توضیحات :  سال ۱۳۵۰، سال کورش بزرگ نام گرفت و در مهرماه این سال جشن باشکوه و بی نظیری بیاد بود دو هزار و پانصدمین سال بنیانگذاری شاهنشاهی ایران منعقد گردید. نام کورش که در تاریخ جهان بر صحیفه بشر دوستی و حفظ حقوق انسانها با خط زرین ثبت شده و همواره جاودان خواهد بود، یک بار دیگر بلندآوازه شد و توجه سران کشورها، دانشمندان و صاحبنظران جهان بایران، این کشور باستانی که از دیرباز از مشعلداران و پیشگامان تمدن و فرهنگ و هنر عالم بوده است، معطوف گردید و مفاد سنگ نبشته کورش بزرگ پس از فتح بابل، که بعنوان نخستین اعلامیه حقوق بشر شناخته شده است، بر لوح زرین، زینت بخش تالار سازمان ملل متحد شد. برگزاری این جشن ملی و این مراسم شکوهمند، به اهل تحقیق و مطالعه فرصت تازه ای داد که شناسنامه دو هزار و پانصد ساله ایران را ورق بزنند، گذشته و حال را باهم مقایسه کنند و به رمز بقاء ملتی که بیست و پنج قرن پیش اساس شاهنشاهی آن بر عدالت و نوعدوستی پایه گذاری شده و امروز نظام نوین انقلاب سفید آنرا در مسیر عدالت اجتماعی و حفظ صلح بسرعت بسوی تمدنی بزرگ به پیش می برد، پی ببرند.

چون در سراسر کشور همه افراد و سازمانها با انگیزه تجدید افتخارات گذشته و احساس غرور ملی، از جان و دل سعی داشتند که بنحوی از انحاء بسهم خود در اجرای این مراسم شرکت داشته باشند، از طرف سازمان زنان ایران، برنامه ایراد یک سلسله سخنرانیهانی طرح ریزی شد که در خلال آنها نقش مهم زن را در تاریخ دوهزار و پانصد ساله گذشته ایران از جنبه های مختلف اجتماعی، مورد بررسی و بحث قرار دهد. این برنامه در خردادماه ۱۳۵۰ شروع شد و با سخنان تاریخی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی، ریاست عالیه سازمان زنان ایران در شهر طوس در کنار آرامگاه فردوسی حسن مطلع یافت و تا شهریورماه در شهرهای تبریز – اهواز – کرمان – همدان – اصفهان – رشت – کرمانشاه – ساری – رضائیه – تهران – آبادان بوسیله بانوان دانشمندی که هریک به تناسب ذوق و تخصص خود موضوعی را برای سخنرانی برگزیده بودند، ادامه یافت و از گردآوری آنها این مجموعه فراهم آمد تا برای مطالعه علاقمندانی که نتوانسته اند در جلسات سخنرانیها شرکت کنند، مورد استفاده قرار گیرد و بیاد بود سال کورش بزرگ که از این ببعد نقطه عطف تازه ای در تاریخ ایران خواهد بود باقی بماند.

توضیحات :  عمليات والفجر مقدماتی در بهمن ۶۱ یکی از تلخ ترین شکست های ایران در جنگ هشت ساله بود؛ جایی که بسیاری از جوانهای سرزمین عزیزم مظلومانه در دشتهای فکه و اطراف آن به شهادت رسیدند بنا بود پس از آزادی خرمشهر در بهار ٦١ ، بصره را تهدید کنیم و تا ساحل شط العرب پیش برویم و بالاسر بصره باشیم تا دست برتر را داشته باشیم در تابستان ،۶۱ در عملیات رمضان شکست سختی خوردیم و نشد. حالا در زمستان سال ۶۱ به سمت العماره حمله میکردیم و برخی فرماندهان از ایجاد حکومت اسلامی در العماره می گفتند. نام عملیات را والفجر انتخاب کردیم و وعده های بسیاری برای پیروزی اش دادیم. اما وقتی شکست خورد نامش به والفجر مقدماتی تغییر کرد. پس از حواشی فراوان پیرامون نوشته های من در هفته های گذشته دیروز آقای رضایی در سخنانی گفته است: برخی میخواهند جنگ را تحریف کنند تا بر شیوه رهبری امام امت و کسب پیروزیهای دفاع مقدس خدشه وارد شود…» باید میان تحریف و نقد تفاوت قائل شد…

توضیحات :  مطالعه تاریخ برای ما، اگر موضوع آن ایران معاصر باشد، هم شیرین است و هم تلخ. به خصوص روایت پرماجرای یکی از بزنگاه‌های حساس تاریخ ایران، یعنی دوران انقلاب مشروطیت و مسائل مربوط به آن. تاریخ روزگاری نه چندان دور که همواره به آن ارجاع داده شده‌ایم ومی‌شویم و روایت سرزمینی تکه و پاره ناشی از حماقت و بی‌کفایتی حکومت مرکزی و حقارت ملوک‌ رعیت‌خوار محلی در کنار پیامدهای ناگزیر و کج‌روی‌های جنبش مشروطه و منفعت‌طلبی‌های سلطه‌جویانه قدرقدرت‌های آن روزگار یعنی روسیه و انگلستان و تازه‌رسیدگانی چون آمریکا و آلمان. دوره انقلاب مشروطیت و همه‌ حوادث ریز و درشت قبل و بعد از آن در تهران و تبریز و دیگر جاهای ایران، گویی برگشتگاه دایره‌وار ایرانیان به یک نوع آشوبناکی پایان‌ناپذیر است.

در این میان، آنچه در دوران معروف به استبداد صغیر طی یازده ماه بر تبریز و مردم این شهر گذشت، از تلخ‌ترین دوره‌های تاریخی یک گوشه از ایران معاصر است که پیوند می‌خورد با ورود نیروهای روسیه به این شهر و اخراج رهبران مشروطه از تبریز و باقی رویدادهایی که مطالعه‌ روایات و جزئیات و اسناد آن‌ها هنوز که هنوز است تکان‌دهنده است و حیرت‌انگیز. دوران مشروطه همان‌قدر که ازمهم‌ترین نقاط عطف تاریخ معاصر ایران در عزیمت اجتماعی و سیاسی به سمت قانون محسوب می‌شود، گویی خود طلسمی درانداخته است بر حیات و دوام قانون در ایران که صد سال پس از آن روزگار نیز، همچنان همه مصائب بر سر حکومت قانون است.

توضیحات :  سلطان صاحبقران نام یک مجموعه تلویزیونی تاریخی است که در سال ۱۳۵۴ توسط علی حاتمی و برای تلویزیون ملی ایران ساخته شده‌است. طرح این مجموعه تلویزیونی را علی حاتمی با توجه به اشتیاقش به بازگویی تاریخ معاصر ایران و علی‌رغم شکست تجاری آخرین فیلم تاریخی اش، «ستارخان»، همزمان با مجموعه تلویزیونی «قصه‌های مثنوی»، به شبکه دوم تلویزیون ملی ایران ارائه داد تا بدین وسیله به روایت مقطع مهمی از تاریخ معاصر ایران بپردازد. این مجموعه تلویزیونی در سیزده قسمت و به طریقهٔ سیاه و سفید توسط تلویزیون ملی ایران تهیه گردید و نخستین بار در ۱۵ آبان ۱۳۵۴ از شبکه دوم تلویزیون ملی ایران به نمایش درآمد و سپس یک بار دیگر در ۷ تیر ۱۳۵۶ از سیمای ایران پخش گردید.

داستان از روز دوازدهم ذیقعده سال ۱۳۱۳ (قمری) آغاز می‌شود. زمانی که ملیجک (پرویز فنی‌زاده) که نور چشمی سلطان محسوب می‌شود، سلطان ناصرالدین‌شاه قاجار (جمشید مشایخی) را از خواب بیدار می‌کند تا مهیّای جشنها و مراسم مربوط به پنجاه سالگی سلطنتش شود. امّا ناصرالدین شاه به خاطر پیش بینی منجم باشی دربار که پیش‌گویی کرده‌است که پس از پنجاه سال سلطنت ممکن است که علیه جان وی سوء قصدی صورت بگیرد، نگران است.

توضیحات :  گردآوری و ضبط واژه ها و امثال محاوره ای و عامیانه در زبان فارسی پیشینه درازی ندارد. فرهنگ نویسان قدیم به ضبط و تدوین مصطلحات رایج در میان عامه مردم توجّه نداشتند و پرداختن به آن را دون شأن خود می شمردند. شاعران و ادیبان و نثرنویسان نیز ٬ تا اوایل دوران معاصر ٬ عموماً به زبان محاوره مردم عادی اعتنایی نشان نمی دادند و آثار خود را صرفاً با استفاده از زبان ادبی پدید می آوردند. از این رو ٬ جز به تصادف ٬ واژه ای از تداول عامه در آثار ادبی یا کتب لغت راه نمی یافت. شاید یکی از استثناها در این باب شاعر و عارف نامدار مولانا جلال الدین مولوی باشد. او گاه از استعمال الفاظ عامیانه پرهیز نداشته و ٬ به مناسبت ٬ برخی از آنها را ٬ که حتی امروزه رواج دارند ٬ در اشعار خود به کار برده است. پس از او ٬ در آثار عبید زاکانی و برخی شاعران دیگر از این واژه ها به اندک شمار استفاده شده است. تاکنون پژوهش مستقل و کاملی در این مقوله صورت نگرفته یا نگارنده از آن مطلع نیست.

توضیحات :  لطفعلی خان را در حالیکه در نبرد با دشمنان زخمهای سختی بر بازو و پیشانی برداشته بود به کرمان نزد خان قاجار بردند. او که خون بسیاری را از دست داده بود با همان حال نزار در برابر آقامحمد خان ایستاد، بدو سلام نداد و تعظیم نکرد. آقامحمد خان نیز دستور داد که اصطبل‌بانانش وی را مورد تجاوز جنسی قرار دهند. فردای آن روز وی را دوباره پیش خان قاجار آوردند، در حالیکه نه هوشی در تن نداشت، آب بدو نداده بودند و وی را بر روی زمین می‌کشیدند. خان قاجار با نیشخند بدو گفت : «هان لطفعلی خان! هنوز هم غرور داری؟» واپسین شاه زند که دیگر توان سخن گفتن نداشت سرش را بالا برد و با پلنگ دیدگان بدو نگریست و گفت: «من از تو نمی‌ترسم ای اخته فرومایه». این ایستادگی خان قاجار را به خشم آورد و دستور نابینا کردن او را داد.

توضیحات :  کتاب حاضر درباره سرگذشت و اقدامات نادرشاه افشار است. این کتاب که در سال‌های دور به همت کسروی منتشر شده مشتمل بر سه بخش است. در بخش اول متن کوتاه و روان شده کتاب ‘دره نادری’ اثر محمد مهدی بن محمد نصیر استرآبادی’ به چاپ رسیده است. در بخش دوم متن کوتاه و روان شده ‘سفرنامه شیخ محمد علی حزین لاهیجی’ به قلم مرحوم محمدی ملایری فراهم آمده است. گفتنی است حزین لاهیجی همزمان با سقوط اصفهان در اصفهان بوده و همزمان با حمله نادرشاه به دهلی در آن شهر سکنی داشته است. مسافرت‌های او همزمان با سقوط صفویان, هجوم افغان‌ها به ایران, عثمانی‌ها به مغرب ایران, روس‌ها به شمال و سربرآوردن نادرشاه صورت گرفته و ارزش تاریخی زیادی دارد. بخش سوم حاوی متن سخنرانی دکتر لارنس لاکهارت با عنوان ‘نادرشاه, ناپلئون شرق’ است که در نوروز سال ۱۳۱۷ در انجمن پادشاهی آسیای مرکزی لندن ایراد شده و در آن از نادر به عنوان نابغه‌ای نظامی که کارهای بزرگ انجام داده نام برده است. کتاب همچنین با مقدمه‌ای به قلم احمد کسروی همراه است که در آن از توانایی‌های نظامی و عملکرد هوشمندانه و متناسب با شرایط زمانی نادر تمجید شده و انتقادهایی که بر عملکرد نادرشاه مطرح شده را وارد ندانسته است و آن‌ها را با توجه به شرایط تاریخی آن عصر, اجتناب ناپذیر دانسته است.

توضیحات :  در این کتاب که مروری کوتاه بر تاریخچه شهربانی و رویدادهای سیاسی ایران از کودتای ۱۲۹۹ تا شهریور ۱۳۲۰ می‌باشد، بخش ظریفی از تاریخ معاصر کشورمان مورد بررسی قرار گرفته است. در این دوره شهربانی ایران صورت کلی داشته است یا به دیگر سخن شهربانی‌های مراکز استان و شهرستان‌های مستقل تابع رئیس کل شهربانی کشور بوده‌اند و حال آنکه در دوران قاجاریه شهربانی‌های کرسی ایالات چهارگانه کشور توسط یک «فرمانفرما» اداره می‌شد و میان «نظمیه کرسی ایالات» یعنی شهربانی‌های استان‌ها و «نظمیه دارالخلافه تهران» یعنی شهربانی پایتخت هیچ تابعیتی وجود نداشت.

توضیحات :  کتاب فهرستی از تاریخ ایران تالیف غلامحسین مقتدر شامل عناوین زیر می باشد: بنیاد شاهنشاهی ایران، سلسله هخامنشیان، سلسله اشکانیان، سلسله ساسانیان، خلفا، سلسله طاهریان – صفاریان-سامانیان، سلسله آل زیار-آل بویه، سلسله غزنویان، سلسله سلجوقیان-اتابکان، سلسله خوارزمشاهیان، سلسله چنگیزیان یا ایلخانان، سلسله های کوچک پس از انقراض ایلخانان، سلسله تیموریان یا گورکانیان، سلسله صفویه، سلسله افشاریه، سلسله زندیه، سلسله قاجاریه، ایران در جنگ جهانی اول، پایان سلطنت قاجاریه و آغاز عصر جدید ایران

توضیحات :  نویسنده کتاب درباره سبب نوشتن کتاب در مقدمه میگوید: “پس از مطالعه بدین فکر افتادم که افسانه خسرو و شیرین و فرهاد را با مراعات حوادث تاریخی و حذف حشو و زوائد بی اصل ممل غیر اخلاقی و نامناسب که قدر و قیمت واقعی آن را در انظار میکاهد بنگارد. پس از نوشتن انگلیسی این کتاب نیز در این فکر بودم که فارسی آنرا برای اطلاع دوستانی که بزبان انگلیسی آشنا نیستند بنگارد.” کتاب شاه ایران و بانوی ارمن، بزرگترین سینماهای تاریخی و اخلاقی و ادبی ایرانی است که به قلم ذبیح بهروز نگاشته و در سال ۱۳۰۶ توسط مطبعه فاروس طهران منتشر شده است.

توضیحات :  تاریخچه فرهنگ ایران در کشور عراق از سال ۱۲۸۵ تا ۱۳۴۵ خورشیدی اگرچه رشته الفت و دوستی بین ایران و عراق ریشه دار و قدیمی است ولی تاریخ شروع روابط سیاسی بین ایران و عراق را می توان پس از شناسایی عراق توسط دولت ایران دانست که در تیرماه ۱۳۰۸ شمسی انجام گردیده است . متعاقب آن وزیر مختار ایران در دربار عراق تعیین و اعزام گردید. در هنگام تاسیس رابطه سیاسی، درجه نمایندگی ایران سفارت بود و بعد به سفارت کبرای شاهنشاهی تبدیل گردید تاکنون ۲۱ تن از سفرای کبری به عراق آمده اند که از کلیه آقایان استدعا شد بیوگرافی و مدت خدمت و خاطرات خوش و تلخ خویش را مرقوم دارند تا در این کتاب چاپ گردد.

توضیحات :  کتاب حاضر، پژوهشی است در باب سکه‌های ضرب شده در شهرهای مختلف ماوراء النهر، خراسان و ایران (سمرقند، بخارا، خوارزم، استرآباد، بامیان، بغداد، هرات، اصفهان، کرمان، مشهدو شهرهای دیگر) در دوره سلسله تیمور و تیموریان که طی آن پژوهشگر اطلاعاتی درباره سیاست پولی، مالی و اقتصادی تیموریان به دست داده است .این پژوهش که بر اساس سکه‌های محفوظ در بخش سکه‌شناسی موزه دولتی تاریخی ازبکستان صورت گرفته ذیل نه فصل با این عناوین تدوین شده است . اوضاع تاریخی در آسیای مرکزی پیش از روی کار آمدن تیمور – سیاست پولی مالی امیر تیمور و سکه‌های وی –  سکه‌های محمد سلطان محمد جهانگیر و خلیل سلطان از اخلاف تیمور – سکه‌های شاهرخ – نشستن الغ بیک بر تخت سلطنت سمرقند و سکه‌های او – حکمفرمایی اخلاف تیمور در ماوراء‌النهر بعد از قتل میرزا الغ بیک و سکه‌های آن‌ها – حکمرانی اخلاف تیمور در خراسان و سکه‌های آن‌ها 8 ; ارز ملی ازبکستان مستقل و سکه‌های ضرب آن به مناسبت سالروز تولد امیر تیمور و میرزا الغ بیک – کاتالوگ سکه‌های تیمور و خاندان او .