر ورقه های تاریخ با نامشان آشنایی ندارد از قبیل (فانی برنی)، (پوکاهانتاس)، (جینی لیند) و… زیرا نام آورانی مثل مادام کوری یا رابعه دختر عضدالدوله دیلمی، پوراندخت یا آذرمی دخت احتیاج به شناساندن ندارند؛ بلکه هر بچه ای که شش کلاس ابتدایی سواد داشته باشد، با نام آنها آشنایی دارد…

زندگی نامه برخی افرادی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته عبارتند از: حضرت زینب / ژاندارک / پوکاهانتاس / فلورانس نایتنگل / روزا بونور / پرسیلا آلندن / کاترین کبیر / لوئیزا آز پروس / شارلوت برونته / ملکه ویکتوریا /فانی برنی / سارا سیدونز / ماری آنتوانت / لیدی جین گری و…

توضیحات : ساختار کتاب چنین است که بر سر هر رویه درآیه‌ی پوروا-هندواروپایی (Proto-Indo-European) آمده و سپس به گونه‌ی نمودار، واژه‌های مشتق شده از آن ریشه در زبان‌های ایرانی و اروپایی آمده است.

بر پایه‌ی خود کتاب، در سراسر فرهنگ، بیش از ٩۴٠٠ واژه‌ی همخانواده (cognate) در ۵٠ زبان در این فرهنگ شناسانده شده‌اند. افزون بر زبان‌های هندواروپایی، برخی واژه‌هایی از ریشه‌ی زبان‌های نا-هندواروپایی (مانند زبان عربی و عبری و ترکی) هم دیده می‌شوند. آمار واژه‌ها و زبان‌های آنها چنین است:

– واژه‌های پارسی: ۴٧٠٠

– واژه‌های زبان‌های ایرانی دیگر (اوستایی، سغدی، و …): ۴٣٠٠

– ریشه‌های هندواروپایی: ١۴٠٠

– واژه‌های انگلیسی: ٣٣٠٠

– واژه‌های یونانی و لاتین: ١۵٠٠

– واژه‌های عربی و عبری و دیگر زبان‌های سامی: ٨٠٠

– واژه‌های فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، اسپانیایی: ۴٠٠

– واژه‌های سانسکریت و هندی: ۴٠٠

– دیگر زبان‌ها: ٧٠٠

برای نگارش این فرهنگ، نویسنده نزدیک ١٢ سال پژوهش کرده و از ١١٢ خاستگاه (کتاب و مقاله و فرهنگ) بهره برده است.

کتاب «فرهنگ ریشه واژگان فارسی» تالیف و تدوین علی نورایی، پژوهشگر در حوزه زبان‌شناسی از سوی یک ناشر آمریکایی در ایالات متحده آمریکا چاپ و عرضه شده است.

توضیحات : لغت‌نامهٔ بزرگ دهخدا کتابی جامع شامل شرح و معنی واژگان زبان فارسی است. این لغت‌نامه، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر علی‌اکبر دهخدا است، که بیش از ۴۰ سال از عمر او صرف آن شد. لغت‌نامهٔ دهخدا معنی، تفسیر، و شرح تاریخیِ شمار قابل توجهی از وام‌واژه‌های عربی که وارد فارسی شده‌اند را نیز داراست. لغت‌نامهٔ بزرگ دهخدا شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان فارسی، با معنای آن‌ها و نیز کاربردشان در شعرها است. با وجود این، این لغت‌نامه فاقد بخش اعظم واژگان علمی و فنی فارسی است که بیشتر در دهه‌های پس از تألیف لغت‌نامه به حوزهٔ زبان فارسی وارد شدند. نسخهٔ چاپی فعلی لغت‌نامه ۶۷۲۶۵ صفحهٔ سه‌ستونیِ قطع رحلی با حروف ریز دارد.

در سال ۱۳۸۵، با تلاش دست‌اندرکاران مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، دولت وقت قصد داشت مادهٔ واحده‌ای به تصویب مجلس شورای اسلامی برساند که از قرار گرفتن لغت‌نامه در مالکیت عمومی جلوگیری می‌کرد. مطابق قانون حقوق مؤلفان و مصنفان مصوب ۱۳۴۸، آثار پس از گذشت ۳۰ سال از درگذشت پدیدآورنده‌شان تحت شرایطی به مالکیت عمومی در می‌آیند. مجلس این ماده را تصویب نکرد.

این کتاب شامل لغاتی میباشد که با حرف آ آغاز میشوند میشوند

توضیحات :  کشکول شیخ بهایی کتابی جُنگ‌ مانند از شیخ بهایی شامل شعرها و نثرهای مورد علاقه او است. برخی از این شعرها و نثرها از خود وی و برخی نیز گردآوری او از دیوان‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش هستند. مطالب این کتاب، مضامینِ دینی، تاریخی، ادبی، ریاضی و نجومی دارند. این مطالب اغلب بی‌هیچ نظم خاصی به دنبال هم آمده‌اند. با این حال این اثر بیش از سایر تالیفات وی خواننده را به ضمیر فکری شیخ بهایی نزدیک می‌کند.

توضیحات :  مثنوی، مشهور به مثنوی معنوی (یا مثنوی مولوی)، نام کتاب شعری از مولانا جلال‌الدین محمد بلخی شاعر و صوفی ایرانی است. این کتاب از ۲۶٬۰۰۰ بیت و ۶ دفتر تشکیل شده و یکی از برترین کتاب‌های ادبیات عرفانی کهن فارسی و حکمت پارسی پس از اسلام است. این کتاب در قالب شعری مثنوی سروده شده‌است؛ که در واقع عنوان کتاب نیز می‌باشد. اگر چه قبل از مولوی، شاعران دیگری مانند سنائی و عطار هم از قالب شعری مثنوی استفاده کرده بودند ولی مثنوی مولوی از سطح ادبی بالاتر برخوردار است.

در این کتاب ۴۲۴ داستان پی‌درپی به شیوهٔ تمثیل داستان سختی‌های انسان در راه رسیدن به خدا را بیان می‌کند. هجده بیت نخست دفتر اول مثنوی معنوی به نی‌نامه شهرت دارد و چکیده‌ای از مفهوم ۶ دفتر است. این کتاب به درخواست شاگرد مولوی، حسام‌الدین حسن چلبی، در سالهای ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجری/۱۲۶۰ میلادی تألیف شد. عنوان کتاب، مثنوی، در واقع نوعی از ساختار شعری است که در این کتاب استفاده می‌شود. مولوی در این کتاب مجموعه‌ای از اندیشه‌های فرهنگ ایرانی-دینی را گرد آورده‌است. این کتاب به انتخاب نشریه گاردین جزو ۱۰۰ کتاب برتر تاریخ بشریت برگزیده شده.

توضیحات :  دیوان شمس تبریزی یا دیوان کبیر، دیوان مولانا جلال‌الدین محمد بلخی شامل غزل‌ها، رباعی‌ها و ترجیع‌های اوست. دیوان شمس تبریزی در عُرف خاندان مولانا و سلسلهٔ مولویه در روزگاران پس از مولانا با عنوان دیوان کبیر شناخته می‌شده‌است. گویا آنچه در تداول مولویان جریان داشته‌است همان دیوان یا غزلیات بوده‌است و بعدها عنوان دیوان کبیر را بر آن اطلاق کرده‌اند. همچنین عنوان دیوان شمس تبریزی یا کلیات شمس تبریزی نیز از عنوان‌هایی است که در دوره‌های بعد بدان داده شده‌است، به اعتبار این که بخش اعظم این غزل‌ها را مولانا خطاب به شمس‌الدین تبریزی سروده‌است.

توضیحات : زندگینامه محمدرضا پهلوی، آخرین شاهنشاه ایران در ژانویه ۲۰۱۳ در پاریس انتشار یافت و در ماههای فوریه، مارس و سپس ژوئن همین سال به سبب استقبالی که از آن شده بود، سه بار تجدید چاپ شد. طبق آماری که در نیمه اول سال جاری از سوی مراجع صنفی در پاریس منتشر شد، در ده سال اخیر این نوشته از لحاظ فروش چهارمین زندگینامه (بیوگرافی) پرفروش در فرانسه بوده است. دو برنامه یکساعته رادیویی و یک برنامه تلویزیونی در فرانسه و دو برنامه طولانی رادیویی در بلژیک به آن اختصاص داده شد و رادیوهای فارسی زبان نیز درباره آن بحث ها و مصاحبه هایی ترتیب دادند و بیش از ده روزنامه و نشریه فرانسوی مقالاتی مفصل به آن اختصاص دادند که جملات کوتاهی از بعضی از این مقالات، در پشت جلد این ترجمه نقل شده است. ترجمه این اثر که اکنون به همت شرکت کتاب انتشار می یابد، با امانت و دقت بسیار و عمدتا با نظارت و بازخوانی نویسنده انجام گرفته و حتی ترتیب جمله بندی های اصلی در آن رعایت شده است…

توضیحات : دستور جامع زبان فارسی نوشته‌ی استاد زنده‌یاد عبدالرحیم همایونفرخ کاشانی – هموند فرهنگستان نخست – است که چاپ سوم آن که هفت دفتر در یک دفتر است به کوشش فرزند وی زنده‌یاد دکتر رکن‌الدین همایونفرخ به چاپ رسیده و سال‌ها یگانه سرچشمه‌ی دستور زبان فارسی بوده است. همایونفرخ که در تیرماه ۱۳۳۸ خورشیدی درگذشت، بیش از ۴۰ سال از زندگی خود را برای نوشتن این دستور گذاشت. در این کتاب شاید برای نخستین بار کوشیده شده است که دستورهای زبان فارسی از خود زبان و به دیگر سخن با بررسی نوشته‌های سخنوران برگزیده تا سده‌ی هشتم شناسایی و فراهم شود.

توضیحات : نخستین کسی که اقدام به گردآوری اصطلاحات عامیانه نمود محمد علی جمالزاده بود.ایشان در سال ۱۳۳۰ کتابی با نام (یکی بود یکی نبود) منتشر ساخت و در این کتاب که مجموعه ای از چند داستان کوتاه بود ضمن مقدمه ای اظهار داشت که باید نویسندگان فارسی دیگر سبک پیچیده و درباری مرسوم را کنار بگذارند و توجه بیشتری به کلمات عوامانه کنند و اظهار داشت که نوشته های ادبا به گونه ای باشد که عوام بفهمند (خدایش بیامرزد) و خواص بپسندند و او این امر را دموکراسی ادبی نامید.جمال زاده در انتهای کتاب یکی بود یکی نبود مجموعه ای از اصطلاحات و لغات عامیانه را گردآوری کرد که شاید بتوان گفت این اقدام نخستین تلاش برای ثبت و ضبط زبان محاوره ای فارسی بو.جمال زاده در سال های بعد (۱۳۴۱) کار خود را توسعه داد و کتابی حجیم در ۵۸۶ صفحه به نام فرهنگ لغات عامیانه منتشر ساخت. در این کتاب هزاران اصطلاح و واژه های عامیانه را جمع آوری و معانی آنها را توضیح داد.

توضیحات : سعدی نگارش کتاب گلستان را کمتر از یک سال بعد از تدوین بوستان، در اول اردیبهشت سال ۶۵۶ هجری شروع کرد و «هنوز از گلِ بوستان بَقیّتی موجود بود» که نگارش آن را به پایان رساند؛ بنابراین کتاب گلستان در مدت پنج یا شش ماه نوشته شد که -به نظر محمدعلی همایون کاتوزیان، منتقد ادبی- شبیه به معجزه است. همایون کاتوزیان با توجه به شواهدی در گلستان، معتقد است که سعدی پس از نگارش بوستان دچار نوعی افسردگی شد و با این فکر که عمر خود را به بطالت گذرانده و به ایام پیری رسیده‌است، دست از کار کشید؛ اما دوست یا دوستانی او را به نوشتن کتاب جدیدی مصمم کردند. نگارش کتاب گلستان در این مدت کوتاه، می‌تواند نشانی از فرح و انبساطی باشد که پس از یک دوره افسردگی -موقتاً- بروز می‌کند.

قدیمی‌ترین نسخه خطی به جا مانده از گلستان سعدی، نسخه‌ای تذهیب‌کاری شده از یاقوت مستعصمی است که به سال ۶۶۸ هجری بازمی‌گردد. در این سال، سعدی هنوز در قید حیات بوده‌است. اما از آنجا که اطلاعات شناسنامه‌ای این نسخه خوانا نیست، به‌عنوان یک نسخه معتبر مورد توجه محققان قرار نگرفته‌است. نخستین نسخه چاپی از گلستان در سال ۱۶۵۱میلادی در آمستردام و به زبان لاتین توسط Gentius منتشر شد. با این حال، تا اوایل قرن نوزدهم میلادی که نسخه‌هایی از کلیات در کلکتهٔ هند منتشر شد، خبری از چاپ گلستان یا کلیات سعدی در کشورهای اسلامی نبود. کتاب گلستان یکی از نخستین کتاب‌های فارسی است که با استفاده از ماشین چاپ منتشر شده. این کتاب نخستین بار در سال ۱۸۲۴ میلادی در تبریز و بعد از آن در سال ۱۸۴۷ در تهران به چاپ رسید. در این سده همچنین نسخه‌هایی از گلستان در استانبول، قاهره، پاریس، لایپزیک، برلین، انگلستان و بیش از صد مرتبه در هندوستان چاپ شد.

توضیحات : شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی دربرگیرنده حدود ۶۰٬۰۰۰ بیت و یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین سروده‌های حماسه‌ای جهان است که سرایش و ویرایش آن دست‌آورد سی سال رنج و تلاش خستگی‌ناپذیر این سخن‌سرای بزرگ ایرانی است. در برخی روایت‌های مردمی شمار بیت‌های شاهنامه «چهل‌هزار» یاد شده ‌است، در حالی که به گواهی بیتی از متن شاهنامه و همین‌طور منابع دیگری مانند بنداری، ریاحی و علوی توسی شاهنامه ۶۰٬۰۰۰ بیت دارد. با وجود این سخن، یکی از کهن‌ترین دست‌نویس‌های کامل شاهنامه، شاهنامه بریتانیا (۶۷۵ هجری) ۴۹٬۶۱۸ بیت دارد. شاهنامه ویرایشی خالقی مطلق نیز ۴۹٬۵۳۰ بیت دارد. همچنین حمدالله مستوفی در نسخه‌هایی که در سده هشتم دیده، بیش از پنجاه‌هزار بیت نیافته ‌است.

توضیحات : زبان شیرین فارسی، میراث دیرپایی است از نیکان و پیشینیان ساکن فلات بزرگ ایران، که در مسیر تحولات تاریخی فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر نهاده، و تطوراتی در جهت تکامل یافته، تا به شکل امروزین خود رسیده است. زبان فارسی در راستای حیات خویش بخصوص بعد از نفوذ فرهنگ اسلامی آثار پرارجی در زمینه ادب، هنر، فلسفه، عرفان و سایر شاخه ها و رشته های علوم پدید آورده، که از نظر درجه اهمیت در زمره ارزش های مهم مدنیت بشری به شمار می آیند، که بحث پیرامون ارزش های والای چنین آثاری خود مقوله ای است جدا از مقال حاضر. زبان فارسی فزون بر ارزش های ادبی و ذخایر کلاسیک و غنای اندیشه، از لحاظ فولکوریک ها و ضرب المثل های عامیانه نیز ارثیه گرانبهایی است که طی قرون و اعصار بر غنای آنها افزوده شده، و سرشار از نکته سنجی، جهان نگری و آموزندگی پرنغز و شیرین است، که گاهی یک جمله کوتاه، یک اشاره طنزآمیز، یک داوری آمیخته به حکمت با چنان برهان قاطعی بر جان آدمی می نشیند، که بیش از دهها کتاب و مقاله در بیان مفاهیم ذهنی و اندیشه گوینده و نویسنده تاثیر می بخشد و بسیاری از آنها با چنان تجربه مستمر تاریخی عجین است که بحق باید آنها را با خطوط زرین نگاشت…