توضیحات : سربداران نام جنبشی از شیعیان ایران، در سده هشتم خورشیدی بود. پس از یکصد و بیست سال چیرگی قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، جنبشی مردمی در باشتین و سبزوار خراسان علیه ستم و تعدی فرمان‌روایان مغول و عاملان آنان با شعار (سر به دار می‌دهیم تن به ذلت نمی‌دهیم) رخ داد. از تلاش پیگیر رهبران آزاده این قیام، منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم‌ترین ویژگی‌های این حکومت عبارت بود از: تنفر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیع امامی.

توضیحات : از انقراض ساسانیان تا آغاز مشروطه، مهمترین و طولانی ترین و غنی ترین دوره از دوره های تاریخ حقوق ما است. در این سیزده قرن یک حقوق ورزیده و وسیع بر روابط قضائی ما و ملل مشابه، حکومت نمود. حقوق اسلامی که عظمت آن بیشتر از حد تصوری است که اغلب از آن دارند. هر چند که مقارن ظهور خود استقلال سیاسی کشورهای مختلف را از بین برد ولی از آمیزش آن با فکر مردم سرزمین ما گنجینه های حقوقی و فرهنگی بزرگی پدید آمد. نوابغ حقوق اسلام غالبا از میان فرزندان این آب و خاک برخاستند. بهمین جهت فکر ایرانی در ذخایر حقوق اسلامی اصالتا سهیم است و از چنین ذخایر عظیمی گذشتن خطاست.

تاثیر حقوق این دوره در دوره سوم از تاریخ حقوق ما روشن تر از آن است که نیاز به بیان داشته باشد. و این یکی از اسباب تقدیم و تقدم مطالعه این قسمت از تاریخ حقوق ما بر دوره قبل آن است که از تظر اسناد و مدارک در نهایت فقر و ناتوانی قرار گرفته و امید انتفاع از آن چندان قوی نیست. در طی سیزده قرن مزبور مملکت ما دو وضع متفاوت داشت. مدتی به عنوان جز قلمرو امپراطوری عظیم اسلامی شناخته می شد و سپس استقلال خود را دریافت. در این صورت جای این سوال باقی است که:

در صورت اول آیا می توان از تاریخ حقوق ایران بحث نمود؟

توضیحات : سکه و شناخت سکه یکی از مهم ترین مباحث علم باستان شناسی است . امروزه افراد و مجموعه داران مختلف به گردآوری انواع سکه ، تمبر ،اسکناس،اشیاءعتیقه ،نگهداری حیوانات مختلف و … می پردازند البته گردآوری هر کدام از موارد گفته شده بر اساس علاقه و انگیزه های فردی می باشد . بهتر است که ما اگر قصد تهیه ی مجموعه ای را داریم از همان آغاز کار ، با اصول و روش علمی کار آشنا باشیم تا نتیجه ای بهتر عایدمان شود . ما برای کمک به علاقه مندان گردآوری سکه ،از طریق معقول راهنمایی هایی را که به نظرمان رسیده و لازمه گردآوری سکه است را بر اساس منابع موجود و در حد توان ،ارائه داده ایم . امید آن داریم که مورد استفاده شما خواننده محترم قرار گیرد.

فن شناخت سکه را «سکه شناسی » نامند و کسی که سکه را بشناسد و سکه اصل را از سکه تقلبی تشخیص دهد «سکه شناس» گویند . در اصطلاح فرانسوی نومیس متیکو «Namis matigue»شاخه ای از باستان شناسی که به بررسی و شناسایی سکه ها و کشف حقایق و دست یابی به واقعیت ها از آن میان ، می پردازد . سکه شناسی خیلی از حوادث را برای ما روشن می کند از جمله خطوط و وقایع تاریخی،خط و زبان های رایج در گذشته خاموش ، رسوم و عادات ، تشریفات مذهبی ، طرز لباس و آرایش شاهان و فرمانروایان و به طور کلی بیانگر اوضاع اقتصادی ، اجتماعی ،سیاسی و هنری گذشته می باشد . سکه تاریخ مجسم بشر است و از طریق آن می توانیم آثار و ابنیه تاریخی را بازسازی نماییم و در علم باستان شناسی یکی از راه های تعیین قدمت اشیاء ،استفاده از سکه است .

توضیحات : هرچند در باره تاریخ ایران کتاب های متعددی به رشته تحریر در آمده و اکثر قریب به اتفاق آنها آثاری ارزشمند در تاریخ نگاری هستند، لیکن به سبب فقر کتابخوانی در ایران که متاسفانه از این لحاظ مردم کشور ما در زمره «کتاب نخوان ترین کشور های جهان » قرار گرفته اند. به خصوص در نقد تاریخی که همانا عبرت گرفتن از گذشته و یافتن ریشه پیروزی ها و شکست ها است این فقر فرهنگی موجب تسلسل وقایع تاریخی و تداوم ناکامی ها ست . موضوع این کتاب مرور حوادث دویست و پنجاه سال گذشته ایران است که تاریخ ایران از زمان سقوط دولت صفویه تا سال ۱۳۳۶ (سال نشر این کتاب ) را در بر گرفته است و به عنوان کتاب درسی سال ششم دبیرستانها در رشته ادبی در دبیرستانهای ایران تدریس می گردیده است.

توضیحات : یکی از اسناد بسیار مهم و ارزشمند درباره کوروش بزرگ، «رویدادنامه نبونئید» می‌باشد. این رویدادنامه که توسط رویدادنگاران بابلی تهیه شده، با توجه به آنکه هم عصر با کوروش بزرگ نگارش یافته است، مورد استناد پژوهشگران قرار می‌گیرد. از آنجا که این سند بر اساس سال‌های پادشاهی «نبونئید» (پادشاه بابل) تنظیم شده، به «رویدادنامه نبونئید» مشهور شده است. چندی است که در گفته‌ها و نوشته‌های کوروش‌ستیزان می‌بینیم که به یکی از بخش‌های این رویدادنامه استناد می‌شود و اینچنین نتیجه می‌گیرند که کوروش بزرگ در اوپیس به قتل عام مردم پرداخت!! در صورتی که با پژوهش‌های عمیق‌تر مشخص می‌شود که چیزی راجع به قتل عام مردم در این رویدادنامه وجود ندارد و در واقع شکست سربازان دشمن توسط کوروش بزرگ در آن آمده است. ترجمه‌های قابل تامل دیگری هم وجود دارند که این بخش را مرتبط با شورش همزمان با نبرد اوپیس در بابل و سرکوب آن توسط نبونئید می‌دانند. در این نوشتار به پرسش ها پیرامون این رویداد پاسخ خواهیم داد و صحت آن را با اسناد تاریخی مورد بررسی قرار میدهیم.

توضیحات : مطالعه و تحقیق درباره احوال و ویژگی‌های کارها و فعالیت‌های سنتی یک ملت در گذشته و حال در حقیقت شناسایی حرکت و توانایی زندگی و نموداری از تمدن پرارزش قدیم و اصالت آن قوم و ملت است. این امر مبین آن است که قدرت خلاقه و قوه ابتکار افراد آن مرز و بوم چگونه بوده و می‌باشد، اطلاع از تاریخچه و کیفیت این هنرهای ظریف مانند حجاری و نساجی و نظایر آنها نمایانگر مقتضیات مادی و معنوی است و از روابط اخلاقی و مذهبی و سنتی و علایق و هنرها و آداب و عادات منشأ می‌گیرد. این کتاب به همین منظور و برای شناخت تاریخ و تمدن ایران پیش از اسلام به نگارش درآمده است.

توضیحات : این کتاب, تحقیقی است درباره مبارزات ضد استعماری “امیرکبیر” که در هفت بخش سامان یافته است. در ابتدای کتاب تصویری از اوضاع و احوال کشور قبل از زمامداری امیرکبیر ترسیم می‌گردد; سپس اقدامات و اصلاحات و مبارزات او بر ضد استعمار و عمال استعمار بازگو می‌شود و پس از آن, وضع کشور پس از سقوط امیرکبیر و تجدید استعمار بررسی و ارزیابی می‌گردد. در بخش اول به “عوامل خاص تربیت امیرکبیر” اشاره شده است. بخش دوم به اوضاع “پیش از امیر” مربوط می‌شود که شامل دو فصل “آثار شوم پیمان ترکمان چای” و “در راه احراز کرسی صدارت” است. بخش سوم تحلیلی از “سیاست داخلی امیرکبیر” که این موضوعات را “تمرکز قدرت یا مبارزه با ملوک الطوایفی”, “تنظیم بودجه یا مبارزه با استعمار اقتصادی”, “تشویق صنعت و تکثیر ثروت”, “تقویت بنیه دفاعی”, “نهضت فکری و علمی”, “امیرکبیر و مذهب”. بخش چهارم با عنوان “سیاست خارجی امیرکبیر” از این مباحث تشکیل شده “امیر و نفوذ استعمارگران”, “جلوگیری از مداخله خارجی در امور داخلی”, “جاسوسی به نفع اجانب”, “استفاده از مذهب”, “امام زمان”, “اسناد جاسوسی”, “امیرکبیر و اقلیت‌های مذهبی”, “امتیار بیگانه, یا دزدی رسمی”, “امتیاز حکومت بر خلیج‌فارس”, “افغانستان”, “کارشکنی بریتانیا و نقشه‌های دیگر امیر”. پایان کار و سرنوشت امیرکبیر موضوع بخش پنجم کتاب است. در بخش ششم نیز قضاوت‌های دیگران و سخنان و نوشته‌های صاحب نظران درباره امیرکبیر آمده است. آخرین بخش کتاب نیز به اوضاع ایران پس از امیرکبیر اختصاص یافته “عقب‌گرد در سیاست خارجی”, “امتیاز رویتر یا استعمار بی پرچم” و “دوران امتیازات”. کتاب با فهرست مطالب و اعلام به پایان می‌رسد.

توضیحات : از جغرافیای تاریخی تعاریف مختلفی ارائه شده است. برخی آن را شعبه‌ای از جغرافیای انسانی و بعضی شاخه‌ای از جغرافیای طبیعی دانسته‌اند. برخی عقیده دارند که جغرافیای تاریخی رشته جداگانه‌ای است از جغرافیا که هم از اوضاع طبیعی و هم از اوضاع طبیعی و هم از اوضاع اقتصادی و هم از جغرافیای انسانی و سیاسی در طول دوره‌ای بحث می‌کند که نظر نویسنده نیز همین است. این کتاب از یک مقدمه و دو بخش تشکیل شده است. در مقدمه تعریف جغرافیای تاریخی، فایده جغرافیای تاریخی و نظریه مؤلف درباره پیدایش شهرها آمده است. در بخش اول کتاب درباره جغرافیای تاریخی شهرهای مختلف ایران سخن گفته شده است. بخش دوم در دو قسمت به تقسیمات جغرافیایی ایران در دوره قبل و بعد از اسلام اختصاص یافته است.

توضیحات : تهران در گذشته یکی از روستاهای ری بوده‌است، ری مادر تهران است. پیشینهٔ سکونت در ری به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. در دی ماه ۱۳۹۳ اسکلت یک انسان در منطقه مولوی تهران متعلق به حدود ۷۰۰۰ سال پیش کشف گردید. اسکلت هفت هزارساله یک زن که در حفاری فاضلاب در محله مولوی تهران کشف و به وسیله رایانه تصویر سازی شد، گمانه زنی‌ها در مورد تاریخ تهران را دچار تحول کرد. ری که در تقاطع محورهای قزوین، خراسان، مازندران، قم، گیلان و ساوه واقع شده به سبب مرکزیت مهم سیاسی، بازرگانی، اداری و مذهبی از قدیم مورد نظر بوده و مدعیان همواره این مرکز راهبردی را مورد تهاجم و حمله قرار می‌داده‌اند. روستای تهران به واسطه برخورداری از مغاک‌ها و حفره‌های زیر زمینی و مواضع طبیعی فراوان و دشواری نفوذ در آن‌ها پناهگاه خوبی برای دولت مردان و دیگر اشخاصی بوده که احتمالاً مورد پیگرد مدعیان قرار داشته‌اند.

نام قریه طهران تا پیش از سال ۲۶۱ که تاریخ وفات ابوعبدالله محمد بن حماد طهرانی رازی محدث باشد، در کتب مورخین معروف نبوده است و بیش از یک قریه کوچک گمنام برای یک استان مهم که به نام ام البلاد و شیخ البلاد و دارالضرب و ری اسلامی می‌نامیدند ارزش تاریخی نداشته است؛ ولی تحولات و انقلابات مذهبی محیط ری آن را نگاهبانی نموده و بر آبادانی آن افزوده است. این کتاب نخستین تاریخی است که از اوضاع سیاسی و جغرافی و دینی و فرهنگی و چگونگی سرگذشت طبقات رجال نامی طهران از قرن سوم هجری و پیدایش نام آن تا عصر حاضر گفتگو می‌کند.

توضیحات : کیفیت زندگانی آغامحمد خان قاجار به گونه ای است که خواننده خواه ناخواه به تامل و تفکر در باب وی می گراید. حیات شخصی او کارنامه سیاسی و اجتماعی او و سرانجام نتایج عملکرد او معجونی است از کمدی، تراژدی و حماسه. خواننده از پیکره ناقص و معیوب او، از طبیعت منتقم و کین توز او، از خشم ویرانگر سپاه او و از خست و بخل او دچار نفرت می شود و در همان حال نمی تواند در قبال دهاء، مدیریت ، پشتکار، پایداری و برآیند عملکردهای او که منتج به یکپارچگی و وحدت کشور شد بی تفاوت بماند.

توضیحات : شیخ محمدحسن زیدآبادی، یا در برخی منابع: شیخ محمدحسن سیرجانی کرمانی، متخلص به قارانی و مشهور به نبی السارقین یا پیغمبر دزدان (زاده: حدود ۱۲۳۰ هجری قمری در زیدآباد سیرجان، درگذشت: حدود ۱۳۱۰ هجری قمری در زیدآباد)، شاعر، نویسنده، طنزپرداز و روحانی ایرانی و از معاریف عصر قاجار بود. وی در بهبود و اصلاح اوضاع زمان خویش، تلاش بسیار کرد و با نامه‌های مطایبه آمیز و سرشار از اشعار لطیف و در عین حال گزندهٔ خود، خطاب به حکّام و افراد مهم و مؤثر دوران خویش، آنان را به عدالت و دادگری و دوری از بیداد و ستم، فرامی خواند.

مقصود و غرض وی از انتخاب لقب نبی السارقین یا پیغمبر دزدان برای خویش و استفادهٔ همیشگی از این لقب در اشعار و نوشته‌های خود، آن بود که با بیان شوخ طبعانهٔ خویش، در ظاهر دزدان بیابانی و سر گردنه و راهزنان صحراگرد و کوه نشین، و در باطن و لفّافه، تمامی دزدان و غارتگران اموال عمومی و از جمله به خصوص حکّام و زمامداران ستمگر را، به کردار زشت و جهنمی شان متنبه ساخته و با گفتار و لحن دلپسند آن زمان، آنها را از روش بدشان بازدارد. مجموعهٔ آثار و نامه‌های او، به همراه مختصری از شرح حالش، نخستین بار در سال ۱۳۲۴ خورشیدی، در کتابی موسوم به پیغمبر دزدان، توسط محمدابراهیم باستانی پاریزی در کرمان به چاپ رسیده‌است. این کتاب، تاکنون هیجده بار تجدیدچاپ گردیده، که در نوع خود و در میان کتاب‌های تاریخی مربوط به عصر قاجار، یک رکورد محسوب می‌شود.

توضیحات : تاریخ بلعمی ترجمه فارسی تاریخ کبیریا تاریخ طبری بنام “تاریخ الامم و الملوک” یا “اخبار الرسل و الملوک” اسن که حوادث جهان را از زمان حضرت آدم تا سال ۳۰۲ هجری (ژوئیه ۹۱۵ میلادی) یعنی هشت سال پیش از درگذشت مولف در این کتاب مهم آورده شده است و چون در ضمن تاریخ انبیا و بسیاری اسرائیلیات ناگزیر نقل شده و در روایات تاریخ قدیم مطالب دور از حقیقت نیز دیده می شود، از این رو طبری که دانشمندی روشن بین و متفکر و محققی وارسته بود، در آغاز کتاب، در مقام اعتذار می نویسد: “خواننده این کتاب بداند که اسناد ما بدانچه در این کتاب آورده ایم، به روایات و اسنادی است که از دیگران به توالی به ما رسیده و من نیز خود از آنان روایت می کنم یا سند روایت را به ایشان می رسانم. نه آنکه در آوردن مطالب تاریخی اسنتباط عقلی شده باشد. اگر شنوندگان اخبار این کتاب به برخی از داستانها و قصه ها برخوردند که عقل وجود آنها را انکار کند، نباید بر من خرده گیرند زیرا ما آنها را شنیده ایم، در کتاب خود آورده ایم.”

تکمله ها و یاصله هایی نیز بر تاریخ طبری نوشته شده است از قبیل ذیل فرغانی و ابوالحسن همدانی وصله عریب. ناگفته نماند که خاورشناس نامور آلمانی نولدکه، قسمت ساسانیان طبری را به زبان آلمانی فصیح ترجمه کرده و با مقدمه و حواشی سودمند و محققانه منتشر ساخته است که از بهترین نوع تحقیق به شمار می رود. این ترجمه به سال ۱۸۷۹ میلادی در لیدن چاپ و منتشر شد…