توضیحات :  جهانگشای نادری نوشتهٔ میرزا مهدی خان منشی استرآبادی -منشی و مورخ نادر شاه افشار است. محتوای کتاب دربارهٔ تاریخ ایران در اوایل سده ۱۲ خورشیدی/اواسط سده ۱۲ قمری و زندگی نادر شاه و لشکرکشی‌های وی به مناطق مختلف است. این کتاب نثری فنی و مصنوع دارد و در آن از واژه‌های عربی بسیاری استفاده شده‌است. این کتاب مهمترین اثر مربوط به تاریخ ایران در زمان نادر است و چون نویسنده از نزدیکان نادر بوده‌است و حوادث را به چشم خود دیده‌است، ارزش بسیار بالایی دارد.

نام این کتاب در متون تاریخی معاصر آن، تاریخ نادری ضبط شده و ظاهراً بعدها به جهانگشای نادری شهرت یافته‌است. البته در خود کتاب جهانگشای نادری نام کتاب، «روزنامچه ظفر» ضبط شده‌است. کتاب، گزارش رویدادهای تاریخی ایران را از ۱۱۲۱ تا ۱۱۶۱ قمری (یک سال پس از مرگ نادر شاه) دربردارد. مؤلف در خاتمه کتاب، به وقایع پس از مرگ نادرشاه اشاره کرده‌است. همچنین نویسنده به تقلید از جوینی و بر شیوهٔ وصاف‌الحضره شیرازی از نثری متکلف و سنگین و فنی استفاده کرده‌است.

مطالب کتاب مختصر و به دور از اطناب کلام و حشو نگاشته شده‌است و از این جهت و هم از نظر متکلف بودن با نثر ساده -و در عین حال معمولاً پریشان- دورهٔ صفوی که کلام را به درازا می‌کشاند، تفاوت دارد. این کتاب از این جهت که مصنف آن از نزدیکان نادر بوده‌است و بیشتر حوادث را به چشم خود دیده‌است، ارزش بالایی دارد. البته محتوای کتاب تاحدودی متملقانه نوشته شده‌است، به استثنای آخر کتاب که ماجرای قتل نادر و فرزندانش را شرح می‌دهد و بالطبع از خوشامدگویی به دور بوده‌است. برخی معتقدند که تاریخ جهانگشا، اثر مولفی درباری است که نگاه طبقه حاکم از وقایع آن دوران را ارائه می‌کند.

توضیحات :  کتاب تاریخ شاه اسماعیل صفوی اثر امیر حسین خنجی است؛ پژوهشِ تاریخی مفصلی است درباره تاریخ زندگی و اقدامات شاه اسماعیل صفوی و تأثیرات حکومت صفویان در ایران. نویسنده در این اثر بر آن است تا اندیشه‌ها و عملکردهای شاه اسماعیل و اطرافیان اثر گذارِ وی را در تاریخ ایران بررسی نموده و نتایج آن را تحلیل کند. وی در این راه، به جنبه‌های روانشناختی شخصیت افراد، توجه ویژه‌ای داشته است. او بحث را با معرفی پیشینه خاندان صفوی به ویژه صفی الدین اردبیلی و فرزندان وی، آغاز و سپس به منشأ قزلباش‌ها و عقاید آنها پرداخته و تأثیر عقاید شیخ جنید، شیخ حیدر، سلطان یعقوب بایندر و سلطان علی را بر افکار آنها را بیان می‌کند. شرح دوران کودکی و نوجوانی شاه اسماعیل، چگونگی انتقام از شروانشاه، تشکیل سلطنت در تبریز و تسخیر آذربایجان در بخش سوم مورد بحث قرار می‌گیرد. در بخش بعد، ضمن اشاره به علت و نحوه جدایی ماوراء النهر از ایران، نحوه تسخیر کشور را توسط قزلباش‌ها بیان می‌نماید. انگیزه‌های نبرد چالدیران و پیامدهای اسف بار آن برای کشور، موضوعی است که نویسنده در ادامه بدان می‌پردازد. او بخش ششم کتاب را به بیان چگونگی گسترش نفوذ عثمانی در خاور میانه، جدایی عراق و کردستان از ایران و آغاز انزوای سیاسی حکومت شیعیِ صفویه اختصاص داده است. بحث در نتایج ظهور قزلباش‌ها در ایران، برنامه‌ریزی انتشار ایدئولوژی صفوی در کشور، و نحوه تئوریزه‌ شدن تشیعِ صفوی توسط فقهای لبنانی، موضوعات بخش پایانی کتاب هستند.

توضیحات :  کتاب «گفتگو با تاریخ» متن کامل مصاحبه با «نورالدین کیانوری» دبیراول حزب توده است. نیمه اول این کتاب، پیش از این با همین عنوان در سال ۱۳۷۶ توسط انتشارات نگره چاپ شده بود و با درگذشت کیانوری در سال ۱۳۷۸ دست‌اندرکاران مصاحبه موفق به اصلاح و رفع ابهام متن افزوده، نشدند. اینک مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی ضمن بازیابی نیمه دوم مصاحبه، آن را به همراه بخش پیشین در یک کتاب مستقل با همان عنوان منتشر کرده است. در ویرایش کتاب حاضر تغییر و اصلاح اندکی به شرح زیر به عمل آمده است : ۱٫ در بخش پیشین تنها به اصلاح اغلاط چاپی بسنده شده است؛ ۲٫ در بخش جدید توضیحات مختصری در پای بعضی صفحه‌ها افزوده شده است.

کیانوری در این کتاب گوشه هایی از خاطرات سالیان فعالیت خود را با آزادی باز گفته و از دیدگاه خود نقش برخی از شخصیتهای سیاسی تاریخ معاصر ایران را بررسی و برخی از دیدگاههای رایج در تاریخ نویسی ایران را نقد و تحلیل کرده است. کیانوری از دوران جوانی که با گروه ۵۳ نفر به زندان افتاد تا زمانی که عنوان دبیر اول حزب توده ایران را داشت از فعالان و رهبران برجسته حزب توده بوده است. کیانوری در سال ۱۳۲۲ به عضویت کمیته مرکزی انتخاب شد. در سال ۱۳۳۳ به شوروی گریخت و در سال ۱۳۵۷ به عنوان دبیر اول حزب توده ایران برگزیده شد و در زندگی سیاسی خود افت و خیزهای بسیاری را از سرگذرانده است.

توضیحات : زندگینامه محمدرضا پهلوی، آخرین شاهنشاه ایران در ژانویه ۲۰۱۳ در پاریس انتشار یافت و در ماههای فوریه، مارس و سپس ژوئن همین سال به سبب استقبالی که از آن شده بود، سه بار تجدید چاپ شد. طبق آماری که در نیمه اول سال جاری از سوی مراجع صنفی در پاریس منتشر شد، در ده سال اخیر این نوشته از لحاظ فروش چهارمین زندگینامه (بیوگرافی) پرفروش در فرانسه بوده است. دو برنامه یکساعته رادیویی و یک برنامه تلویزیونی در فرانسه و دو برنامه طولانی رادیویی در بلژیک به آن اختصاص داده شد و رادیوهای فارسی زبان نیز درباره آن بحث ها و مصاحبه هایی ترتیب دادند و بیش از ده روزنامه و نشریه فرانسوی مقالاتی مفصل به آن اختصاص دادند که جملات کوتاهی از بعضی از این مقالات، در پشت جلد این ترجمه نقل شده است. ترجمه این اثر که اکنون به همت شرکت کتاب انتشار می یابد، با امانت و دقت بسیار و عمدتا با نظارت و بازخوانی نویسنده انجام گرفته و حتی ترتیب جمله بندی های اصلی در آن رعایت شده است…

توضیحات : مملکت ایران با موقع جغرافیایی خود که بر سر راه هندوستان و چین واقع است، از قدیم الایام در تجارت و دادوستد اروپاییان با مشرق‌زمین اهمیت خاصی داشته و در واقع تنها راه ارتباط ممالک اروپه با نواحی مرکزی و شرقی قطعه آسیا بوده است و سیاحان و تجار خارجی ناگزیر این طریق را در پیش می‌گرفتند. در فصل اول کتاب به روابط صفویه با ممالک اروپا پرداخته شده است. در فصل دوم درباره روابط ایران با اروپا بعد از صفویه مطالبی بیان شده است. در فصول بعدی کتاب درباره آشناشدن ایران با تمدن اروپایی، تاریخچه مشروطه و انقراض قاجاریه و …. پرداخته شده است.

توضیحات : سربداران نام جنبشی از شیعیان ایران، در سده هشتم خورشیدی بود. پس از یکصد و بیست سال چیرگی قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، جنبشی مردمی در باشتین و سبزوار خراسان علیه ستم و تعدی فرمان‌روایان مغول و عاملان آنان با شعار (سر به دار می‌دهیم تن به ذلت نمی‌دهیم) رخ داد. از تلاش پیگیر رهبران آزاده این قیام، منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم‌ترین ویژگی‌های این حکومت عبارت بود از: تنفر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیع امامی.

توضیحات : از انقراض ساسانیان تا آغاز مشروطه، مهمترین و طولانی ترین و غنی ترین دوره از دوره های تاریخ حقوق ما است. در این سیزده قرن یک حقوق ورزیده و وسیع بر روابط قضائی ما و ملل مشابه، حکومت نمود. حقوق اسلامی که عظمت آن بیشتر از حد تصوری است که اغلب از آن دارند. هر چند که مقارن ظهور خود استقلال سیاسی کشورهای مختلف را از بین برد ولی از آمیزش آن با فکر مردم سرزمین ما گنجینه های حقوقی و فرهنگی بزرگی پدید آمد. نوابغ حقوق اسلام غالبا از میان فرزندان این آب و خاک برخاستند. بهمین جهت فکر ایرانی در ذخایر حقوق اسلامی اصالتا سهیم است و از چنین ذخایر عظیمی گذشتن خطاست.

تاثیر حقوق این دوره در دوره سوم از تاریخ حقوق ما روشن تر از آن است که نیاز به بیان داشته باشد. و این یکی از اسباب تقدیم و تقدم مطالعه این قسمت از تاریخ حقوق ما بر دوره قبل آن است که از تظر اسناد و مدارک در نهایت فقر و ناتوانی قرار گرفته و امید انتفاع از آن چندان قوی نیست. در طی سیزده قرن مزبور مملکت ما دو وضع متفاوت داشت. مدتی به عنوان جز قلمرو امپراطوری عظیم اسلامی شناخته می شد و سپس استقلال خود را دریافت. در این صورت جای این سوال باقی است که:

در صورت اول آیا می توان از تاریخ حقوق ایران بحث نمود؟

توضیحات : سکه و شناخت سکه یکی از مهم ترین مباحث علم باستان شناسی است . امروزه افراد و مجموعه داران مختلف به گردآوری انواع سکه ، تمبر ،اسکناس،اشیاءعتیقه ،نگهداری حیوانات مختلف و … می پردازند البته گردآوری هر کدام از موارد گفته شده بر اساس علاقه و انگیزه های فردی می باشد . بهتر است که ما اگر قصد تهیه ی مجموعه ای را داریم از همان آغاز کار ، با اصول و روش علمی کار آشنا باشیم تا نتیجه ای بهتر عایدمان شود . ما برای کمک به علاقه مندان گردآوری سکه ،از طریق معقول راهنمایی هایی را که به نظرمان رسیده و لازمه گردآوری سکه است را بر اساس منابع موجود و در حد توان ،ارائه داده ایم . امید آن داریم که مورد استفاده شما خواننده محترم قرار گیرد.

فن شناخت سکه را «سکه شناسی » نامند و کسی که سکه را بشناسد و سکه اصل را از سکه تقلبی تشخیص دهد «سکه شناس» گویند . در اصطلاح فرانسوی نومیس متیکو «Namis matigue»شاخه ای از باستان شناسی که به بررسی و شناسایی سکه ها و کشف حقایق و دست یابی به واقعیت ها از آن میان ، می پردازد . سکه شناسی خیلی از حوادث را برای ما روشن می کند از جمله خطوط و وقایع تاریخی،خط و زبان های رایج در گذشته خاموش ، رسوم و عادات ، تشریفات مذهبی ، طرز لباس و آرایش شاهان و فرمانروایان و به طور کلی بیانگر اوضاع اقتصادی ، اجتماعی ،سیاسی و هنری گذشته می باشد . سکه تاریخ مجسم بشر است و از طریق آن می توانیم آثار و ابنیه تاریخی را بازسازی نماییم و در علم باستان شناسی یکی از راه های تعیین قدمت اشیاء ،استفاده از سکه است .

توضیحات : هرچند در باره تاریخ ایران کتاب های متعددی به رشته تحریر در آمده و اکثر قریب به اتفاق آنها آثاری ارزشمند در تاریخ نگاری هستند، لیکن به سبب فقر کتابخوانی در ایران که متاسفانه از این لحاظ مردم کشور ما در زمره «کتاب نخوان ترین کشور های جهان » قرار گرفته اند. به خصوص در نقد تاریخی که همانا عبرت گرفتن از گذشته و یافتن ریشه پیروزی ها و شکست ها است این فقر فرهنگی موجب تسلسل وقایع تاریخی و تداوم ناکامی ها ست . موضوع این کتاب مرور حوادث دویست و پنجاه سال گذشته ایران است که تاریخ ایران از زمان سقوط دولت صفویه تا سال ۱۳۳۶ (سال نشر این کتاب ) را در بر گرفته است و به عنوان کتاب درسی سال ششم دبیرستانها در رشته ادبی در دبیرستانهای ایران تدریس می گردیده است.

توضیحات : یکی از اسناد بسیار مهم و ارزشمند درباره کوروش بزرگ، «رویدادنامه نبونئید» می‌باشد. این رویدادنامه که توسط رویدادنگاران بابلی تهیه شده، با توجه به آنکه هم عصر با کوروش بزرگ نگارش یافته است، مورد استناد پژوهشگران قرار می‌گیرد. از آنجا که این سند بر اساس سال‌های پادشاهی «نبونئید» (پادشاه بابل) تنظیم شده، به «رویدادنامه نبونئید» مشهور شده است. چندی است که در گفته‌ها و نوشته‌های کوروش‌ستیزان می‌بینیم که به یکی از بخش‌های این رویدادنامه استناد می‌شود و اینچنین نتیجه می‌گیرند که کوروش بزرگ در اوپیس به قتل عام مردم پرداخت!! در صورتی که با پژوهش‌های عمیق‌تر مشخص می‌شود که چیزی راجع به قتل عام مردم در این رویدادنامه وجود ندارد و در واقع شکست سربازان دشمن توسط کوروش بزرگ در آن آمده است. ترجمه‌های قابل تامل دیگری هم وجود دارند که این بخش را مرتبط با شورش همزمان با نبرد اوپیس در بابل و سرکوب آن توسط نبونئید می‌دانند. در این نوشتار به پرسش ها پیرامون این رویداد پاسخ خواهیم داد و صحت آن را با اسناد تاریخی مورد بررسی قرار میدهیم.

توضیحات : مطالعه و تحقیق درباره احوال و ویژگی‌های کارها و فعالیت‌های سنتی یک ملت در گذشته و حال در حقیقت شناسایی حرکت و توانایی زندگی و نموداری از تمدن پرارزش قدیم و اصالت آن قوم و ملت است. این امر مبین آن است که قدرت خلاقه و قوه ابتکار افراد آن مرز و بوم چگونه بوده و می‌باشد، اطلاع از تاریخچه و کیفیت این هنرهای ظریف مانند حجاری و نساجی و نظایر آنها نمایانگر مقتضیات مادی و معنوی است و از روابط اخلاقی و مذهبی و سنتی و علایق و هنرها و آداب و عادات منشأ می‌گیرد. این کتاب به همین منظور و برای شناخت تاریخ و تمدن ایران پیش از اسلام به نگارش درآمده است.

توضیحات : این کتاب, تحقیقی است درباره مبارزات ضد استعماری “امیرکبیر” که در هفت بخش سامان یافته است. در ابتدای کتاب تصویری از اوضاع و احوال کشور قبل از زمامداری امیرکبیر ترسیم می‌گردد; سپس اقدامات و اصلاحات و مبارزات او بر ضد استعمار و عمال استعمار بازگو می‌شود و پس از آن, وضع کشور پس از سقوط امیرکبیر و تجدید استعمار بررسی و ارزیابی می‌گردد. در بخش اول به “عوامل خاص تربیت امیرکبیر” اشاره شده است. بخش دوم به اوضاع “پیش از امیر” مربوط می‌شود که شامل دو فصل “آثار شوم پیمان ترکمان چای” و “در راه احراز کرسی صدارت” است. بخش سوم تحلیلی از “سیاست داخلی امیرکبیر” که این موضوعات را “تمرکز قدرت یا مبارزه با ملوک الطوایفی”, “تنظیم بودجه یا مبارزه با استعمار اقتصادی”, “تشویق صنعت و تکثیر ثروت”, “تقویت بنیه دفاعی”, “نهضت فکری و علمی”, “امیرکبیر و مذهب”. بخش چهارم با عنوان “سیاست خارجی امیرکبیر” از این مباحث تشکیل شده “امیر و نفوذ استعمارگران”, “جلوگیری از مداخله خارجی در امور داخلی”, “جاسوسی به نفع اجانب”, “استفاده از مذهب”, “امام زمان”, “اسناد جاسوسی”, “امیرکبیر و اقلیت‌های مذهبی”, “امتیار بیگانه, یا دزدی رسمی”, “امتیاز حکومت بر خلیج‌فارس”, “افغانستان”, “کارشکنی بریتانیا و نقشه‌های دیگر امیر”. پایان کار و سرنوشت امیرکبیر موضوع بخش پنجم کتاب است. در بخش ششم نیز قضاوت‌های دیگران و سخنان و نوشته‌های صاحب نظران درباره امیرکبیر آمده است. آخرین بخش کتاب نیز به اوضاع ایران پس از امیرکبیر اختصاص یافته “عقب‌گرد در سیاست خارجی”, “امتیاز رویتر یا استعمار بی پرچم” و “دوران امتیازات”. کتاب با فهرست مطالب و اعلام به پایان می‌رسد.